Een '''gezegde''' is een groep woorden (vaak een complete zin) die gezamenlijk één betekenis vertegenwoordigen. Veelal kan die betekenis niet uit de afzonderlijke woorden worden afgeleid, maar moet de zin in zijn geheel worden begrepen.
Het spreekwoord komt uit Spanje
==Formele en semantische eigenschappen==
===Voorgefabriceerd taalelement===
Een gezegde als
:''Zij leven als God in Frankrijk''
bestaat dan ook niet zozeer uit deelbetekenissen, samengesteld tot een semantisch (betekenis-)geheel; het moet in figuurlijke zin worden opgevat. De spreker en de hoorder vragen zich niet af óf God wel leeft, en hoe dan, noch ook hoe Hij dat in Frankrijk precies zou doen. Het gezegde houdt ook helemaal niet in dát God in Frankrijk zou (kunnen) leven. Het is een beeld, dat in zijn geheel één idee uitdrukt, ongeveer "een luxe leven leiden". Een gezegde gedraagt zich daardoor ten dele als één betekenisdrager, zoals ook een woord dat kan doen; het gezegde is een geprefabriceerd taalelement, dat door de taalgebruiker kan worden ingezet zonder dat hij zelf een zin uit al zijn bouwstenen hoeft op te bouwen.
===Ontstaan===
Anderzijds is zo'n uitdrukking uiteraard opgebouwd uit afzonderlijke woorden, en zij is dan ook ooit ontstaan, en pas vervolgens samengesmolten tot één lexicaal brokstuk (één betekenis). Vele van deze traditionele gezegden behoren tot de volkstaal, en kunnen daardoor een bepaalde [[volkskunde|volkskundige]] achtergrond prijsgeven. In het Nederlands zijn veel oudere gezegden ontleend aan de scheepvaart. De Bijbel is een andere bron.
===Dynamiek===
Evenals woorden vormen gezegden een dynamisch element in de taal. Zij kunnen verouderd raken of geheel verdwijnen, er kunnen weer nieuwe verschijnen, en ook kunnen er van eenzelfde gezegde regionale variaties optreden.
