Schots-Gaelisch: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Gunmhoine (overleg | bijdragen)
Gunmhoine (overleg | bijdragen)
Regel 27:
Het tot op heden beste woordenboek is het ''Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan'' van de Engelsman Edward Dwelly, uit 1901.
 
De taal kent twee geslachten, mannelijk en vrouwelijk en vier naamvallen: [[nominatief]], [[genitief]], [[datief]] en [[vocatief]]. De datief komt alleen na sommige voorzetsels voor. De vocatief wordt algemeen gebruikt bij het aanspreken van personen. Zo praat men over "Seumas" [ʃeməs], maar wordt hij aangesproken als "A Sheumais" [a'hemɪʃ], en Mamaidh (mammie) wordt "A Mhamaidh" ("avamie").

Er zijn twee getallen, enkelvoud en meervoud, hoewel er na thehet telwoord da/dha (twee) sporen van een tweevoud te bespeuren zijn. Evenals andere moderne Keltische talen kent de taal mutatie van de beginmedeklinker van een wordtwoord, hoewel die mutatie in het Schots-Gaelisch voornamelijk beperkt is tot [[lenitie]]. Zo worden woorden na de bezittelijke voornaamwoorden ''mo'' (mijn) en ''do'' (jouw) gemuteerd door lenitie:
 
:''piuthar'' (zus) - ''mo phiuthar'' (mijn zus)
Regel 55 ⟶ 57:
|}
 
Werkwoorden staan in de regel vooraan; de woordvolgorde is VSO. Kenmerkend is ook dat werkwoorden aparte vormen hebben voor afhankelijk, onafhankelijk en relatief gebruik. In een ontkennende of vragende zin wordt de afhankelijke vorm gebruikt. Bijvoorbeeld bij het werkwoord zijn "bi" is de onafhankelijke vorm ''tha'', maar de afhankelijke (bh)eil.
 
:'''''Tha''' e brèagha an-diugh.'' - Het '''is''' mooi weer vandaag
:A '''''bheil''' e brèagha an-diugh?'' - '''Is''' het mooi weer vandaag?
:Chan '''eil'''! - (Nee), dat '''is''' het niet.
 
De tegenwoordige tijd maakt gebruik van het werkwoord zijn plus het werkwoordelijke naamwoord vooraf gegaan van het voorzetsel a(g).
 
:Tha mi '''ag ionnsachadh''' Gàidhlig - Ik leer Gaelisch / Ik ben G. '''aan het leren'''
 
De verleden tijd vertoont gewoonlijk lenitie van de stam, die ook als gebiedende wijs (enkelvoud) gebruikt wordt
 
:Seas! - Sta!
:Tha mi a seasamh - Ik sta
:Sheas mi - ik stond
 
=== Fonologie en orthografie ===