Tonaliteit: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robot: Verplaatsing van 2 interwikilinks. Deze staan nu op Wikidata onder d:Q192822
wikilinks
Regel 28:
Binnen tonaliteit (waarbij elke noot van de toonladder een functie heeft tegenover de tonica, vandaar het b.n. functioneel) kunnen we modaal-functionele harmonie en tonaal-functionele harmonie onderscheiden.
 
In de [[geschiedenis van de klassieke muziek]], vanaf het begin van de [[17e eeuw]] tot met [[1750]], de zgn. [[barokmuziek|barokperiode]], is de ontwikkeling van de muziek, waarin de harmonie en melodie sterk aan elkaar zijn gekoppeld, frappant: in korte tijd veranderde deze volledig van [[stijl (kunst)|stijl]] en [[structuur]]. Dit is mede het gevolg van deze soort van '''tonaliteit''' van het toonsysteem, dat is gebaseerd op [[toonsoort|majeur]] en [[toonsoort|mineur]], vooral de harmonisch kleine tertstoonladder. ( Dit wordt ook wel het 'tonaal-functioneel systeem' genoemd, waardoor men in dit verband spreekt van 'tonaal-functionele muziek'). Een belangrijke eigenschap in deze, is dat de drie harmonische [[Harmonieleer#functionele_harmonie|hoofdfuncties]] [[harmonieleertonica (muziek)|tonica]] (oplossing), [[harmonieleer|subdominant]] (stuwing) en [[harmonieleerdominant (muziek)|dominant]] (spanning, met leidtoon) tot het ontstaan van een melodie dwingen. [[Jean-Philippe Rameau]] (1683 - 1764), de voornaamste muziektheoreticus in deze, beschreef dit als: ''"la mélodie naît de l'harmonie"'' (de melodie wordt uit de harmonie geboren).
 
Voor deze periode in de muziekgeschiedenis, was de muziek overwegend modaal-functioneel, dat wil zeggen gebaseerd op de [[kerktoonsoorten]]. Met betrekking tot de harmonie, komt deze soort van '''tonaliteit''' van deze muziek anders tot stand omdat deze feitelijk is gericht op de melodielijn die ook modaal-functioneel geconcipieerd is, van waaruit een akkoordopeenvolging (met vaak [[plagale wending]]en) kan worden afgeleid. Deze eigenschap is in dit opzicht, tegengesteld aan het klassieke conventionele systeem van majeur/mineur, vooral harmonisch. Tegenwoordig komen we modaal-functionele muziek veelvuldig tegen in de [[volksmuziek]], met name die uit [[Keltische muziek|Ierland en Schotland]], maar ook in de [[jazz]]. Hierin worden eveneens technieken gebruikt in de vorm van uitwijkingen en modulaties.