Klankwet: verschil tussen versies

Er zijn klankveranderingen die zich geleidelijk door het lexicon verspreiden: dat zijn gevallen van lexicale diffusie. Als lexicale diffusie zich doorzet, dat wil zeggen als alle woorden van een taal door een dergelijke klankverandering getroffen worden, is het eindpunt een klankwet.<ref> Er zijn goede redenen om aan te nemen dat de auslautverhärtung besproken in §2 via lexicale diffusie tot stand gekomen is; zie [[Cornelis van Bree|Cor van Bree]] "Auslautverscherping bij de oude grammatici en in de dialecten en het Fries" in ''Bon jours Neef, ghoeden dagh Cozyn! Opstellen voor Geert Dibbets'', ed. Els Ruijsendaal, Gijsbert Rutten & Frank Vonk (Münster: Nodus Publikationen, 2003), pp. 255–271.</ref> Maar het is ook denkbaar dat ze afgeremd en uiteindelijk gestopt wordt. Dat lijkt gebeurd te zijn met de [[Tweede Germaanse klankverschuiving|Hoogduitse klankverschuiving]]<ref>Dit artikel gebruikt consequent de term ''Hoogduitse klankverschuiving'' i.p.v. ''[[Tweede Germaanse klankverschuiving]]''. Het deelt ook het standpunt van die taalgeleerden die de overgang ''þ'' → ''d'' in het ''hele'' Duitse taalgebied en het Nederlands als een aparte klankverschuiving buiten de tweede Germaanse taalverschuiving beschouwen en niet als fase 4 van de Hoogduitse klankverschuiving, waaraan Nederduits en Nederlands immers niet deelnamen.</ref>. De Hoogduitse klankverschuiving is een reeks klankveranderingen die begonnen is in het [[Opperduits]], waar ze zich volledig heeft doorgezet. Naarmate ze opschoof naar het noorden, werd ze zwakker, en in het [[Nederduits]] is ze niet geraakt. Maar het [[Middelduits]] is een gemengd gebied: sommige klankveranderingen hebben zich in sommige dialecten wel, en in andere niet doorgezet. En sterker: in de [[Rijnlandse waaier]] zijn er vele gevallen waar in een en hetzelfde dialect sommige woorden wel en andere niet door dezelfde klankverandering getroffen werden.