Anachronisme: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 1:
Een '''anachronisme''' is iets wat niet helemaal in zijn tijd past. Of preciezer geformuleerd: een al dan niet gewilde inbreuk op of breuk in de [[chronologie|chronologische]] consistentie van toestanden of gebeurtenissen: een [[concept (filosofie)|concept]] of voorwerp wordt in een verkeerde context gebruikt, omdat het toen nog niet bestond of als achterhaald wordt ervaren. [[metonymie|Metonymisch]] is een anachronisme het genoemde concept of voorwerp zelf.
[[Bestand:Aristotle in Nuremberg Chronicle.jpg|thumb|[[Aristoteles]] in middeleeuwse klederdracht]]
==Anachronisme als artistieke uiting==
In kunstvormen als het [[Theater (voorstelling)|theater]] of het [[proza]] wordt het anachronisme zichtbaar wanneer de kunstenaar elementen invoegt die niet behoren tot de historische tijd waarin het toneelstuk of het verhaal zich afspeelt. Dit kan eenvoudigweg berusten op een vergissing (een auteur laat in een roman uit het begin van de 19e eeuw een elektrische straatlantaarn branden), maar het kan ook om een bewuste manipulatie van de tijd gaan. Zo ziet men in moderne ensceneringen van [[opera (muziek)|opera's]] van bijvoorbeeld [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]] uit de 18e eeuw een auto of een bromfiets rondrijden. De intentie van een regisseur kan dan zijn om de historische verhaalstof naar de moderne kijker toe te halen. Het effect van een dergelijk anachronisme is soms vergelijkbaar met wat [[Bertolt Brecht]] het ''Verfremdungseffekt'' noemde: de kijker (of lezer) ervaart een breuk met de logische gang van zaken en wordt zo aangezet tot het bewust nadenken over wat er te zien is.
==Anachronisme als humoristisch element==
Ook een komisch effect kan door een anachronisme worden bewerkstelligd. De strip [[Asterix]] vermengt in elk verhaal zeer veel anachronismen. In sommige gevallen past men oude toneelstukken of prozateksten aan de moderne smaak aan; we spreken dan van [[Adaptatie (literatuur)|adaptatie]].▼
▲Ook een komisch effect kan door een anachronisme worden bewerkstelligd. De strip [[Asterix]] vermengt in elk verhaal zeer veel anachronismen. De tekenfilmserie [[The Flintstones]] speelt zich tijdens de prehistorie af, maar een hele hoop 20ste eeuwse uitvindingen worden in de serie gebruikt, meestal in de vorm van dieren, bijvoorbeeld een dwergolifant als [[stofzuiger]]. In sommige gevallen past men oude toneelstukken of prozateksten aan de moderne smaak aan; we spreken dan van [[Adaptatie (literatuur)|adaptatie]].
==In andere vakgebieden==
Bij uitbreiding wordt de term eveneens gebruikt in [[taalkunde]], [[psychologie|psychologische]] en [[rechterlijke macht|gerechtscontext]].
Regel 15 ⟶ 21:
[[Categorie:Literatuurwetenschap]]
[[Categorie:Humor]]
[[Categorie:Tijd]]
[[Categorie:Rechterlijke macht]]
[[Categorie:Taalkunde]]
[[Categorie:Psychologie]]
| |||