Russisch Polen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
EvilFreD (overleg | bijdragen)
Geen links naar andere wiki's in lopende tekst. Rode links nodigen uit tot het aanmaken van nieuw artikelen.
EvilFreD (overleg | bijdragen)
Hoofdlettergebruik, sp., categorisering
Regel 1:
'''Wijselland ''' of '''Wisłaland''' ([[Russisch]]: ''Привислинский край, Privislinsky krai''; [[Pools]]: ''Kraj Nadwiślański'') is de naam die aan de gebieden van het voormalige [[Congres-Polen]] werd gegeven, nadat het Poolse koninkrijk respectievelijk in [[Novemberopstand|november]] 1830 en in [[Januariopstand (Rusland)|januari]] 1863 in opstand kwam tegen het [[Russische Keizerrijk]] en werd verslagen. Congres-Polen raakte in eerste instantie haar vergaande [[Autonomie|autonomie]] kwijt maar werd na de laatste opstand opgeheven en bij het RussicheRussische Keizerrijkkeizerrijk gevoegd. Het gebied werd ook wel Russisch Polen genoemd.
 
==Geschiedenis==
===Wijziging grondwet===
In de nasleep van de [[Novemberrevolutie]], in 1831, verloor Congress-Polen een groot deel van haar autonomie: de Poolse Grondwetgrondwet werd vervangen door het Het statuut voor de organisatie van het koninkrijk Polen (''Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego'') . Deze nieuwe ''grondwet'' was een stuk minder liberaal dan de pre-revolutie grondwetrevolutiegrondwet en beperkte veel van de vroegere privileges.
 
Congres-Polen verloor volgens de nieuwe ''grondwet'' onder andere zijn [[Poolse strijdkrachten| krijgsmacht]], lokale grondwet, parlement ([[Sejm (Polen)|Sejm]]) en lokale bureaucratie. Daarbij werden de [[Portefeuille (taak)|portefeuilles]]: Krijgsmacht en Godsdienst & Onderwijs opgeheven. Van de vijf bleven alleen nog: Binnenlandse Zaken, Financiën en Justitie gehandhaafd. De Kroonraad ([[Rada Stanu]]), belast met het opstellen en uitvoeren van het regeringsbeleid en direct onder het gezag van de Koningkoning van Polen (de Russische [[tsaar]]) bleef in gewijzigde vorm in de nieuwe ''grondwet'' gehandhaafd. Echter kreeg de [[onderkoning]] ([[Namiestnik]]), gezand van de tsaar en onderdeel van de Kroonraad, veel meer invloed.
In de nasleep van de [[Novemberrevolutie]], in 1831, verloor Congress-Polen een groot deel van haar autonomie: de Poolse Grondwet werd vervangen door het Het statuut voor de organisatie van het koninkrijk Polen (''Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego'') . Deze nieuwe ''grondwet'' was een stuk minder liberaal dan de pre-revolutie grondwet en beperkte veel van de vroegere privileges.
 
Congres-Polen verloor volgens de nieuwe ''grondwet'' onder andere zijn [[Poolse strijdkrachten| krijgsmacht]], lokale grondwet, parlement ([[Sejm (Polen)|Sejm]]) en lokale bureaucratie. Daarbij werden de [[Portefeuille (taak)|portefeuilles]]: Krijgsmacht en Godsdienst & Onderwijs opgeheven. Van de vijf bleven alleen nog: Binnenlandse Zaken, Financiën en Justitie gehandhaafd. De Kroonraad ([[Rada Stanu]]) belast met het opstellen en uitvoeren van het regeringsbeleid en direct onder het gezag van de Koning van Polen (de Russische [[tsaar]]) bleef in gewijzigde vorm in de nieuwe ''grondwet'' gehandhaafd. Echter kreeg de [[onderkoning]] ([[Namiestnik]]), gezand van de tsaar en onderdeel van de Kroonraad, veel meer invloed.
 
===1831-1863===
In het eerste jaar na de grondwetswijziging behield het gebied veel van haar oorspronkelijke privileges: het behield zijn Valutavaluta, de[[Poolse złoty| Złotyzłoty]] en het uitvoerdeuitvoerende onderdeel van de Kroonraad, de [[Rada Administracyjna]], behield veel van haar voormalige oorspronkelijke taken. Echter in 1832 werden de gevolgen van de opstand duidelijk: de valuta werd vervangen door de [[Russische roebel|Roebelroebel]], de douanegrens tussen Congres-Polen en het Russische Keizerrijkkeizerrijk werd opgeheven, het [[SI-stelsel|metrieke stelsel]] en het Poolse strafrecht werd vervangen door het Russische.
 
De [[Katholicisme|Rooms-katholieke Kerk]] werd verboden. Alle [[Kloosterorde|Kloosterskloosters]] werden gesloten en genationaliseerd. De[[Oosters-katholieke Kerken]|Oosters-katholieke Kerk]] hief zichzelf in 1837 op in navolging van het Synod of Polotsk en voegde zich bij de [[Russisch-orthodoxe Kerk]].
In het eerste jaar na de grondwetswijziging behield het gebied veel van haar oorspronkelijke privileges: het behield zijn Valuta, de[[Poolse złoty| Złoty]] en het uitvoerde onderdeel van de Kroonraad, de [[Rada Administracyjna]], behield veel van haar voormalige oorspronkelijke taken. Echter in 1832 werden de gevolgen van de opstand duidelijk: de valuta werd vervangen door de [[Russische roebel|Roebel]], de douanegrens tussen Congres-Polen en het Russische Keizerrijk werd opgeheven, het [[SI-stelsel|metrieke stelsel]] en het Poolse strafrecht werd vervangen door het Russische.
De [[Katholicisme|Rooms-katholieke Kerk]] werd verboden. Alle [[Kloosterorde|Kloosters]] werden gesloten en genationaliseerd. De[[Oosters-katholieke Kerken]|Oosters-katholieke Kerk]] hief zichzelf in 1837 op in navolging van het Synod of Polotsk en voegde zich bij [[Russisch-orthodoxe Kerk]].
De [[Woiwodschappen van Polen|Woiwodschappen]] van het voormalige koninkrijk werden omgevormd in Russische administrativeadministratieve gouvernementen, de [[Goebernija]], die direct onder het gezag van de tsaar vielen.
 
