Mat '46: verschil tussen versies

Tussen 1948 en 1952 werden 65 vierwagenstellen (serie 641-705) en 79 tweewagenstellen (serie 221-299) in dienst gesteld. De tweewagenstellen werden genummerd vanaf 241 en pas later vanaf 221 omdat de tussenliggende nummers aanvankelijk nog in gebruik waren voor de tweewagenstellen uit de [[Mat '36]]-serie deze nummers nog bezet hielden.

De gestroomlijnde kopvorm was geënt op die van de eerdere materieelseries, die op hun beurt veel weg hadden van de Duitse [[DR 877]] ("Fliegender Hamburger") en vergelijkbare (diesel)treinstellen uit de [[1930-1939|jaren 30dertig]]. De kop was voorzien van verstevigingsribben die de machinist bij aanrijdingen een betere bescherming moesten bieden.

Elk tweewagenstel had een [[jacobsdraaistel]], een gemeenschappelijk middendraaistel. De vierwagenstellen hadden twee jacobsdraaistellen. HoewelDit ditleverde een gewichtsbesparing opleverdeop, maar had dit tevens een tamelijk onrustige loop tot gevolg omdat zijdelingse krachten van de ene rijtuigbak werden overgebracht op de andere. Een tweewagenstel woog 89 ton, een vierwagenstel 169 ton. Het vermogen bedroeg 796 kW respectievelijk 1592 [[Kilowatt|kW]]. Hoewel snelheden tot 140 km/u toegelaten waren, werd in de normale dienstregeling niet harder gereden dan 125 km/u. Door de elektrische en [[pneumatiek|pneumatische]] verbindingen in de [[automatische koppeling|automatische]] [[Scharfenbergkoppeling]]en konden de stellen in [[treinschakeling]] rijden met de treinstellen [[Mat '35]], [[Mat '36]], [[Mat '40]] en het later afgeleverde [[Mat '54]].

Oorspronkelijk waren de treinstellen olijfgroen met rode biezen, vanaf de [[1960-1969|jaren 60zestig]] grasgroen met een gele "snor" op de neus. Het oorspronkelijk voornemen alle stellen geel te vergelenschilderen is nooit doorgegaan. Slechts vier tweewagenstellen, de 279, 281, 295 en 299, werden vanaf circa [[1970]] in de nieuwe NS-huisstijl geel geschilderd.<ref>Maandblad HOV 1968</ref> In tegenstelling tot de "Hondekoppen" ([[Mat '54]]) zijn de treinstellen nooit voorzien van een centrale deursluiting en moesten de [[conducteur]]s op elk station de deuren handmatig sluiten.

Het materieel '46 is vooral gebouwd om het materieelverlies dat was ontstaan na de Tweede Wereldoorlog en de door de elektrificatie groeiende behoefte aan elektrisch stroomlijnmaterieel op te vangen. Het materieel werd dan ook in het hele land in veel verschillende treindiensten ingezet, zowel snel- als stoptreinen, vaak ook als versterking. Vooral na de invoering van het nieuwe dienstregelingconcept [[Spoorslag '70]] verdween het materieel uit de meeste langeafstandsverbindingen. Deze treinen werden voortaan gereden met het daarvoor aangewezen intercitymaterieel, waaronder treinstellen [[mat '54]]. Wel werd het materieel '46 nog als versterking of vervanging gebruikt. De treinstellen werden voortaan vooral ingezet in [[Noord-Holland]], op de verbinding [[Station Zwolle|Zwolle]] - [[Station Vlissingen|Vlissingen]], en in de stoptreindiensten op de [[Hofpleinlijn]], de [[Kippenlijn]] en in [[Zuid-Limburg (Nederland)|Zuid-Limburg]].

Met de komst van het [[Stadsgewestelijk Materieel]] vanaf 1975 vond er een aantal materieelverschuivingen plaats en kon een groot deel van het materieel '46 buiten dienst gesteld worden. De inzet concentreerde zich begin jaren 80 in de spitsdiensten in Noord-Holland en de stoptreindiensten rond Eindhoven en in Zuid-Limburg. Ook werden er veelvuldig extra voetbaltreinen mee gereden, die er vaak niet zonder kleerscheuren vanaf kwamen. In sommige gevallen werden de treinstellen na zo' n dienst terzijde gesteld of moesten ze worden gecompleteerd met onderdelen uit terzijde staande stellen.

[[Bestand:Mat '46 273 in Utrecht.JPG|thumb|left|250px|Het bewaarde treinstel 273 rijdt op 25 augustus 2007 een zogenaamde ''[[Heimwee Express]]'' ter hoogte van het voormalige [[Station Utrecht Biltstraat]]]]

Treinstel 273 is tenslotte als enige bewaard gebleven in de collectie van het [[Nederlands Spoorwegmuseum]] te [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. Dit treinstel is halverwege de [[1990-1999|jaren 90negentig]] gerestaureerd en wordt tegenwoordig voor bijzondere ritten gebruikt.