Atlantisch orkaanseizoen 2005: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Pompidombot (overleg | bijdragen)
k →‎Namen: status artikel loopt nu via Wikidata
BotteHarry (overleg | bijdragen)
k Z&V: hele
Regel 34:
 
===Orkaan Emily===
Op 11 juli vormde Emily zich op de [[Atlantische Oceaan]] uit tropische depressie 5. Deze tropische depressie was uit een tropische onweersstoring ontstaan in de buurt van [[Kaapverdië]]. Daardoor was Emily de enige [[orkaan van het Kaapverdische type]] van het seizoen. Zij trok richting [[Grenada]] en trof het eiland als orkaan van de eerste categorie op 14 juli. Boven de Caribische Zee won Emily snel aan kracht; op 15 juli bereikte zij categorie 4 status en verbrijzelde het record van Dennis als sterkste orkaan vóór augustus. Op 16 juli bereikte zij met 929 mbar en 250 km/uur de grens van de vijfde categorie. Eerst dacht men dat zij daarmee haar top had bereikt, maar op 10 maart 2006 werd bekendgemaakt in het eindrapport over Emily, dat zij op 17 juli haar hoogtepunt bereikte met windsnelheden van 260 km/uur en een minimale druk van 929 [[mbar]] op 185 km ten zuidwesten van [[Jamaica]], daarmee was Emily postuum de eerste orkaan van de vijfde categorie van het seizoen en de vroegste orkaan van de zwaarste categorie in een seizoen. Emily trok langs Jamaica en de Kaaimaneilanden verder westwaarts. Op 18 juli kwam zij bij [[Tulum]], [[Mexico (land)|Mexico]] aan land, trok over de Yucatán en kwam boven de baai van Campeche. Bij Boca Madre in de staat [[Tamaulipas]], Mexico kwam Emily weer aan land als een orkaan van de derde categorie. Ten minste 4 doden worden aan Emily toegeschreven. De naam Emily werd gehandhaafd na afloop van het seizoen, daarmee is Emily ééneen van de vier orkanen van de vijfde categorie, wiens naam niet werd geschrapt.
 
===Tropische storm Franklin===
Regel 122:
Dezelfde tropische golf, die Alpha had verwekt, zou ook Beta verwekken. Een deel van tropische golf, die op 21 oktober tropische depressie 25 verwekte, trok verder westwaarts en op 25 begon de convectie zich te organiseren boven het zuidwesten van de Caribische Zee. De volgende dag op 26 oktober was het systeem voldoende georganiseerd om te promoveren tot tropische depressie 26 op ongeveer 160 km van de [[Panama (land)|Panamese]] kust. Tropische depressie 26 trok aanvankelijk naar het noordwesten, maar kwam spoedig tussen hoge druk op middelgrote hoogte ten oostnoordoosten en een kleine trog van lage druk op middelgrote hoogte ten noordwesten. Als gevolg daarvan draaide tropische depressie 26 naar het noorden. Boven warm water van 29°C en met weinig schering promoveerde tropische depressie 26 op 27 oktober tot tropische storm Beta. De schering was weliswaar niet groot, maar voldoende om Beta af te houden van verdere ontwikkeling. Echter na 36 uur verdween de schering en Beta promoveerde tot orkaan op 29 oktober terwijl hij rakelings langs het [[Colombia]]anse eiland [[Providencia (eiland)|Providencia]] trok. Er ontstond op middelgrote hoogte een rug van hoge druk, die sterker werd en zich uitbreidde ten noorden en later noordwesten van Beta, zodat Beta naar het westen en zuidwesten werd geduwd.
 
Op 30 oktober bereikte Beta zijn hoogtepunt met windsnelheden van 185 km/uur en een minimale druk van 962 mbar, een orkaan van de derde categorie. Twaalf uur later op 30 oktober landde Beta op de kust van [[Nicaragua]], nabij [[La Barra del Río Grande]] met windsnelheden tot 167 km/uur. Daarna draaide Beta weer naar het westen en verzwakte. Op 31 oktober loste Beta op boven centraal Nicaragua. Beta brak het record uit 1969 van 12 orkanen in één seizoen (na de opwaardering van Cindy viel die eer te beurt aan Wilma) en was de zevende “majeure” orkaan (recordhouder is het seizoen 1950 met 8; dit is ééneen van de weinige records, die het seizoen 2005 niet heeft kunnen evenaren). Over schade en slachtoffers van de ramp zijn nog geen definitieve cijfers beschikbaar. Maar er zijn geen slachtoffers gemeld. Op La Isla de Perovidencia konden de 5.000 inwoners schuilen in schuilkelders in de heuvels van het eiland. Vele daken werden weggeblazen en zeker 30 mensen raakten gewond. In Nicaragua veegde Beta het dorp Sandy Bay van de kaart, de houten huizen van de ongeveer 3.000 bewoners overleefden Beta niet. Veel woningen en gebouwen aan de kust liepen schade op. Ook in [[Honduras]] was er veel schade aan de infrastructuur, bruggen, wegen en telefoonleidingen, die werden beschadigd. De Hondurese voetbalbond gelastte alle wedstrijden af.
 
