Brokaat: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
LaaknorBot (overleg | bijdragen)
k r2.7.3rc2) (Robot: toegevoegd: no:Brokade
Definitie gecorrigeerd en aangevuld (brokaat is geen satijn), afbeelding (geen brokaat) vervangen, literatuurverwijzingen toegevoegd.
Regel 1:
{{Zie artikel|Voor de gelijknamige uitgeverij, zie [[Brokaat (uitgeverij)]].}}
[[File:Angelo Bronzino 039.jpg|thumb|Detail van het portret van Eleanor of Toledo en haar zoon Giovanni de' Medici door Angelo Bronzino, 1545. Brokaat met een granaatappelmotief (broché).]]
[[Bestand:Brocart de soie français.jpg|frame|Zijdebrokaat uit [[Lyon]], circa 1760-1770]]
'''Brokaat''' is een zijdeweefsel met ingeweven, meestal grote figuren, met goud- of zilverdraad doorweven. Als de metaaldraden over de gehele breedte zijn ingeweven, terwijl de figuren alleen aan de voorkant zichtbaar zijn, spreken we over [[lanceren|gelanceerd]] brokaat (lancé). Zijn de (extra) metalen inslagdraden niet over de volledige breedte ingeweven, maar alleen daar waar het patroon zich bevindt, spreken we over [[brocheren|gebrocheerd]] brokaat (broché).
'''Brokaat''' is een [[satijn]]weefsel waarin goud of zilverdraad is meegeweven. Meestal wordt er zijde gebruikt, maar tegenwoordig ook [[kunstzijde]]. De wever verwerkt de draden meestal zo dat een patroon ontstaat.
 
== Gebruik ==
[[File:Franse goudbrokaat Tu es Pierre.jpg|thumb|Franse goudbrokaat voor kerkelijk gebruik (lancé), circa 1915-1920. Christus geeft de sleutels van de hemelpoort aan Petrus.]]
Brokaat is kostbaar, en daarom is het gebruik altijd voorbehouden geweest aan de rijken en machtigen. Brokaat wordt dan ook vaak teruggevonden in ambtskleding, [[kroningsmantel]]s, de [[parament]]en van de geestelijkheid en als opsmuk van paleizen en kerken. SchildersWest-Europese beelddenschilders vroegerbeeldden heiligen vaak af met brokaten gewaden. PopulaireEen motievenander omtypisch gebruik van brokaat in de schilderkunst is het [[erekleed]] dat achter een [[troon]] of achter een [[Madonna (kunst)|Madonna]] hangt. In de middeleeuwen en de Renaissance waren populaire motieven om brokaat in te weven zijnde [[granaatappel]], de [[Lelie (geslacht)|lelie]], en blad- en bloemvormenbloemmotieven.
 
In de mode wordt brokaat spaarzaam gebruikt; het is kostbaar en stug. In [[kimono]]'s en andere [[Japan]]se gewaden wordt vaaknog steeds regelmatig brokaat verwerkt. OokIn inmoderne kleding wordt brokaat spaarzaam gebruikt; het is kostbaar en stug. In de Westerse "haute couture" en als schoenbekleding komt het nog wel voor.
Een typisch gebruik van brokaat is het [[erekleed]] dat achter een [[troon]] hangt of op schilderijen uit de [[Renaissance]] achter een [[Madonna (kunst)|Madonna]] is geschilderd.
 
In de mode wordt brokaat spaarzaam gebruikt; het is kostbaar en stug. In [[kimono]]'s en andere [[Japan]]se gewaden wordt vaak brokaat verwerkt. Ook in de Westerse "haute couture" en als schoenbekleding komt het nog wel voor.
 
== Geperst brokaat ==
In de [[beeldhouwkunst]] en de [[architectuur]] vinden we ook het goedkopere en minder kwetsbare geperst brokaat, waarbij de structuur van brokaat wordt geïmiteerd door een elastische massa van warme bijenwas en [[hars]], verstevigd met loodwit, lijnolie, krijt en lijm in een bewerkte koperen plaat te drukken. In de koperen plaat kan men, net als bij een [[ets]]plaat, heel precies de structuur van een geweven stof etsen. Na afkoeling worden de vellen geperst brokaat op schilderijen, meubels of houten schermen geplakt, beschilderd en verguld.
 
Geperst brokaat werd bijna uitsluitend toegepast op hout. In de [[Pieterskerk (Leiden)|Pieterskerk]] in [[Leiden]] is het bij hoge uitzondering op stenen zuilen aangebracht ([[15e eeuw]]).
 
== Literatuur ==
* S.A. van Hoytema, ''Garen en goed''. Deventer 1947, p. 146 en 214.
* E. Dijkmeijer, ''Textielwarenkennis''. Amsterdam z.j., p. 296 en 298.
 
== Zie ook ==