Schakelaar: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Aanv.
Regel 1:
[[Bestand:Changeover switches.jpg|thumb|400px|Enkele soorten schakelaars]]
[[Bestand:Lichtschakelaar.jpg|thumb|230px|lichtschakelaarLichtschakelaar]]
 
Een '''schakelaar''' is in [[elektriciteit|elektrische]] zin een "poort" tussen [[geleider|geleidende]] delen, die de elektrische stroom kan doorlaten ("gesloten") of onderbreken ("open"). Het vormt onderdeel van een [[schakeling]], vaak als bedieningspunt. De bekendste is de lichtschakelaar in huis waarmee een lamp "aan" of "uit" gedaan kan worden.
 
Op schakelaars is doorgaans de nominale [[stroomsterkte]] en [[Elektrische spanning|spanning]] aangegeven. De eigenlijke schakelinrichting wordt meestal door een kap afgesloten. Het materiaal, waaruit de schakelaars zijn vervaardigd, dient goed isolerend, onbrandbaar en niet- [[hygroscopisch]] (vochtaantrekkend) te zijn. Bovendien mag het bij verwarming niet week worden.
 
In elektronische apparatuur worden vooral [[digitaal|digitale]] schakelaars toegepast. Bijvoorbeeld: de processor van een computer bevat miljoenen digitale schakelaars ([[transistor]]s). Hiermee worden vervolgens signalen verwerkt, waarbij het maken van een verbinding een [[logica (wetenschap)|logische]] "1" vertegenwoordigt (bij een lichtschakelaar "aan") en het verbreken van een verbinding een logische "0" (bij een lichtschakelaar "uit").
Regel 19 ⟶ 21:
;Draai- of walsschakelaar: Een draaischakelaar of 'draaiknop' is een schakelaar die tussen verschillende verbindingen kan schakelen doordat eraan gedraaid wordt. In [[wasmachine]]s waarop men verschillende wasprogramma's kan kiezen, gebeurt dit vaak met een dergelijke draaiknop.
;Tuimelschakelaar: Een tuimelschakelaar is een schakelaar die een verbinding maakt of verbreekt als de stand van de hefboom ervan gewijzigd wordt. Bekende tuimelschakelaars zijn de richtingaanwijzers in auto's. De meeste uitvoeringen hebben twee of drie standen.
;Wipschakelaar:Een wipschakelaars wordt ondermeer als lichtschakelaar in woningen toegepast. Bij de bediening ervan wordt een wip aan de boven- of onderzijde ingedrukt, hierdoor wordt het contact gesloten of verbroken. Wipschakelaars hebben geen 'moment' waardoor ze alleen geschikt zijn voor [[wisselstroom]].
[[Bestand:Touch Lamp Demonstration.ogg|thumb|250px|Tastgevoelige lamp]]
;Tastschakelaar: Een tastschakelaar wordt in werking gezet door aanraking met bijvoorbeeld de hand, waarbij er geen sprake is van de wijziging van de stand van een mechanische schakelaar.
;Trekschakelaar: De bediening hiervan gebeurt met behulp van een koord. Door hieraan te trekken wordt achtereenvolgens een contact gesloten of verbroken. Zij worden algemeen toegepast boven het hoofdeind van een bed.
;Voetschakelaar: Een voetschakelaar schakelt als men met er met de voet druk op uitoefent. Dit soort schakelaars wordt veelal door gitaristen op het podium gebruikt.
;Kwikschakelaar: Een kwikschakelaar is een schakelaar in de vorm van een glazen buisje met twee contacten waarin zich [[kwik]] bevindt, dat verbinding maakt als de schakelaar in een bepaalde stand gehouden wordt. Dit kan doordat kwik een goede geleider is voor [[elektrische stroom]]. In conventionele [[thermostaat|thermostaten]] wordt een kwikschakelaar nog wel toegepast, maar wegens [[milieu]]bezwaren is dit in moderne thermostaten niet meer toegestaan.
Regel 27 ⟶ 31:
;Tijdschakelaar of schakelklok: Een schakelaar met een ingebouwde [[klok (tijd)|klok]], die op een van tevoren vastgesteld [[tijd]]stip, of een reeks ingestelde tijdstippen, in- of uitschakelt. Er bestaan zowel mechanische tijdschakelaars als volledig elektronische. Tijdschakelaars worden onder andere gebruikt bij [[Oven (apparaat)|ovens]], [[wasmachine]]s, [[straatverlichting]] en [[aquarium]]s. Men spreekt ook wel van ''tijdklok'', maar dat woord is een merkwaardige constructie.
;Radioknoppen: Dit is een combinatie van schakelaars waarvan er altijd een ingedrukt is. Door een van de schakelaars in te drukken zal een andere schakelaar vrijkomen. Deze schakelaars treft men vaak aan op oudere radio's en televisies.
;Snoerschakelaar: Een snoerschakelaar is geschikt voor montage in een snoer, bijvoorbeeld bij een schemerlamp.
;Olieschakelaar: Dit soort schakelaars wordt gevonden in het [[hoogspanning (elektriciteit)|hoogspanningsnet]]. De behuizing van de schakelaar is gevuld met olie om te verhinderen dat er bij het schakelen van een sterke [[gelijkstroom]] een [[vlamboog]] ontstaat.
;Nuldoorgangsschakelaar: Ook deze schakelaar is bedoeld voor het schakelen van hoge stromen. De constructie zorgt ervoor dat precies op het moment van de nuldoorgang van de wisselstroom wordt geschakeld. In tegenstellng tot de vorige is deze schakelaar alleen voor [[wisselstroom]] geschikt.
Regel 41 ⟶ 46:
 
== Symbolen ==
In een ontwerptekening van een [[elektrische installatie]]installatietekening worden de symbolen gebruikt die u links in deonderstaande afbeeldingen zietstaan. De functie van de schakelaars blijkt in het midden van de afbeeldingen. Deze tekenwijze wordt doorgaans toegepast bij een stroomkring- of bedradingschema.
 
Rechts is de constructie met een vierstandendraaischakelaar, zoals men die in oudere woningen (tot 1950) nog wel aantreft.
Regel 47 ⟶ 52:
 
{| class="vatop"
|[[Bestand:Schakelaar.svg|thumb|left|EnkelvoudigeEnkelpolige schakelaar]]
|[[Bestand:Schakelaar wissel.svg|thumb|left|Wisselschakelaar]]
|[[Bestand:Schakelaar serie.svg|thumb|left|Serieschakelaar]]