Geschiedenis van de westerse filosofie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Datu (overleg | bijdragen)
categorie toegevoegd
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 70:
{{Zie hoofdartikel|Continentale filosofie}}
[[Bestand:Jean-Paul Sartre FP.JPG|thumb|right|De Franse filosoof [[Jean-Paul Sartre]] geldt als een van de bekendste hedendaagse filosofen.]]
Het ontstaan van de continentale filosofie wordt vaak geassocieerd met dat van de [[fenomenologie]], die haar oorsprong vindt in het werk van [[Edmund Husserl]]. Het is een voor zich laten spreken van de [[fenomeen|fenomenen]], waarbij de intuïtieve ervaring een belangrijke rol speelt.<ref name="atotz"/> Deze fenomenologie is verder uitgewerkt door filosofen als [[Maurice Merleau-Ponty]] en [[Martin Heidegger]], iets dat ook zal resulteren in het [[existentialisme]]. Heidegger gebruikt de term ''[[Dasein]]'' tegenover Kants ''[[Ding an sich]]'' waarmee hij aangeeft dat de fenomenen er op wezenlijke manier zijn voor de mens. De mens is met andere woordwoorden een wezen dat meteen met zijn directe omgeving vertrouwd is. Breder typeert hij de mens of het Dasein als een "in-de-wereld-zijn": de mens is altijd al geworpen in de wereld (hij kiest niet voor zijn bestaan) en kan niet zonder de wereld of zijn leefwereld (''Lebenswelt'') gedacht worden. Merleau-Ponty zal op zijn beurt wijzen op de nauwe band tussen de mens en zijn lichaam; ook deze kunnen niet zonder elkaar gedacht worden. Bij [[Emmanuel Levinas]] zijn het Ik en de Ander dan weer onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Ander of Alteriteit is een onophefbaar anders-zijn waar het subject dus nooit zijn greep op kan hebben. Levinas leverde hiermee kritiek op de westerse filosofie, waarin volgens hem al sinds de oude Grieken geen plek is voor anders-zijn.<ref name="atotz"/>
 
De fenomenologie bracht in de twintigste eeuw een nieuwe [[existentialisme|existentialistische]] filosofie voort, in navolging van de filosofie van [[Søren Kierkegaard]] en [[Friedrich Nietzsche]]. Het unieke van de individuele mens staat in deze filosofie centraal. Een kernfiguur hierin is de Franse filosoof [[Jean-Paul Sartre]], die hierbij de volle nadruk legt op de vrijheid en de verantwoordelijkheid van ieder individu. Iemand als [[Albert Camus]] zal dan weer zijn [[absurdisme|absurdistische]] variant van deze filosofie uitwerken.
 
In de jaren '60 kwam het [[structuralisme (filosofie)|structuralisme]] op, met [[Claude Lévi-Strauss]] en [[Louis Althusser]] als voornaamste vertegenwoordigers. Deze filosofie bouwde voort op het werk van [[Ferdinand de Saussure]] en diens [[semiotiek]], en stelde dat grote delen van het menselijk leven bepaald worden door onbewuste maatschappelijke structuren. Uiteindelijk werd dit project opgegeven, en maakte plaats voor het [[poststructuralisme]].
 
Twee belangrijke vertegenwoordigers van dit poststructuralisme zijn [[Michel Foucault]] en [[Jacques Derrida]]. Deze filosofie incorporeerde wel bepaalde elementen van het structuralisme, zoals de sterke nadruk op de bepaaldheid van de mens door zijn sociale milieu. In een bredere context hangt dit poststructuralisme samen met de opkomst van de [[postmoderne filosofie]], zoals uiteengezet door [[Jean-François Lyotard]] in de jaren zeventig. Centraal hierin staat de [[relativisme|relativiteit]] van het menselijk standpunt en de erkenning van het onherleidbare Andere in de wereld en in de medemens. Andere filosofen zijn [[Hans-Georg Gadamer]], grondlegger van de filosofische [[hermeneutiek]], en [[Gilles Deleuze]] die een eigenzinnige [[metafysica]] uitwerkt.
 
Nog niet vermelde stromingen binnen de continentale filosofie zijn de politiek links georiënteerdelinksgeoriënteerde [[Frankfurter Schule]], voortbouwend op [[neomarxisme|neomarxistische]] maatschappijkritiek, en de [[feministische filosofie]]. De [[Frankfurter Schule]], met filosofen als [[Theodor Adorno]] en [[Jürgen Habermas]], probeerde een [[Kritische Theorie]] op te stellen waarin ze bestaande maatschappelijke structuren bekritiseerde en er een alternatief voor formuleerde. De [[feministische filosofie]], met [[Simone de Beauvoir]] en [[Judith Butler]] leverde kritiek op de te sterke nadruk op de man in de moderne maatschappij en in bredere zin zelfs op het gehele onderscheid tussen man en vrouw.
 
==Referenties==