|
Een '''mos''' ([[Latijn]]; het meervoud '''mores''' is algemener) is een ongeschreven regel of gebruik dat binnen een bepaalde context geldt. Het woordenboek [[Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal|Van Dale]] definieert het in een van zijn edities ook wel als "zeden, gebruiken, [[conventies]]". De uitdrukking ''iemand mores leren'' betekent letterlijk "iemand de gebruiken leren", oftewel iemand (hardhandig) terechtwijzen.
== Studentenleven ==
===Nederland===
Het woord wordt vooral aangetroffen in het [[Nederland]]se studentenleven, waar aardig wat mores gelden. Veel regels zijn overal gelijk of hebben veel overeenkomsten, maar veel - met name traditionele - [[studentenvereniging|verenigingen]] hebben ook een aantal eigen ''mores''. Het aanleren van de honderden mores van een [[studentencorps]] is een van de redenen om eerstejaars een [[ontgroening (studenten)|groentijd]] te laten ondergaan. Het wezen van mores is dat zij niet op schrift gesteld worden door de instelling die ze in acht neemt. HiernaHet volgenverschil tussen mores en [[huisregel]]s is dat huisregels veel "harder" zijn en dat ook op niet-naleven direct sancties staan. Wie zich niet aan een mos houdt, zal er eveneens op aangesproken worden, maar hier voorstaan deniet verduidelijkingdirect enkelesancties moresop, dieaangezien bijuit meerhun studentenverenigingenaard inmores Nederlandongeschreven voorkomen:zijn.
* Als je bij de bar staat: niet met je rug naar de bar staan
* Niet achter de bar komen als je niet een dienstdoende tapper bent
* Doe de deur achter je rug dicht
* Geen sportschoenen dragen in de sociëteit
* Jas uit in de sociëteit
* Witte sportsokken zijn uit den boze
* Niet vozen (zoenen e.d.) in de sociëteit
* Niet je handen in je zakken houden (zeker niet bij het maken van een praatje)
* Geen hoofddeksel op in de sociëteit
* Niet bellen in de sociëteit
* Enkel applaudisseren voor een artiest
* Een lid dat een niet-lid introduceert, is verantwoordelijk voor diens gedrag en is verplicht toe te zien dat ook hij zich aan de regels houdt
* Wat binnen is gebeurd, wordt binnen gehouden; daar wordt niet met buitenstaanders over gepraat (dat is immers de essentie van een besloten vereniging)
Hoewel de zin van mores vaak in twijfel getrokken wordt{{Bron?||2011|10|05}}, zijn er soms duidelijke redenen voor bepaalde regels - zo ligt beleefdheid jegens de barman ten grondslag aan de regel niet met de rug naar de bar te staan. Mores hebben als bijkomend voordeel dat niet-leden opvallen{{Bron?||2011|10|05}}, zodat ze er vriendelijk op gewezen kan worden dat de vereniging besloten is en dat zij (althans zonder introductie door een lid) dus niet welkom zijn.
Het verschil tussen mores en [[huisregel]]s is dat huisregels veel "harder" zijn en dat ook op niet-naleven direct sancties staan. Wie zich niet aan een mos houdt, zal er eveneens op aangesproken worden, maar hier staan niet direct sancties op, aangezien uit hun aard mores ongeschreven zijn. De sancties zijn vaak ludiek. Zo kan men bijvoorbeeld voor zoenen op de sociëteit overgoten worden met bier "om af te koelen" en kan het dragen van sportschoenen leiden tot de verplichting bier uit een sportschoen te drinken of een [[straf-adje]] te drinken. Het kan de herhaalde overtreder hooguit op sociaal isolement komen te staan. Weer minder "hard" dan een mos is een [[traditie]].
Dat de afbakening tussen mores en huisregels vaag is, blijkt uit de zogenaamde "stiltemos" van [[RKSV Albertus Magnus]]. Dit is kortweg een verbod op het maken van lawaai op straat bij de sociëteit tussen 22:00 en 06:00 uur. Hoewel het "mos" wordt genoemd heeft het de status van een huisregel, en wordt een boete uitgedeeld bij niet naleving. Andere verenigingen zetten bijvoorbeeld weer een boete op telefoneren in de sociëteit. Hieruit blijkt dat ongeschreven mores soms kunnen "promoveren" tot geschreven huisregels.
===Buiten Nederland===
In het Duitse en Oostenrijkse studentenverenigingsleven wordt het woord ''comment'' gebruikt.
== Uitdrukking ==
De uitdrukking ''iemand mores leren'' betekent letterlijk "iemand de gebruiken leren", oftewel iemand (hardhandig) terechtwijzen.
[[Categorie:Studentenvereniging]]
| 