Fritz Zwicky: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎Supernovae: aanvulling
Uitbreiding onderzoek
Regel 3:
 
== Biografie ==
Zwicky was de zoon van Fridolin Zwicky (1868-1944), een in Bulgarije werkzame Zwitserse handelaar. Van 1908 tot 1933 diende zijn vader ook als Noors ambasseur in Varna. Zijn moeder Franziska Wreck (1871-1927) was een ethnisch Tsjech uit het Oostenrijk-Hongaarse Keizerrijk. In 1904, op zesjarige leeftijd, werd Fritz naar zijn grootouders in het Zwitserse Glarus gestuurd voormet de bedoeling om daar, net als zijn verderevader, opleidingeen ineconomische deopleiding te commercievolgen. Zijn aandacht verschoof echter richting de wetenschap.
 
Vanaf 1917 studeerde hij wis- en natuurkunde aan de [[ETH Zürich|Eidgenössische Technische Hochschule]] (ETH) te Zürich. Zijn leermeesters aldaar waren onder onder [[Peter Debye]] en [[Auguste Piccard]]. In 1925 promoveerde hij op het proefschrift ''Die Reissfestigkeit von Steinsalz-Einkristallen bei unterschiedlichen Temperaturen''. Voorzien van een Rockefeller-studiebeurs emigreerde Zwicky kort na zijn promotie naar de Verenigde Staten. Hij was door [[Robert Millikan]] gevraagd om naar het [[CalTechCalifornia Institute of Technology]] (Caltech) te komen, waar hij tot aan zijn pensionering in 1963 aanbleef. Aan Caltech werd hij in 1942 de eerste hoogleraar astrofysica.
 
In april 1932 trad Zwicky in het huwelijk met Dorothy Vernon Gates, de dochter van senator Egbert Gates. InNegen jaar later, in 1941, werd het huwelijk vriendschappelijk ontbonden. In 1947 hertrouwde hij in Zwitserland met Anna Margaritha ZurckerZürcker. Uit dit huwelijk werden drie dochters geboren, Margarit, Franziska en Barbarine. Zwicky overleed op 76-jarige leeftijd in Pasadena en werd begraven in [[Mollis]], Zwitserland.
 
== Onderzoek ==
=== Supernovae ===
Naar aanleiding van de uitzonderlijk heldere [[Nova (sterrenkunde)|nova]] in de [[Andromedanevel]] die in [[1885]] werd ontdekt ging Zwicky zoeken naar andere van die [[supernova|superheldere nova'snovae]]. Deze supernova ([[S Andromedae]] genaamd) was op [[absolute helderheid|absolute schaal]] 20 miljard maal helderder dan de zon. Samen met zijn collega [[Walter Baade]] zette hij bij het [[Palomar-observatorium]], nabij [[San Diego (Californië)|San Diego]], een onderzoeksprogramma op. Hij begon in 1934 en vond in 4vier jaar tijd 12twaalf van die supernova'ssupernovae in de [[cluster (astronomie)|cluster]] van [[sterrenstelsel]]s in [[sterrenbeeld]] [[Maagd (sterrenbeeld)|Virgo]].
 
Datzelfde jaar, 1934, verklaarden Zwicky en Baade een supernova als een explosie van een normale ster, die instort tot een [[neutronenster]] en daarbij grote hoeveelheden gas en straling uitstoot. Het grootste deel van kosmische straling zou volgens hun afkomstig zijn van supernovae.<ref>{{Citeer journal
Zwicky ontdekte dat supernova's erg helder waren, omdat de Virgocluster zo ver weg stond. Al zijn ontdekte supernova's waren in die sterrenstelsels opgevlamd, en niet toevallig in dezelfde richting veel dichterbij (zoals men eerst dacht met S Andromedae).
|author=W. Baada & F. Zwicky
|year=1934
|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1076396/pdf/pnas01745-0011.pdf
|title=Cosmic Rays from Super-Novae
|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences
|volume=20
|pages=259-263
|doi=10.1073/pnas.20.5.259
}}</ref> Het idee dat van een supernova een neutronenster overbleef werd aanvankelijk uiterst sceptisch ontvangen (het neutron was pas een jaar tevoren door [[James Chadwick]] ontdekt). Pas in 1967 ontdekten [[Antony Hewish]] en [[Jocelyn Bell]] de eerste pulsar, een snel ronddraaiende neutronenster.
 
Zwicky ontdekte dat supernova'ssupernovae erg helder waren, omdat de Virgocluster zo ver weg stond. Al zijn ontdekte supernova'ssupernovae waren in die sterrenstelsels opgevlamd, en niet toevallig in dezelfde richting veel dichterbij (zoals men eerst dacht met S Andromedae).
 
=== Morfologisch overzicht ===
Regel 19 ⟶ 30:
 
=== Donkere materie ===
In 1933 bestudeerde Zwicky het [[Comacluster]], een cluster van 10.000 galactische sterrenstelsel die om een gemeenschappelijk zwaartepunt roteren. Door de bewegingen van de stelsels in het cluster te bestuderen kon hij meten hoeveel massa het cluster bevatte. Dezelfde massa mat hij ook aan de hand van de hoeveelheid licht dat er van het cluster afkomstig was. Uit het feit dat de massa gemeten aan de hand van de bewegingen veel groter was dan de massa gemeten aan de hand van de hoeveelheid licht, concludeerde Zwicky dat er zich veel meer massa in het cluster bevond dan met tot nu toe gedacht had. Deze 'missende massa' was niet te zien en dus 'donker', vandaar dat hij deze materie [[donkere materie]] noemde.<ref>{{Citeer Tot op de dag van vandaag is men er niet achter waaruit deze donkere materie precies bestaat.journal
|author=F. Zwicky
|year=1933
|url=
|title=Die Rotverschiebubg von extragalaktischen Nebeln
|journal=Helvetica Physica Acta
|volume=6
|pages=110-127
}}</ref> Tot op de dag van vandaag is men er niet achter waaruit deze donkere materie precies bestaat.
 
{{Appendix|2=
Regel 30 ⟶ 49:
|pages=122-126
}}
{{References}}
}}
{{DEFAULTSORT:Zwicky, Fritz}}