Pacifistisch Socialistische Partij: verschil tussen versies

In 1955 had zich een groep "politiek daklozen" gevormd, van met name mensen die zich niet (meer) thuis voelden bij de politiek van de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] en de [[Communistische Partij van Nederland|CPN]].<ref>WBS PSP (1982) ''Ontwapenend. De Geschiedenis van 25 jaar PSP'' p. 38</ref>

 

 

Sommige andere ‘daklozen’ waren nooit eerder lid geweest van een politieke partij, of betrokken geweest bij andere partijen.

 

Op [[27 januari]] [[1957]] werd de PSP gevormd door de Actiegroep. De partij richtte zich op de organisatie van de partij in voorbereiding van de verkiezingen van 1960. De partij trachtte haar ledenbestand uit te breiden, afdelingen op te richten en kiezers te werven. De leden van de [[Socialistische Unie]], die eerder al de PvdA hadden verlaten, sloten zich bij de PSP aan.<ref>WBS PSP (1982) ''Ontwapenend. De Geschiedenis van 25 jaar PSP'' p. 85</ref> In 1958 nam de PSP deel aan de [[Provinciale Staten|provinciale verkiezingen]] in [[Noord-Holland]] waar ze twee zetels wonnen. In de [[Tweede Kamerverkiezingen 1959|Tweede Kamerverkiezingen van 1959]] won de partij eveneens twee zetels. In 1960 traden enkele leden van het voormalige [[Sociaal-Democratisch Centrum]] van de PvdA toe tot de PSP. Het SDC had de linkerflank van de PvdA gevormd.<ref name="Koole249">[[Ruud Koole|Koole, R]]. (1995) ''Politieke Partijen in Nederland. Ontstaan en ontwikkelingen van partijen en partijstelsel'', p. 249</ref>

 

 

Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 1963|verkiezingen van 1963]] won de partij vier zetels. Het succes had te maken met de groeiende tegenstand tegen de [[Koude Oorlog]], de opkomst van de studentenbeweging in het bijzonder [[Provo]], waarvoor de PSP de enige acceptabele partij was, en interne conflicten in de CPN. Het nieuwe anarchisme van Provo had de koers van de PSP ook beïnvloed.<ref name="Lucardie34">Lucardie P. ''et al.'' ''Verloren Illusie, Geslaagde Fusie? GroenLinks in Historisch and Politicologische Perspectief'' 1999, Leiden: DSWO-press; p. 34</ref> In 1958 verlieten drie Tweede Kamerleden de CPN en vormden hun eigen groepering, geleid door [[Henk Gortzak]]. Deze Bruggroep probeert eerst een eigen partij op te richten (de [[Socialistische Werkers' Partij]]) maar sluit zich in 1966 bij de PSP aan.<ref name="Koole249"/><ref>WBS PSP (1982) ''Ontwapenend. De Geschiedenis van 25 jaar PSP'' p. 92-93</ref> De CPN houdt in 1963 één zetel over. In 1969 wordt Gortzak Tweede Kamerlid voor de PSP.<ref>WBS PSP (1982) ''Ontwapenend. De Geschiedenis van 25 jaar PSP'' p. 122</ref>

 

=== 1981-1989 ===

 

In de jaren 80 begon de partij samen te werken met de PPR, die gebroken had met de PvdA, en de CPN, waar een proces van destalinisatie gestart was. In lokale en provinciale verkiezingen deed vaak een lijst van PSP-PPR of PSP-CPN mee, omdat de kiesdrempel daar veel hoger is.<ref name=autogenerated1>Lucardie P. ''et al.'' ''Verloren Illusie, Geslaagde Fusie? GroenLinks in Historisch and Politicologische Perspectief'' 1999, Leiden: DSWO-press; p. 41</ref> Bij de Europese verkiezingen van 1984 namen de PPR, CPN en PSP deel als het [[Groen Progressief Akkoord]].<ref name=autogenerated1 /> De lijst won twee zetels waarvan er een roteerde tussen PSP en PPR. Leden van de CPN, PSP en PPR ontmoetten elkaar ook in buitenparlementair protest tegen [[kernwapens]] en [[kernenergie]].<ref name="Lucardie41"/> De samenwerking leidde tot interne conflicten in de PSP. Voor de [[Tweede Kamerverkiezingen 1986|verkiezingen van 1986]] wilden de CPN en de PPR met de PSP een [[lijstverbinding]] aangaan. Er ontstonden twee kampen: een groep rond fractievoorzitter Van der Spek, die samenwerking afwees en een groep die positief stond ten opzichte van samenwerking en verschillende initiatieven voor een "linkse doorbraak" hadden gesteund. Fractievoorzitter [[Fred van der Spek]], een tegenstander hiervan, werd als lijsttrekker vervangen door [[Andrée van Es]], die een gematigd voorstander was van samenwerking.<ref>Lucardie P. ''et al.'' ''Verloren Illusie, Geslaagde Fusie? GroenLinks in Historisch and Politicologische Perspectief'' 1999, Leiden: DSWO-press; p. 52</ref> Van der Spek verliet de PSP-fractie en vormde een [[eenmansfractie]]. Hij trad toe tot de [[Partij voor Socialisme en Ontwapening]] (PvSO) die bestond uit voormalige PSP-leden.<ref name="Koole253">[[Ruud Koole|Koole, R]]. (1995) ''Politieke Partijen in Nederland. Ontstaan en ontwikkelingen van partijen en partijstelsel'', p. 253</ref> Het PSP-congres wees echter alsnog samenwerking met de CPN en de PPR af. Bij de verkiezingen van 1986 verloor de partij twee van haar drie zetels. De PvSO was al voor deze verkiezingen uit elkaar gevallen en verdween uit de kamer. Het ledental van de PSP nam snel af. De noodzaak om samen te werken nam toe.

{{Zijbalk socialisme}}

 

=== Ideologie ===

De ideologie van de PSP was gegrondvest in het [[pacifisme]], het [[socialisme]] en de [[democratie]]. Deze drie werden alle gekenmerkt door een nadruk op [[mensenrechten]]. Zowel in oorlog, in het kapitalisme en in de dictatuur worden volgens de PSP deze rechten gebroken. Deze drie elementen socialisme, pacifisme en democratie zouden de koers van de PSP kenmerken.<ref name="Lucardie33"/>

* De PSP was tegen het gebruik van [[kernenergie]] en pleitte voor het gebruik van alternatieve energie;

* De partij pleitte voor investeringen in het [[openbaar vervoer]];

 

De PSP pleitte voor een antimilitaristisch en socialistisch buitenlands beleid:

* De PSP wilde de [[kiesgerechtigde leeftijd]] verlagen en migranten stemrecht geven;

* De PSP was tegen ondemocratische instituties als de [[Binnenlandse Veiligheidsdienst|BVD]] en private beveiligingsbedrijven;

 

De PSP streefde naar een radicale feminisering van de samenleving, het bevrijden van onderdrukte groepen en het democratiseren van de samenleving:

* De PSP verzette zich fel tegen discriminatie.

* De partij wilde [[prostitutie]] legaliseren en de rechten van prostituees verbeteren.

* De PSP wilde ook ziekenhuizen democratiseren, de rechten van patiënten beter vastleggen en een nationale [[ziektekostenverzekering]].