Wijchmaal: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 28:
[[Bestand:Wijchmaal - Sint-Trudokerk.jpg|thumb|250px|left|De Sint-Trudokerk]]
{{Clearleft}}
==Toponymie==
De naam ''Wijchmaal'' kwam voor het eerst in een document voor in 1107 als ''Vuicmale''. De naam is een samenstelling van ''wijk'' (vicus), wat ''kleine nederzetting'' betekent, en ''maal'', betrekking hebbend op gemeenschappelijk grondbezit.
==Geschiedenis==
Van oudste aanwijsbare bewoning getuigen [[grafheuvel]]s, waarvan er één in 1896 werd opgegraven. In 1913 werd een grafheuvel uit de [[bronstijd]] onderzocht. Ook enkele Romeinse graven werden onderzocht, waarbij een [[deukbeker]] werd gevonden uit eind 2e-begin 3e eeuw n. Chr.
Reeds in de 11e eeuw maakte Wijchmaal deel uit van de [[Abdij van Sint-Truiden]]. Later kwamen de heerlijke rechten in handen van het [[Graafschap Loon]]. Men beschikte over een eigen [[schepenbank]]. Ook was er vanaf de 11e eeuw een eigen kerk, een [[quarta capella]], toegewijd aan Sint-Trudo en gebouwd -of vergroot- door Abt [[Adelardus II]] van voornoemde abdij. De kapel was onderhorig aan de parochiekerk van [[Peer (België)|Peer]], maar werd op 19 november 1608 een zelfstandige parochie, waarvan het [[patronaatsrecht]] tot eind 18e eeuw in handen van de Abdij van Sint-Truiden was.
Twee [[schans (verdedigingswerk]] schansen werden omstreeks 1600 naangelegd: De Houterschans en de Tichelhovense Schans. Zij dienden om de bevolking te beschermen tegen rondtrekkende troepen. In 1631 werd de Wijchmaalse parochie op de Houterschans opgetrokken omdat het erg onveilig was. Ook de parochiekerk kon worden gebruikt om zich in te verschansen.
Talrijke troepen doorkruisten de streek gedurende de 17e eeuw, terwijl ook de 18e eeuw een aantal troepenbewegingen liet zien. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] stortte nog een tweetal Engelse vliegtuigen op het grondgebied van Wijchmaal neer.
In 1616 was er al een gemeenteschool, in 1880 kwam er een katholieke school en in 1913 kwam er een katholieke meisjesschool, geleid door de [[Zusters van de Heilige Vincentius a Paulo]], welke uit [[Deinze]] kwamen. In 1922 werd een klooster gebouwd. Hier kwam ook een gesticht voor arme kinderen, waaruit uiteindelijk het ''Medisch Pedagogisch Instituut Sint-Elisabeth'' ontstond.
==Economie==
Wijchmaal, gelegen tussen de valleien van de [[Bolisserbeek]] en de [[Dommel (rivier)|Dommel]], kende uitgestrekte heidevelden. In de buurt van de beekdalen werd leem gewonnen voor de pottenbakkerij en de vervaardiging van bakstenen, waaraan de naam van de buurtschap ''Tichelhoven'' nog herinnert.
Vanaf eind 18e eeuw begon men met de bebossing van de gemeentelijke heidegronden, terwijl vanaf 1850 veel gemeentelijke heidegrond werd verkocht en ontgonnen. In 1866 werd [[Station Wijchmaal]] geopend aan de [[Spoorlijn 18 Winterslag - Eindhoven|spoorlijn Hasselt-Eindhoven]]. Ook kwam er enige nijverheid. De sigarenfabriek die in 1832 door de [[Valkenswaard]]se sigarenfabrikant Jan Hoefnagels in Peer werd opgericht, werd uiteindelijk overgenomen door diens neef Jan-Hendrik Timmermans, en in 1865 overgeplaatst naar Wijchmaal. In 1867 werd nóg een sigarenfabriek opgestart door Timmermans en Raeymakers. Andere sigarenfabrieken waren Hoefnagels & Zonen, dat kort na de Tweede Wereldoorlog verdween, en J. Croymans & Co., welke in 1947 de poort sloot. In elk van deze fabrieken werkten ongeveer 60 mensen. Ongeveer 1913 was ook een sigarenfabriek van Bots actief. De gehele bedrijfstak is echter verdwenen. Ook de spoorlijn verdween: In 1957 verdween het personenvervoer en in 1984 het goederenvervoer. Uiteindelijk werd een toeristisch fietspad over het traject aangelegd.
Tegenwoordig is Wijchmaal vooral een forenzendorp.
== Bezienswaardigheden ==
| |||