Marke (bestuur): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →Geschiedenis: correcties. |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 7:
== Geschiedenis ==
Men neemt aan dat de marken omstreeks de [[dertiende eeuw]] zijn ontstaan om het gereguleerde gebruik van het ongecultiveerde land te formaliseren, als opvolger van de reeds bestaande informele afspraken binnen een [[buurschap]]. De (boer)marke bestond hoofdzakelijk op de [[Nedersaksisch|Saksische]] zandgronden in het oosten van [[Nederland]]: ([[Westerwolde (streek)|Westerwolde]], [[Drenthe]], [[Salland]], [[Twente]], de [[Veluwe (streek)|Veluwe]] en de [[graafschap Zutphen]], in het westen tot aan [[Het Gooi]] en de [[Utrechtse Heuvelrug (stuwwal)|Utrechtse Heuvelrug]]).
Elke buurschap had een afgebakend grondgebied ter beschikking, de '''marke'''. Incidenteel kon een marke ook bestaan uit verscheidene buurschappen. De marke was als onverdeeld grondgebied in gezamenlijk eigendom van de eigenaren van de boerderijen in de buurschap, die er elk een vastgesteld aandeel in hadden. Dit aandeel wordt [[waardeel]] genoemd. De hoeveelheid waardelen die iemand bezat bepaalde hoeveel macht hij had in de boermarke. Tot de landerijen van een marke behoorden ook de [[meent]]en, waar elke markegenoot recht had ('gewaard' of 'gewaardeeld' was) tot een aantal zaken als het laten grazen van een aantal stuks vee of het steken van een bepaalde hoeveelheid [[Turfsteken|turf]].<ref>''Mark (1)'', Grote Winkler Prins, 7e editie, deel 12, blz. 643-644</ref> Aan het hoofd van een markeorganisatie stond een '''markerichter'''<ref>http://www.landgoed.info/landgoedlijst/wiggershuizen%20ea/wiggershuizen.html Landgoed.info</ref>. De inwoners van een marke werden '''mark(e)genoten''' genoemd. In het geval dat de landerijen van een marke in handen waren van een [[Heer (feodalisme)|Heer]], kon deze gebruiksrechten verlenen aan de gebruikers, hetgeen '''mark(e)recht''' (of ''mark(e)keure'') werd genoemd. Zaken met betrekking tot het beheer van de marke werden opgeschreven in een [[markeboek]].
| |||