Koptische kalender: verschil tussen versies

De '''Koptischekoptische kalender''', ook wel de '''Alexandrijnse kalender''' genoemd, wordt gebruikt door de [[Koptisch-orthodoxe Kerk]]. Deze [[kalender]] is gebaseerd op de oude [[Egyptische kalender]]. Om te voorkomen dat deze kalender uit de pas zou gaan lopen met de eerste, werd een hervorming van de oude Egyptische kalender geïntroduceerd in de tijd van [[Ptolemaeus III]] ([[Decreet van Canopus]], in 238 v.Chr. die de tussenvoeging van een zesde [[epagomenale dag]] omvatte in elk vierde jaar. Echter, deze hervorming afgekeurd door de Egyptische priesters en het idee werd niet eerder ingevoerd dan in 25 v.Chr., toen de [[Romeinse Rijk|Romeinse]] Keizer [[Gaius Julius Caesar Octavianus|Augustus]] de kalender van [[Alexandria et Aegyptus|Egypte]] formeel hervormde, zodat deze voor altijd gesynchroniseerd zou zijn met de juist nieuwe [[Juliaansejuliaanse kalender]]. Om deze te onderscheiden van de oude Egyptische kalender, die bij sommige astronomen in gebruik bleef tot in de middeleeuwen, werd deze hervormde kalender de Koptischekoptische kalender genoemd. De jaren en namen komen overeen met die van de [[Ethiopische kalender]], maar hebben verschillende jaartallen en namen.

Het Koptischekoptische jaar is de extensie van het oude Egyptische jaar en behield de onderverdeling in drie seizoenen van elk vier maanden. De drie seizoenen worden geëerd met bijzondere gebeden in de Koptischekoptische liturgie. Deze kalender is nog steeds overal in Egypte in gebruik bij de boeren om de verschillende agrarische seizoenen te kunnen blijven volgen. De Koptischekoptische kalender heeft 13 maanden, 12 van 30 dagen elk en een interkalendaire maand op het eind van het jaar van 5 of 6 dagen, afhankelijk van het jaar of deze een schrikkeljaar is of niet. Het jaar begint op [[29 augustus]] van de [[Juliaansejuliaanse kalender]] of op de 30e in het jaar voor de (Juliaansejuliaanse) schrikkeljaren. Het Koptischekoptische schrikkeljaar volgt dezelfde regels als de Juliaansejuliaanse kalender, zodat de extra maand altijd zes dagen heeft in het jaar vóórvoor een Juliaansjuliaans schrikkeljaar.

Het feest van [[Neyrouz]] markeert de eerste dag van het Koptischekoptische jaar. De viering valt op de eerste dag van de maand [[Thout]], de eerste maand van het Koptischekoptische jaar en valt voor de jaren tussen 1901 en 2098 veelal samen met [[11 september]], behalve voor een Gregoriaansgregoriaans schrikkeljaar en dan valt het op [[12 september]]. De Koptischekoptische jaartelling wordt gerekend vanaf het jaar 284 AD, het jaar waarin [[Diocletianus]] Romeins keizer werd en wiens regering werd gekenmerkt door martelingen en massa-executies van christenen, in het bijzonder in Egypte. Zodoende wordt het Koptischekoptische jaar herkend aan de afkorting A.M. (wat staat voor ''Anno Martyrum'', ofwel "Jaar van de Martelaren"). De afkorting A.M. wordt ook gebruikt voor het niet-gerelateerde Joodse jaar (''[[Anno Mundi]]'').

Elk vierde Koptischekoptische jaar is een schrikkeljaar ''zonder uitzondering'', net als volgens de Juliaansejuliaanse kalender, zodat het bovengenoemde Nieuwjaar alleen geldt voor de jaren vanaf [[1900]] tot en met 2099 volgens de gregoriaanse kalender. Volgens de Juliaansejuliaanse kalender valt het Nieuwjaar ''altijd'' op [[29 augustus]], behalve voor een Juliaansjuliaans schrikkeljaar als het [[30 augustus]] is. [[Pasen]] wordt erkend door de Juliaansejuliaanse kalender op de manier volgens de Oud-Kalendristische manier.

Om het Koptischekoptische jaartal te verkrijgen, moet van het Juliaansejuliaanse jaartal ofwel 283 worden afgetrokken (vóórvoor het Juliaansejuliaanse Nieuwjaar), dan wel 284 (na het Nieuwjaar).

:[[25 maart]] werd beschouwd als de verjaardag van de Schepper zelf. Het was de eerste dag van het jaar in de middeleeuwse Juliaansejuliaanse kalender en de nominale lente-equinox (het was de feitelijke equinox geweest in de tijd dat de Juliaansejuliaanse kalender oorspronkelijk was ontworpen). Gegeven dat Christus was gestorven op deze datum [[25 maart]] en naar het feest van de Opstanding dat hierop volgde, en negen maanden later, door de viering van de geboorte van Christus, Kerstmis, op [[25 december]].

Tot en met de 16de eeuw viel [[25 december]] samen met 29 [[Koiak]] van de Koptischekoptische kalender. Echter na de introductie van de gregoriaanse kalender in 1582 viel de gregoriaanse [[25 december]] twee weken eerder dan op de Juliaansejuliaanse en Koptischekoptische kalenders. Dit is de reden waarom Oud-Kalendristen (die de Juliaansejuliaanse en Koptischekoptische kalenders gebruiken) Kerstmis vieren op [[7 januari]] volgens de gregoriaanse kalender, twee weken na de Nieuw-Kalendristen (die de gregoriaanse kalender gebruiken) die Kerstmis op [[25 december]] vieren.

Tijdens de [[Eerste Concilie van Nicea]] werd ééneen van de taken van de bisschop van [[Alexandrië]] de vaststelling van de exacte data van Pasen en de communicatie hiervan naar de rest van de christelijke kerken. Deze taak viel op zijn kerk vanwege de eruditie van Alexandrië waarop hij kon bogen. De stipte regels om dit te bepalen zijn nogal omvangrijk, maar Pasen valt gewoonlijk op de eerste zondag na een volle maan die niet eerder is dan [[21 maart]], die de feitelijke datum was van de lente-[[equinox]] in de tijd van het Eerste Concilie van Nicea. Korte tijd voordat [[Julius Caesar]] de kalender hervormde, manifesteerde de lente-[[equinox]] zich op de "nominale" datum van [[25 maart]]. Hiervan werd afscheid genomen in Nicea, maar de reden voor de waargenomen afwijking werd allesbehalve genegeerd (het feitelijke [[tropische jaar]] is niet geheel gelijk aan het Juliaansejuliaanse jaar van 365¼ dagen, zodat de datum van de equinox steeds verder terugvalt in de Juliaansejuliaanse kalender).

* [http://www.copticheritage.org/parameters/copticheritage/calendar/The_Coptic_Calendar.pdf De Koptischekoptische kalender door Bishoy K. R. Dawood] (1.29MB pdf file – historische ontwikkeling en inhoudelijke discussie)

* [http://www.copticchurch.net/easter.html Een introductie tot de Koptischekoptische kalender] (de Gregoriaansegregoriaanse equivalenten zijn alleen geldig voor de periode tussen 1900 en 2099)

* [http://web.archive.org/web/20050924224205/http://www.andrewfanous.com/CopticCalendar.htm Oude Egyptische kalender en Koptischekoptische kalender]