===Tropische storm Gamma===
Regel 130:
Tropische depressie 27 promoveerde tot tropische storm op 15 november. Maar dit werd pas postuum erkend, zodat de tropische cycloon nog geen naam kreeg. De schering nam nu verder toe en de tropische storm degradeerde 12 uur later op 18 november tot tropische depressie, die op haar beurt 24 uur later degenereerde tot tropische onweersstoring op 480 km ten zuidoosten van Jamaica. De tropische onweersstoring trok verder westwaarts, gedreven door een rug van hoge druk ten noorden van haar. Op dat moment ontstond er een lagedrukgebied boven [[Panama (land)|Panama]], dat noordwestwaarts trok, richting [[Nicaragua]] en [[Honduras]], over de zuidwestelijke Caribische Zee. Dit was verantwoordelijk voor de schering, die de tropische depressie 27 (tropische storm Gamma) aanvankelijk de nek omdraaide. Het lagedrukgebied liep op de hellingen van het bergachtige Nicaragua en verzwakte. Daar botste het met de tropische onweersstoring en daardoor ontwikkelde zich opnieuw een tropische cycloon. Nu het lagedrukgebied was verzwakt, verdween de schering en kon zich opnieuw een tropische cycloon ontwikkelen. De vraag was daarbij of de restanten van tropische depressie 27/Gamma het lagedrukgebied hadden opgenomen of andersom.
 
Deze vraag is relevant, omdat in het laatste geval er sprake van een heleheel nieuwe tropische cycloon, tropische depressie 28/tropische storm Delta zou zijn geweest. De meteorologen achtten het eerste scenario waarschijnlijk en op 18 november promoveerde het systeem tot tropische storm Gamma voor de kust van Honduras nabij de stad Limon (het was nu voor het eerst dat de cycloon een naam had gekregen). De volgende dagen dreef Gamma voor de noordoostelijke kust van Honduras en bereikte op 19 november zijn hoogtepunt met windsnelheden tot 83 km/uur en een minimale druk van 1002 mbar. Daarna nam de schering weer toe en Gamma degradeerde tot tropische depressie op 20 november, die op 21 november oploste. Gamma eiste 41 mensenlevens: twee in [[Saint Vincent en de Grenadines]], twee vissers van Jamaica, vierendertig in Honduras en drie in Belize. In Belize werden bovendien vijf vissers vermist, naast dertien andere vermisten in Honduras. De schade van Gamma bedroeg ten minste $18 miljoen. In Honduras werden 2000 huizen en 7 bruggen door overstromingen vernietigd of zwaar beschadigd.
 
===Tropische storm Delta===
Regel 152:
Op 29 december ontwikkelde zich op de Atlantische Oceaan tropische depressie 30 uit een trog van lage druk, behorende bij een oud, stationair front. Op 30 december promoveerde tropische depressie 30 tot tropische storm Zeta, maar het [[National Hurricane Center]] had de tropische cycloon aanvankelijk genegeerd; men had genoeg van het seizoen 2005. Één meteoroloog, Dr. Franklin schreef op 30 december: "Hoewel het erop lijkt dat de atmosfeer de ontwikkeling van tropische cyclonen wil stimuleren ''bis zum Kotzen'', zal spoedig de kalender een eind maken aan het gebruik van het Griekse alfabet om hen te benoemen". Zeta trok aanvankelijk naar het noordwesten, maar stagneerde op 31 december, om rond de jaarwisseling naar het westen en zuidwesten te draaien. Zeta handhaafde zich onder ongunstige tot vijandige omstandigheden en had te kampen met veel schering. Zoals bij Epsilon vier weken daarvoor, dreef Zeta de meteorologen tot wanhoop. Zeta weigerde te verzwakken, hoewel dat steeds werd voorspeld.
 
Op 2 januari verzwakte Zeta iets, maar kwam op 3 januari onverwacht tot zijn hoogtepunt met windsnelheden tot 102 km/uur en een minimale druk van 994 mbar en liet de meteorologen sprakeloos achter. Men vreesde, dat Zeta nog zou promoveren tot een orkaan, tegen alle omstandigheden in, maar dit gebeurde niet. Na 4 januari kreeg de schering eindelijk de overhand, maar het National Hurricane Center onderschatte Zeta andermaal, toen Zeta resistenter bleek te zijn dan gedacht. Op 5 januari had men Zeta onterecht gedegradeerd tot tropische depressie, iets wat men zes uur later moest rechtzetten. Een etmaal later, op 6 januari was het definitief gedaan met Zeta, Zeta degradeerde voorgoed tot tropische depressie. Tropische depressie Zeta, de laatste tropische cycloon van het recordseizoen 2005 loste een paar uur later op boven de Atlantische Oceaan. Zeta is ééneen van de laatst in het seizoen ontstane tropische cyclonen ooit, samen met [[Atlantisch orkaanseizoen 1954#Orkaan Alice II|Alice II]] uit [[Atlantisch orkaanseizoen 1954|1954]].
 
Met Alice II uit 1954 is Zeta de enige tropische cycloon die in 2 kalenderjaren bestond. Zeta leefde langer dan [[Atlantisch orkaanseizoen 1954#Orkaan Alice II|Alice II]] en met Zeta werd 2005 het actiefste seizoen in de geschiedenis, gemeten naar de cumulatieve energie van tropische cyclonen (ACE); een maat die windsnelheid en bestaansduur uitdrukt. Het vorige record was in handen van het seizoen 1950.