Versie van 29 nov 2014 17:31 bewerken Tjako (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Terugdraaiers 33.739 bewerkingen →‎Afleiding ← Oudere bewerking		Versie van 29 nov 2014 17:45 bewerken ongedaan maken Tjako (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Terugdraaiers 33.739 bewerkingen verduidelijkingen n.a.v. overleg Nieuwere bewerking →
Regel 1: De '''~~pentatonische toonladder'~~Pentatoniek'' is het gebruik van een [[toonladder\|toonreeks]] bestaande uit vijf tonen. (''Penta'' is [[Grieks]] voor 5). De reeks is opgebouwd uit toonschredes van [[secunde]]s en [[Terts (muziek)\|tertsen]]. De pentatonische reeks is feitelijk geen echte toonladder, maar kan wel worden afgeleid uit gangbare [[Toonladder\|majeur- en mineurtoonladders]]. Vele culturen en muziekstromingen gebruiken de pentatoniek, maar vooral [[Chinese muziek]], [[Keltische muziek\|Keltisch-Ierse en Schotse muziek]], [[Indiaanse muziek]] en [[blues]] staan er om bekend. Ook klassieke muziek kan pentatonisch zijn, of pentatonische elementen bevatten, zoals ''[[Morgenstimmung]]'' van [[Edvard Grieg]]. Ook veel kinderliedjes zijn gebaseerd op pentatoniek. ==Tonaliteit== Tonaliteit is een relatieve term uit de muziektheorie die betrekking heeft op de samenhang en de mogelijkheden van melodie en harmonie. Het is de muzikale perceptie (ervaring), die wordt bewerkstelligd door de onderlinge verhoudingen van de tonen ten opzichte van de grondtoon ([[tonica]]) van de gebruikte toonsoort. De tonica wordt ervaren als de spil (het tooncentrum) van melodie en harmonie en van het terugkerende spel van oplossing en spanningsloosheid. Een tonaal centrum kan aanwezig zijn, afhankelijk van de harmonische context, maar in pentatonische reeksen zonder [[leidtoon]] of kleine secundes, is [[tonaliteit]] niet vanzelfsprekend. Echter ook het ervaren van de terts of sext draagt aan de mate van tonaliteit bij.▼ ▲~~Een~~In ~~tonaal~~een ~~centrum~~pentatonische reeks kan een tonaal centrum aanwezig zijn, afhankelijk van de harmonische context, maar in pentatonische reeksen zonder [[leidtoon]] of kleine secundes, is [[tonaliteit]] niet vanzelfsprekend. ~~Echter~~Het ~~ook~~aanwezig ~~het ervaren~~zijn van deeen terts (bijvoorbeeld C-E en E-G en A-c in de reeks C-D-E-G-A-c) of sext (bijvoorbeeld C-A en E-c in de reeks C-D-E-G-A-c) als harmonisch welluidend interval draagt soms bij aan de mate ~~van~~waarin en specifieke tonaliteit ~~bij~~kan worden ervaren. * ''Voorbeeld'': In de reeks C-D-E-G-A-c zit geen leidtoon (B) naar de 'grondtoon' (C), en geen leidtoon (Fis) naar de [[kwint]] G. Wel horen we op de 'grondtoon' C de grote terts E, die een majeurklank geeft in de combinatie van drie van de vijf tonen: C-E-G. Ook horen we de grote sext A op de 'grondtoon' C, die ook een majeurklank geeft.

Pentatoniek: verschil tussen versies