Alfadeeltje: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Capaccio (overleg | bijdragen)
k →‎Fijnstruktuur: naam correct spellen met AWB
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Bestand:Alphadecay.jpg|thumb|250px|Een atoomkern links vervalt onder uitzending van het alfadeeltje rechts.]][[Bestand:Alfa beta gamma radiation.svg|250px|thumb|[[Alfastraling]] (bovenste figuur) wordt al tegengehouden door een stukje papier. Voor [[betastraling]] is al een [[aluminium]] plaat nodig en [[gammastraling]] gaat zelfs door heel dikke materialen.]]
Het '''alfadeeltje''' bestaat uit twee [[neutron]]en en twee [[proton (deeltje)|protonen]]. Het is identiek aan een kern van de [[Helium-4|<sup>4</sup>He]] [[isotoop]] van [[helium]]. Bij het [[radioactief verval]] van zware elementen wordt er vaak een alfadeeltje uitgestoten. Dit kan zijn omgeving ioniseren. Dit verschijnsel staat bekend als [[alfastraling]].
 
== Stabiel deeltje ==
Regel 10:
elektronenstructuur van de [[edelgas]]sen met hun gevulde elektronenschillen.) Al deze protonen en neutronen zitten in een s1/2-schil ([[kwantumgetal]] l = 0 ), met totale [[kernspin]] 0 en een even [[pariteit]]<ref>Alonso & Finn: Fundamental university physics III Quantum and statistical physics, 1978</ref>.
 
In sterren als de zon worden bij hoge dichtheid een temperatuur van 15 miljoen Kelvin alfadeeltjes geproduceerd in de [[proton-protoncyclus]] uitgaande van 4 protonen. De [[energie]] die de fusie oplevert kan bepaald worden door de rustmassa's van zes protonen (M<sub>1</sub>) en twee protonen + twee alfadeeltjes (M<sub>2</sub>) van elkaar af te trekken. Het blijkt dat dit verschil 0.7% van M<sub>1</sub> is. Deze energie is verdeeld over de producten van de proton-protonreacties. Tijdens de eerste reactie, productie van [[Deuterium]]kernen wordt een elektronneutrino gevormd en een positron, dat vrijwel ogenblikkelijk zal annihileren met een naburig elektron en gammastraling produceren, de tweede reactie naar [[Helium-3|<sup>3</sup>He]] levert gammastraling op en bij de derde naar alfadeeltjes worden weer protonen gevormd. De energie uit al deze reacties kan worden berekend door E=(M<sub>1</sub>-M<sub>2</sub>)c<sup>2</sup>. Dit is de voornaamste energiebron van sterren, waaronder ook onze [[zon]], omdat de daarop volgende fusiereacties een steeds kleinere energieopbrengst hebben en daarom minder lang duren.
 
== Alfa-verval ==
Regel 31:
! [[Nuclide]] || Energie alfa-deeltje (MeV) || Halveringstijd
|-
| [[Uranium-238|<sup>238</sup>U]] || 4,13 en 4,18 || 4,5 miljard jaar
|-
| [[Polonium-214|<sup>214</sup>Po]] || 7,68 || 160 microseconden
|}
 
Regel 39:
De alfa-deeltjes uit een kern hebben strikt bepaalde energieën. In de
[[nevelkamer]] is dat te zien aan de vaste lengtes van de sporen. Bijvoorbeeld
U-<sup>238</sup>U geeft alfadeeltjes met 4,18 [[MeV]] en 4,13 MeV, omdat de resterende
kern in een aangeslagen of grondtoestand achterblijft. [[Gammastraling]]
volgt op zo'n alfa-verval naar een aangeslagen toestand.
Bij de overgang van [[Bismut]]-212]] naar [[Thallium]]-208]] komen alfa-deeltjes met wel zes verschillende energieën vrij.
 
== Ontdekking ==
Regel 56:
* De meeste [[rookdetector]]en bevatten een kleine hoeveelheid van de alfastraler [[Americium]]-241. De alfadeeltjes ioniseren de lucht in een spleet, zodat de lucht geleidend wordt en er door een aangelegde elektrische spanning een kleine elektrische stroom door kan lopen. Rookdeeltjes van een brand onderbreken of verkleinen deze elektrische stroom, waarop het alarm is afgesteld. Het gebruikte isotoop is zeer giftig als het in het lichaam komt, maar het risico is minimaal als de bron verzegeld blijft. Oude rookdetectoren mogen niet bij het gewone afval, maar moeten als radioactief afval apart worden ingezameld.
 
* Alfaverval kan energie leveren voor [[ruimtesonde]]s en [[pacemaker]]s. De alfadeeltjes zijn gemakkelijk weg te vangen. De alfastraler [[Plutonium]]-238]] bijvoorbeeld vereist maar 2,5&nbsp;[[Millimeter|mm]] [[Lood (element)|lood]] om de straling af te schermen.
 
* De alfastraler [[Polonium-210]] wordt veel gebruikt om [[statische elektriciteit]] te verwijderen.