Krijt (periode): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
SmileBot (overleg | bijdragen)
k →‎Externe links: Linkonderhoud - doe mee! met AWB
Linkonderhoud
Regel 23:
== Paleoklimaat ==
{{Zie hoofdartikel|Paleoklimaat}}
Het klimaat was tijdens het Krijt wereldwijd over het algemeen een stuk warmer dan tegenwoordig. Twee keer koelde het klimaat desondanks duidelijk af, hoewel het nog steeds warmer bleef dan tegenwoordig. Gedurende het [[Berriasien]], de oudste tijdsnede van het Krijt, ging de wereldwijde temperatuurdaling die aan het einde van het Jura was ingezet door. Er is bewijs dat er sneeuwval voorkwam op hogere [[breedtegraad|breedtegraden]] en de [[Tropen (geografie)|tropen]] waren natter dan tijdens het Jura en Trias.<ref name="paleospalaeos">{{en}}[http://www.palaeos.com/Mesozoicmesozoic/Cretaceouscretaceous/Berriasianberriasian.html ''The Berrasian Age'' op www.paleospalaeos.com]</ref> [[Gletsjer]]s kwamen waarschijnlijk alleen in [[hooggebergte]]n op hogere breedtegraden voor.
 
Aan het einde van het Berrasien werd het klimaat weer warm, een situatie die zou voortduren tot het einde van het Krijt.<ref name="paleospalaeos"/> Het warme klimaat was het gevolg van de relatief grote hoeveelheid [[vulkanisme]], waardoor grote hoeveelheden van het [[broeikasgas]] [[kooldioxide|CO<sub>2</sub>]] in de atmosfeer terecht kwamen.
 
In tegenstelling tot tegenwoordig waren de oceanen tijdens het Krijt in de tropen verbonden door de ligging van de Tethysoceaan tussen Eurazië en Afrika en het uit elkaar bewegen van Noord- en Zuid-Amerika. In [[diepzeekern]]en van tropische breedtes zijn aanwijzingen gevonden dat het oppervlaktewater in de oceanen van het Krijt temperaturen tot 42[[Celsius|°C]] kon bereiken, 14 graden warmer dan tegenwoordig. Dieper in de oceaan lag de watertemperatuur tussen de 15 en 20&nbsp;°C.<ref>Bice ''et al'' 2006; Skinner & Porter 1995, p. 557</ref> Het oceaanwater was in het Krijt ook tot hoge breedtegraden zeer warm. Fossielen van plantensoorten die een warm klimaat nodig hebben zijn gevonden in [[Alaska]] en [[Groenland]], terwijl fossielen van dinosauriërs (reptielen, gewend aan warmere klimaten) tot 15° van de toenmalige zuidpool gevonden zijn.<ref>Stanley 1999, p. 480-482</ref>
Regel 116:
* {{en}}{{aut|Hu, Y.; Meng, J.; Wang, Y. & Li, C.}}; '''2005''': ''Large Mesozoic mammals fed on young dinosaurs'', [[Nature]] '''433(7022)''', p. 149-152.
* {{en}}{{aut|Kuiper, K.F.; Deino, A.; Hilgen, F.J.; Krijgsman, W.; Renne, P.R. & Wijbrans, J.R.}}; '''2008''': [http://www.sciencemag.org/cgi/content/short/320/5875/500 ''Synchronizing Rock Clocks of Earth History''], [[Science]] '''320(5875)''', p. 500-504.
* {{en}}{{aut|MacLeod, N; Rawson, P.F.; Forey, P.L.; Banner, F.T.; Boudagher-Fadel, M.K.; Bown, P.R.; Burnett, J.A.; Chambers, P.; Culver, S.; Evans, S.E.; Jeffery, C.; Kaminski, M.A.; Lord, A.R.; Milner, A.C.; Milner, A.R.; Morris, N.; Owen, E.; Rosen, B.R.; Smith, A.B.; Taylor, P.D.; Urquhart, E. & Young, J.R.}}; '''1997''': ''The Cretaceous–Tertiary biotic transition'', Journal of the [[Geological Society]] '''154(2)''', p. 265–292, [http://findarticleswww.comresearchgate.net/pprofile/articlesSusan_Evans4/mi_qa3721publication/is_19970339065961_The_Cretaceous-Tertiary_biotic_transition/ai_n8738406links/print0912f5089725244c9a000000 PDF (gedeeltelijke publicatie)].
* {{ru}}{{aut|[[Aleksandr Prochorov|Prochorov, A.M.]]}} (red.); '''1974''' (3e druk): ''Большая Советская Энциклопедия'' ([[Grote Sovjetencyclopedie]]), Советская Энциклопедия, [[Moskou]].
*{{de}}{{aut|Rothe, P}}; '''2000''': ''Erdgeschichte, Spurensuche im Gestein'', Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt, ISBN 3-534-14688-3.
* {{en}}{{aut|Skinner, B.J.; & Porter, S.C.}}; '''1995''' (3e druk): ''The Dynamic Earth: An Introduction to Physical Geology'', John Wiley & Sons, Inc., [[New York City|New York]], ISBN 0-471-59549-7.
* {{en}}{{aut|Stanley, S.M.}}, '''1999''': ''Earth System History'', W.H. Freeman & Co, [[New York City|New York]], ISBN 0-7167-2882-6
* {{en}}{{aut|Taylor, P.D. & Wilson, M.A.}}; '''2003''': ''Palaeoecology and evolution of marine hard substrate communities'', Earth-Science Reviews '''62''', p. 1 –103, [http://www3web.archive.org/web/20051102091641/http://www.wooster.edu/geology/Taylor&Wilson2003%26Wilson2003.pdf].
 
=== Externe links ===
* {{en}}[http://www.stratigraphy.org/bak/geowhen/stages/Cretaceous.html ''Cretaceous'', GeoWhen Database]
* {{en}}[http://www.palaeos.com/Mesozoicmesozoic/Cretaceouscretaceous/Cretaceouscretaceous.htm ''The Cretaceous Period'', Palaeos.com]
* {{nl}}[http://www.worldwidebase.com/paleontologie/de_krijt_periode.shtml ''De Krijt-periode'', worldwidebase.com]
* {{de}}[http://www.geo-lieven.com/erdzeitalter/kreide/kreide.htm Voorbeelden van fossielen uit het Krijt]
* {{nl}}[http://www.dinosaurus.net/Tijdperken/krijt.htm ''Krijt'', www.dinosaurus.net]
* {{nl}}[http://web.archive.org/web/20080105232749/http://www.xs4all.nl/~estevenh/geonet/ De Limburgse "mergel"groeven]
* {{nl}}[http://www.geologievannederland.nl/tijd/reconstructies-tijdvakken/krijt ''Beschrijving Krijt'', Geologie van Nederland]
}}