Luikse Revolutie: verschil tussen versies

| treaty =

| result = Stichting van de Luikse Republiek; terugkeer naar het [[Prinsbisdom Luik|prinsbisdom]]; annexatie door Frankrijk

| combatant2 = [[Bestand:Wapen Prinsbisdom Luik.png|23px]] [[Prinsbisdom Luik]]<hr>[[Bestand:Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_%28after_1400%29.svg|23px]] [[Heilige Roomse Rijk]]

* [[Bestand:Flag_of_the_Habsburg_Monarchy.svg|23px]] [[Habsburgse monarchie|Oostenrijk]]

| commander2 = [[Bestand:Wapen Prinsbisdom Luik.png|23px]] [[Cesar van Hoensbroeck]]<br />[[Bestand:Wapen Prinsbisdom Luik.png|23px]] [[Franciscus Antonius van Mechelen|François de Méan]]

| strength1 =

Anderen{{bron?|Wie dan?|2013|11|03}} zien de Luikse Revolutie als een spiegel of zelfs als een deel van de [[Franse Revolutie]], die ook in 1789 begon. In dat geval gaat de Revolutie na de terugkeer van de prins-bisschop verder met de intrede van Franse troepen, een eerste keer in 1792 en een tweede keer in 1794, en eindigde met het opheffen van het prinsbisdom en het opgaan ervan in drie Franse [[departement (Nederlanden)|departementen]]. Tijdens deze fase nam de Revolutie extreme vormen aan, die zich bijvoorbeeld uitten in de afbraak van de [[Sint-Lambertuskathedraal (Luik)|Sint-Lambertuskathedraal]].

 

Na het overlijden van de hervormingsgezinde [[Franciscus Karel de Velbrück]] in 1784 was de eerder behoudsgezinde [[Cesar van Hoensbroeck]] tot prins-bisschop gekozen. De sfeer over diens bestuur werd kritischer, zoals trouwens ook in de [[Zuidelijke Nederlanden]] en in de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Verenigde Provinciën]]. Vanuit [[Koninkrijk Frankrijk|Frankrijk]] bereikten berichten over de inname van de [[Bastille Saint-Antoine|Bastille]] het land van Luik. Op 18 augustus 1789 trok een groep burgers en werklieden uit [[Luik (stad)|Luik]] en [[Verviers]] naar de regeringsgebouwen. De prins-bisschop werd gedwongen het reglement van 1684, dat hem toeliet edicten uit te vaardigen, in te trekken en de aanstelling van nieuwe magistraten te bevestigen. De week daarop vluchtte hij naar [[Trier]]. Op 31 augustus vergaderden de [[Provinciale Staten|staten]] om de Omwenteling te bekrachtigen. De prins werd verzocht terug te keren onder de nieuwe constitutie, maar verkoos dat niet te doen. De discussies tussen de verschillende standen konden beginnen.

 

Ook de internationale toestand was gespannen: binnen het [[Heilige Roomse Rijk]], waar Luik nog een deel van was, verkeerden de grote staten [[Pruisen]] en [[Habsburgse monarchie|Oostenrijk]] op voet van oorlog. Op 24 november 1789 bezette een Pruisisch garnizoen de stad en beschermde daarmee feitelijk zowel de Brabantse als de Luikse Revolutie tegen de Oostenrijkers. Maar de Luikse en vooral ook de Franse Revolutie radicaliseerden en brachten de Pruisen en de Oostenrijkers tot het [[verdrag van Reichenbach]] (27 juli 1790). Oostenrijk herstelde de oude macht in de eigen Zuidelijke Nederlanden en in Luik. De prins-bisschop keerde op 12 februari 1791 terug toen zijn macht veilig en wel hersteld was.

 

Hoensbroeck overleed op 4 juni 1792 en werd op 16 augustus 1792 opgevolgd door [[Franciscus Antonius van Mechelen|François de Méan]]. Drie maanden later versloegen de Franse troepen bij [[Slag bij Jemappes|Jemappes]] de Oostenrijkers en stonden op 28 november 1792 in [[Luik (stad)|Luik]]. De prins-bisschop vluchtte. De Luikse revolutionaire comités geraakten er niet uit of ze bij [[Zuidelijke Nederlanden|Nederland (België)]] of bij [[Frankrijk]] wilden horen.{{bron?|Hoezo bij de Zuidelijke Nederlanden? Die waren van november 1792 tot maart 1793 geannexeerd door Frankrijk|2013|11|03}} Op 5 maart 1793 heroverden Oostenrijkse troepen de stad en de prins-bisschop keerde op 21 maart 1793 terug naar Luik, gesteund door een [[Slag bij Neerwinden (1793)|Oostenrijkse zege drie dagen later]]. Enkele ''[[collaboratie|collaborateurs]]'' met het Franse bewind werden terechtgesteld. Vanaf juni 1794 waren de Franse legers weer [[Slag bij Fleurus (1794)|aan de winnende hand]] en op 24 juli 1794 moest de prins van Luik opnieuw vluchten voor de Fransen die op 26 juli de stad binnentrokken. Ook de belangrijkste industriëlen van [[Verviers]] namen het zekere voor het onzekere en vluchtten de Rijn over. De Franse bezetters lieten oude revolutionaire plannen om de [[Sint-Lambertuskathedraal (Luik)|Sint-Lambertuskathedraal]] af te breken uitvoeren. Het prinsbisdom Luik verdween op 31 augustus 1795; het ging op in de departementen van de [[Ourthe (departement)|Ourthe]], van de [[Nedermaas]] en van [[Samber en Maas]], die op 1 oktober 1795 definitief door de [[Eerste Franse Republiek]] werden geannexeerd.

 

== Zie ook ==

*[[Geschiedenis van de Oostenrijkse Nederlanden]]

[[Categorie:Geschiedenis van de Nederlanden in de 18e eeuw]]

[[Categorie:Prinsbisdom Luik|Revolutie]]