Alex (papegaai): verschil tussen versies

Alex was het onderwerp van een dertig jaar (1977-2007) durend experiment door de [[cognitieve psychologie|dierenpsycholoog]] [[Irene Pepperberg]], aanvankelijk aan de [[Universiteit van Arizona]] en later aan de [[Harvard-Universiteituniversiteit]] en de [[Brandeis Universiteit-universiteit]], om het [[leervermogen]] van [[vogels]] te bestuderen.

Voor het werk van Pepperberg met Alex werd in de wetenschappelijke gemeenschap algemeen aangenomen dat er tenminste een groot [[primaten]]brein nodig was om complexe problemen, die met taal en begrip te maken hebben, te lijf te kunnen gaan. Men was van mening dat vogels niet als intelligent konden worden beschouwd aangezien hun enige gemeenschappelijke gebruik van communicatie het nabootsen en de herhaling van geluiden was om met elkaar te communiceren. Alex' prestaties geven echter aan dat vogels mogelijk toch in staat zijn om op basisniveau te redeneren en woorden op creatieve wijze te gebruiken.<ref name="sciam">''Scientific American'' (12 september, 2007) An Interview with Alex, the African Grey Parrot]. sciam.com.</ref>

Pepperberg schreef dat Alex' intelligentie op een lijn stond met die van [[dolfijnen]] en [[mensaapHominoidea|mensapen]].<ref>Irene Pepperberg (1998), [http://randsco.com/_img/blog/0710/talking_with_alex.pdf Talking with Alex: Logic and speech in parrots]. ''Scientific American''.</ref> Zij heeft ook beweerd dat Alex de intelligentie van een vijf jaar oud kind had.<ref name="Chandler"/> en op het moment dat hij stierf nog niet zijn volle potentieel had bereikt.<ref name="ap"> {{cite news |first= |last= |authorlink= |coauthors= |title=Bird Brain Dies After Years of Research |url=http://www.usatoday.com/tech/science/2007-09-11-2054675144_x.htm |quote=Alex, a parrot that could count to six, identify colors and even express frustration with repetitive scientific trials, has died after 30 years of helping researchers better understand the avian brain. |work=[[Associated Press]] via [[USA Today]]|date=September 11, september 2007 |accessdate=31 oktober 2007-10-31 }}</ref> Zij was verder van mening dat de vogel op het moment van zijn dood het emotionele niveau van een tweejarige [[peuter]] had.<ref> {{cite news |first= |last= |authorlink= |coauthors= |title=Alex the Parrot, an Apt Student, Passes Away |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=14293868 |work=[[National Public Radio]] |date=September10 10,september 2007}}</ref>

Pepperberg kocht Alex in een normale [[dierenwinkel]] in de buurt van [[O'Hare International Airport]] in [[Chicago]], toen hij ongeveer één jaar oud was.<ref name="smith">{{en}} {{cite news|last=Smith|first=Dinitia|date=October9 9,oktober 1999|title=A Thinking Bird or Just Another Birdbrain?|work=[[The New York Times]]|url=http://www.nytimes.com/1999/10/09/arts/a-thinking-bird-or-just-another-birdbrain.html?showabstract=1}}</ref> Zij deed op dat moment onderzoek aan de [[Purdue University-universiteit]]. Alex zijn [[vleugel (vogel)|vleugels]] werden geknipt, toen hij nog heel jong was. Daarom is hij nooit in staat geweest te leren vliegen. <ref>{{cite news |first= |last= |authorlink= |coauthors= |title=A Little Bird Told Me

|url=http://seedmagazine.com/content/article/a_little_bird_told_me/|work=Seed Magazine |date=September 12, september 2007}}</ref>

Irene Pepperberg maakte bij de training van Alex gebruik van een model/rivaaltechniek, waar de student (Alex) de interactie tussen de trainers observeert. Een van de trainers vertoont het gewenste gedrag van de student en wordt door de student gezien als een rivaal voor de aandacht van de andere trainer. De trainer en de model/rivaal verwisselen onderling van rol, zodat de student (de papegaai) kan zien dat het proces interactief is. Tijdens de momenten waarop Pepperberg en een assistent een gesprek voerden en daarbij fouten maakten, werden zij door Alex gecorrigeerd.<ref name="wise94">{{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= |pages= 94–9694-96|url= }}</ref>

Deze techniek hielp Pepperberg om met Alex te slagen, waar andere wetenschappers hadden gefaald bij het faciliteren van een twee-wegcommunicatietweewegcommunicatie met papegaaien.<ref name="wise94"/> In latere jaren nam Alex soms de rol van een van Pepperbergs assistenten op zich door te fungeren als het "model" en de "rivaal" bij het helpen bij het onderwijzen van een collega-papegaai in het labarotorium.<ref name="wise94"/> Alex oefende soms woorden wanneer hij alleen was .<ref name="wise93">{{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= 93|pages= |url= }}</ref>