===1863-1915===
Na de tweede opstand in [[Januariopstand (Rusland)|januari]] 1863 werd het [[Wapen (heraldiek)|Wapenwapen]] van Congres-Polen en het [[Pools]] als [[Werktaalwerktaal]] afgeschaft. Hierdoor was de [[Russificatierussificatie]] van het Poolse overheidsapparaat voltooid.
 
In 1867 verbonden de Russen zich nog meer met het verzwakte Congres-Polen in navolging van de Januariopstand door middel van een herindeling van het gebied. Het verdeelde grotere gouvernementen in kleinere en introduceerde een lagere overheid: de [[Gmina]], een soort gemeente of deel provinciedeelprovincie. Met deze hervormingen hielthield het Congres-Polen ''de facto'' op met bestaan. Alle oorspronkelijk Poolse instituties waren vervangen door Russische tegenhangers en het voormalig Poolse overheidsapparaat was gerussificeerd. Hoewel Congres-Polen feitelijk niet meer bestond bleef de tsaar nog wel de titel tsaar (of koning)van Polen voeren.
Na de tweede opstand in [[Januariopstand (Rusland)|januari]] 1863 werd het [[Wapen (heraldiek)|Wapen]] van Congres-Polen en het [[Pools]] als [[Werktaal]] afgeschaft. Hierdoor was de [[Russificatie]] van het Poolse overheidsapparaat voltooid.
 
In 1867 verbonden de Russen zich nog meer met het verzwakte Congres-Polen in navolging van de Januariopstand door middel van een herindeling van het gebied. Het verdeelde grotere gouvernementen in kleinere en introduceerde een lagere overheid: de [[Gmina]], een soort gemeente of deel provincie. Met deze hervormingen hielt het Congres-Polen ''de facto'' op met bestaan. Alle oorspronkelijk Poolse instituties waren vervangen door Russische tegenhangers en het voormalig Poolse overheidsapparaat was gerussificeerd. Hoewel Congres-Polen feitelijk niet meer bestond bleef de tsaar nog wel de titel tsaar (of koning)van Polen voeren.
 
Wijselland bleef na 1867 in verschillende vormen een regentschap onder de [[Namiestnik]].
 
In 1880 werd Pools officieel als voertaal afgeschaft en vervangen door Russisch. In de publieke ruimten, op scholen en in het overheidsapparaat dient Russisch gesproken te worden. De naam Wijselland raakte ingebruikin gebruik in 1883 toen het in documenten opdook. Echter blijkt na recent onderzoek dat de naam al in 1883 voorkwam.
 
In 1893 vond er een kleine herverdeling van de gouvernementen plaats. [[Gouvernement Płock| Płock]] en [[Gouvernement Łomża| Łomża]] verloren wat grond aan het [[Gouvernement Warschau]]. INIn 1912 vond een grondigere herverdeling plaats: het [[Gouvernement Cholm]] werd gevormd uit delen van de gouvernementen [[Gouvernement Siedlce|Siedlce]] en [[Gouvernement Lublin|Lublin]]. Echter werd dit gouvernement afgenomen van Wijselland en in het Russische Keizerrijkkeizerrijk geïntegreerd ter bevordering van de Russificatie.
 
===Eerste Wereldoorlog===
In 1915 evacueerde het [[Russische Legerleger]] Wijselland . Tijdens de terugtocht vernietigde het leger alles wat bruikbaar was voor de [[Duitse Keizerrijk|Duitsers ]]. Net zoals in 1812 ([[Veldtocht van Napoleon naar Rusland|1812]]) pasten de Russen de [[Tactiektactiek van de verschroeide aarde]] toe. Dit trof niet alleen het [[Reichswehr|Duitse Legerleger]] maar ook de bevolking van Polen.
 
In 1915 viel Wijselland ten prooi aan de [[Centrale mogendheden]]. De Duitsers en Dede [[Oostenrijk-Hongarije|Oostenrijkers]] waren van plan in het gebied het [[Regentschapskoninkrijk Polen|(Regentschaps)koninkrijk Polen]]te stichten. Echter is het hier door de verloop van de oorlog niet van gekomen: de Centrale Mogendheden hielden Polen tot aan het einde van de oorlog bezet. In het [[de Vrede van Brest-Litovsk| In het vredesverdrag van Brest-Litovsk]] Tussentussen het nieuwe Rusland, de [[Sovjet-Unie]], en de Centralen stond dat de eerste haar Poolse gebieden afstaat aan de Duitsers en Oostenrijkers. Met dit verdrag hield Wijselland op met bestaan. Na de oorlog werd de [[Tweede Poolse Republiek]] gesticht. De eerste onafhankelijke Poolse staat sinds de [[Poolse Delingen]].
 
==Zie ook==
Regel 39 ⟶ 36:
==Externe link==
* [http://www.raether-clan.de Sammlung historischer Landkarten zur deutsch-polnischen Geschichte]
 
[[Categorie:Historisch land in Polen]]