Jan Pieterszoon Dou: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{Infobox persoon
| naam = Jan Pieterszoon Dou
Regel 12 ⟶ 11:
| beroep = Landmeter
| bekendvan = Kaarten, publicaties, Hollandse cirkel
| religie = [[Remonstrants]]
| politiek =
| zieook =
Regel 22 ⟶ 21:
== Leven ==
''Jan Pieterszoon Dou'' werd in 1572 of 1573 geboren in Leiden als zoon van [[Kuiperij|kuiper]] ''Pieter Adriaensz.'' of ''Pieter Arentsz. Cuyper'' en ''Dieuwertje Harmansdr.'' Over zijn schooltijd is niets bekend, maar in 1590 komt hij al voor als ''opmeter'' (geassisteerd door ''Pieter Bruyns'') en vervaardiger van een kaartboek van enkele 'gemeene' landen van [[Hoogheemraadschap van Rijnland|Rijnland]], gelegen aan het [[IJ (water)|IJ]] en bij de [[Haarlemmermeer |Haarlemmermeer]] opmat. Hij oefende zichzelf in de cijferkunst en de geometrie. Ook volgde hij privélessen bij Symon Fransz. van Merwen, die 1600 was benoemd tot één van de twee eerste lectores aan de ingenieursschool van de Leidse universiteit.
Behalve landmeter was Dou ook [[wijnroeier]] te Leiden. Dat wil zeggen dat hij belast was met de meting van de aanwezige hoeveelheid wijn, zodat daarover accijns geheven kon worden. Daarnaast was Dou nog lid van de schutterij. Hij vervulde de functie van [[rondassier]] (soldaat uitgerust met een kort zwaard en een rond schild) in de compagnie van burgemeester [[Pieter Adriaansz. van der Werff]].
Dou trouwde met Josina Sadelaer. Hun zoon ''Johannes Dou'' (Leiden, 1615 - 28 maart 1682) werd door zijn vader opgeleid tot landmeter. Na het overlijden van zijn vader in 1635 werd hij met ''Steven van Broeckhuizen'' landmeter van [[Hoogheemraadschap van Rijnland|Rijnland]] en komt vanaf 1637 ook voor als notaris te Leiden.▼
▲Dou's
Dou woonde sinds [[1605]] in een huis aan de [[Nieuwstraat (Leiden)|Nieuwstraat]] waarin hij ook over een bibliotheek beschikte met vele boeken en kaarten.
Door de gebrekkige [[hygiëne]] in de stad - ondermeer ten gevolge van de slechte verversing van de Leidse grachten - brak in [[1635]] een ernstige [[pestepidemie]] uit. Er waren meer dan 10.000 slachtoffers te betreuren, waaronder Dou die na een kort ziekbed op [[5 augustus]] [[1635]] overleed en op [[8 augustus]] in de [[Pieterskerk (Leiden)|Pieterskerk]] werd begraven.
== Werken ==
Dou verrichte zeer vele metingen voor de stad Leiden en voor het Hoogheemraadschap van Rijnland. Voor Leiden maakte hij ook het plan voor de [[Stadsuitleg van 1611]], de eerste grote stadsuitbreiding van Leiden na de [[Middeleeuwen]]. Maar Dou werd ook regelmatig ingeschakeld voor metingen elders. Zo werkte hij onder meer voor de bedijking van de [[Beemster]] en voor een mogelijk nieuw kanaal van de [[Peel (Nederland)|Peel]] naar de [[Maas]]. Dou was buitengewoon productief: er zijn meer dan 1150 kaarten van hem bewaard gebleven.
Zijn belangrijkste publicaties in boekvorm zijn:
* ''Den Hutspot der geometrya''
* ''Corte onderrichtinge dienende tot het maecken van de reductien van de jaercustingen tot gereede penningen'' (1599) (samen met [[Jan van Hout (stadssecretaris)|Jan van Hout]], Simon Fz. van Merwen, [[Ludolf van Ceulen]] en Math. Minten)
* ''Practijck des Lantmetens'' (1600) (samen met [[Johan Sems]])
* ''Tractaet vant maken ende Gebruycken eens nieu gheordonneerden Mathematischen Instruments'' (1612)
* ''Tractaet der roeden en landmaten'' (1629)
== De Hollandse cirkel ==
Regel 36 ⟶ 45:
{{appendix|2=
* F. Westra [http://www.caert-thresoor.nl/pdfs/CT13/CT13-2.pdf Jan Pietersz. Dou (1573-1635) - Invloedrijk landmeter van Rijnland], Caert-Thresoor, 13e jaargang 1994, nr. 2, blz. 37 - 48
* H.C. Pouls [http://www.ncg.knaw.nl/Publicaties/Groen/41Pouls.html ''De landmeter Jan Pietersz. Dou en de Hollandse Cirkel'' ] (Nederlandse Commissie voor Geodesie 41, Delft, 2004. 102 pagina's)
* J.P. Dou [http://books.google.nl/books?id=XpA5AAAAcAAJ ''Tractaet vant maken ende Gebruycken eens nieu gheordonneerden Mathematischen Instruments'']
| |||