Pepperberg was conservatief in haar beschrijvingen van Alex zijn prestaties. Zij claimde niet dat hij "taal" kon gebruiken, maar zei in plaats daarvan dat hij een twee-weg communicatiecodetweewegcommunicatiecode gebruikte.<ref name="wise90"> {{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= |pages= 90–9290-92|url= }}</ref> Toen zij Alex' prestaties in 1999 opsomde zei Pepperberg dat hij 50 verschillende voorwerpen kon identificeren en hoeveelheden tot en met zes kon herkennen; dat hij verder zeven kleuren en vijf vormen kon onderscheiden en inzicht had in de concepten "groter", "kleiner", "hetzelfde" en "anders". Op dat moment was hij bezig de begrippen "over" en "onder" te leren.<ref name="smith"/> Alex slaagde er in steeds moeilijker testen te doorstaan. daaronder ook een test om te meten of mensen het onderstadium 6 ([[objectpermanentie]]) van [[Jean Piaget]] hebben bereikt.<ref name="wise101">{{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= |pages= 101–102101-102|url= }}</ref> Alex toonde verrassing en ook [[irritatie]], wanneer hij tijdens de testen met een niet-bestaand object of iets anders, dan wat hem was voorgespiegeld, werd geconfronteerd.<ref name="wise101"/>

Alex had een [[woordenschat]] van ongeveer 150 [[woord]]en,<ref name="Carey">Benedict Carey (September10 10,september 2007), [http://www.nytimes.com/2007/09/10/science/10cnd-parrot.html?em&ex=1189569600&en=708c72b735b87acd&ei=5087%0A Alex, a Parrot Who Had a Way With Words, Dies]. ''New York Times.'' RetrievedGeraadpleegd onop September11 11,september 2007.</ref> maar was in die zin uitzonderlijk dat hij leek te begrijpen wat hij zei. Wanneer men Alex bijvoorbeeld een voorwerp toonde en hem vragen stelde over vorm, kleur of materiaal, kon hij deze vragen over het voorwerp correct beantwoorden.<ref name="wise90"/> Hij kon begrijpen dat een [[sleutel (slot)|sleutel]] een sleutel was ongeacht grootte of kleur, en kon aangeven hoe de sleutel van andere sleutels verschilde.<ref name="sciam"/> Hij vroeg welke kleur hij zelf was, en leerde naar aanleiding van deze vraag de kleur "grijs" nadat deze hem zes keer verteld was.<ref name="wise107">{{cite book |title= Drawing the Line|last= Wise|first= Steven M.|authorlink= Steven M. Wise|coauthors= |year= 2002|publisher= Perseus Books|location= Cambridge, MA|isbn= 0-7382-0340-8|page= 107|pages= |url= }}</ref>

Alex overleed op 6 september 2007 op 31-jarige leeftijd.<ref name="The_Economist_obit">{{cite news |first= |last= |authorlink= |coauthors= |title=Alex the African Grey |url=http://www.economist.com/obituary/displaystory.cfm?story_id=9828615 |quote=Science's best known parrot died on September 6th, aged 31 |work=[[The Economist]] |date=September 20, september 2007 |accessdate=2009-01-19 januari 2009 }}</ref> Alex zijn dood kwam als een complete verrassing; de gemiddelde levensduur van Afrikaanse grijze papegaaien is zestig jaar.<ref>[http://web.archive.org/web/20070917021854/www.cnn.com/2007/TECH/science/09/12/parrot.obit.ap/index.html Bird brain Alex the parrot dies]</ref> Alex leek de dag ervoor nog goed gezond, maar werd de volgende dag 's-ochtend dood aangetroffen.<ref name="foundation"/> Volgens een [[persbericht]] van de Alex Foundation, "Alex werd tijdens zijn meest recente jaarlijks medisch onderzoek ongeveer twee weken voor zijn dood in goede gezondheid bevonden. Volgens de [[dierenarts]] die de [[autopsie]] uitvoerde was er geen aanwijsbare oorzaak voor zijn dood."<ref name="foundation"/> <ref name="Chandler"/> Volgens Pepperberg zal de dood van Alex het onderzoek niet stoppen, maar betekent het wel een een grote tegenslag.<ref name="Chandler"/> Het lab heeft twee andere vogels, waaronder de Afrikaanse grijze roodstaartpapegaai Griffin, maar hun vaardigheden komen niet in de buurt van die van Alex.<ref name="Chandler"/>

The Alex Foundation maakte de resultaten van de [[Patholoog|patholoog-anatoom]] op 4 oktober 2007 bekend:

:Alex stierf snel. Hij werd getroffen door een plotselinge, onverwachte catastrofale gebeurtenis als gevolg van [[Atheromatose|aderverkalking]] ("arteriosclerose"). Het was of een fatale [[Hartritmestoornis|aritmie]], een [[Hartinfarct|hartaanval]] of een [[Cerebrovasculair accident|beroerte]], waardoor hij plotseling dood bleef zonder [langdurig] lijden. Er was geen manier om zijn overlijden te voorspellen. Al zijn tests, met inbegrip van zijn cholesterolgehalte en asper-niveausasperniveaus, waren eerder dezelfde weg nog normaal. Zijn dood kan niet in verband worden gebracht met zijn [[dieet]] of zijn leeftijd, onze dierenarts zei dat zij soortgelijke gebeurtenissen in jonge (minder dan 10 jaar oude) vogels met een gezond dieet heeft gezien. Waarschijnlijk zijn [[genetica|genetische]] oorzaken of een op laag niveau (nog onmogelijk bij vogels te detecteren) chronisch doorzeurende ontstekingsziekte, dezelfde die ook een rol spelen bij [[hart- en vaatziekten]] bij mensen, voor Alex zijn dood verantwoordelijk.

Alex zijn laatste woorden gericht aan Pepperberg waren: "Wees goed. Tot morgen. Ik houd van je..." <ref>{{cite news|title=Milestones Sep. 24, 2007|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1661695,00.html|newspaper=Time|date=24 Septemberseptember 2007}}</ref>