Gangbare jaartelling: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.2+) (Robot: toegevoegd: be:Наша эра |
SNL |
||
Regel 1:
'''Gangbare [[jaartelling]]''' en '''gewone tijdrekening''' zijn de Nederlandse vertalingen van het Engelse begrip ''Common Era'', ''Current Era'' of ook van ''Christian Era''{{Bron?|CE kan ook staan voor 'Christian Era', maar daarvan is 'Gangbare jaartelling' natuurlijk geen vertaling|2011|02|02}}, vaak afgekort tot ''CE''.<ref>{{en}} [http://www.bbc.co.uk/religion/religions/judaism/history/history_1.shtml#section_2 History of Judaism 63BCE-1086CE], BBC Religions, 1 juli 2009. Geraadpleegd op 10 juli 2012.</ref><ref>{{en}} [http://www.webexhibits.org/calendars/year-definitions.html Definitions of Our Year], WebExhibits, 2008. Geraadpleegd op 10 juli 2012.</ref><ref>{{en}} [http://wordnetweb.princeton.edu/perl/webwn?o2=&o0=1&o8=1&o1=1&o7=&o5=&o9=&o6=&o3=&o4=&s=Common+era Zoekterm "Common era" op Wordnet], Princeton University. Geraadpleegd op 10 juli 2012.</ref> Vóór Christus wordt zodoende afgekort met ''[[BCE]]'', ''Before the Common Era''. Andere alternatieven zijn '''v.o.j.''' (vóór onze jaartelling) en '''n.o.j.''' (na onze jaartelling)<ref name="Van den Berg">{{aut|Floris van den Berg}}, ''Hoe komen we van religie af?'' (2009) 53-54. Antwerpen: Uitgeverij Houtekiet.</ref><ref name="Trouw SNL"/> of '''v.d.g.j.''' (vóór de gewone jaartelling) en '''n.d.g.j.''' (na de gewone jaartelling).<ref>{{aut|Karen Armstrong}} (vertaald door Ronald Cohen), ''Een geschiedenis van God'' (2009) 16. Amsterdam: De Bezige Bij.</ref> 'Gangbare', 'gewone' of 'onze' jaartelling wil dan zeggen de in de Nederlandstalige (en bij uitbreiding westerse) wereld, die historisch gezien [[christendom|christelijk]] was, gebruikelijke [[christelijke jaartelling]], al wordt in naam niet meer verwezen naar het veronderstelde [[Jezus_(historisch-kritisch)#Geboorte_en_jeugd|Geboortejaar van Christus]], [[1]], dat wel het uitgangspunt blijft.
== Discussie ==
Regel 6:
=== Beginjaar blijft geboorte van Christus? ===
Hoewel er in het verleden radicale post-christelijke kalenders zijn ingevoerd om met het verleden te breken, zoals de [[Franse Republikeinse Kalender]] (die zelfs maanden en dagen hernoemde en weken omvormde tot decaden) en de Italiaanse [[Fascistische jaartelling]], bleek onder meer vanuit het oogpunt van [[geschiedschrijving]] onhandig; men moest steeds vanuit een ander beginjaar rekenen dan men al eeuwen gewend was, en omdat de buurlanden niet meededen isoleerde men zich. Vanuit praktisch oogpunt wordt de veronderstelde geboorte van Jezus van Nazareth door secularisten tegenwoordig toch maar aangehouden, ook al vinden zij dat geen belangrijke gebeurtenis meer. Er zijn echter uitzonderingen, zoals de filosoof [[Floris van den Berg]], die voorstelde "''om de jaartelling te ijken aan een belangrijke positieve gebeurtenis als de totstandkoming van de [[Universele verklaring van de rechten van de mens|Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens]] in 1948. Dat is dan het jaar 0 en 2009 is het jaar 61.''<ref name="Van den Berg2">Van den Berg, 149.</ref>
Op 25 september 2011 meldde de Britse krant [[Daily Mail]] dat de [[British Broadcasting Corporation|BBC]] voortaan ''BCE'' en ''CE'' gaat gebruiken in plaats van ''BC'' en ''AD'', om niet-christenen tegemoet te komen. De [[Nederlandse Omroep Stichting|NOS]] zei dit voorbeeld niet te willen volgen en reageerde: "''De tijdsaanduidingen 'voor Christus' en 'na Christus' zijn breed geaccepteerd in onze samenleving en onze cultuur; het geloof in Christus staat daar volledig los van.''"<ref>[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2929367/2011/09/27/V-Chr-of-na-Chr-kwetsend-voor-niet-christenen.dhtml V. Chr. of na Chr.: kwetsend voor niet-christenen?] [[Trouw (krant)|Trouw]], 27 september 2011.</ref>▼
=== Gebruik in andere talen ===
Zoals reeds vermeld ontstond het naamgebruik in het Engels met ''Common Era'', voor het eerst in 1708, als vertaling van het Latijnse ''Era Vulgaris''. In de hedendaagse Angelsaksische seculiere wetenschap is het gebruik algemeen. De eerste vermelding van 'vóór de gangbare jaartelling' werd voor het eerst gedaan in 1770 door de Duitser Jakob Friedrich Bielfeld. In de [[Duitse Democratische Republiek]] (1949–1990) was ''v.u.Z.'' (''vor unserer Zeitrechnung'', "vóór onze tijdrekening") de standaardnotering van de overheid; men trachtte invloed van godsdienst terug te dringen door religieuze verwijzigingen te verwijderen, maar hield wel hetzelfde beginjaar aan. In het Frans heeft men in plaats van de republikeinse kalender (1792-1805) weer de christelijke jaarnotatie opgenomen: ''av./ap. J.-C.'' (''avant/après Jésus-Christ''), maar in de 20e en 21e eeuw wordt er soms ook weer ''ÈC'' (''Ère commune'', afgeleid van het Engelse ''Common Era'') of ''ÈV'' (''Ère vulgaire'', afgeleid van het Latijnse ''Era Vulgaris'') geschreven. Voor jaartallen vóór het beginjaar gebruikt men vaak een '-', bijvoorbeeld het overlijdensjaar van [[Alexander de Grote]] is ''-323''; daarin volgt men [[ISO 8601]], dat geen BC of BCE gebruikt vóór het beginjaar. Dit gebruik van de '-' komt in het Nederlands vrijwel alleen voor in historische atlassen, met name als op één kaart zowel jaartallen van vóór als na het beginjaar staan.<ref>Bijvoorbeeld kaart IV op blz. 20 van de ''Historische Atlas''. (Baarn 1997). Er zijn 'veroveringen [van het Romeinse Rijk] tussen 44 v.Chr. en 14 n.Chr.' te zien.</ref> De [[Volksrepubliek China]] heeft sinds 1949 de [[Nian Hao|keizerlijke jaartitels]] vervangen door de jaartellingsnaam ''gōngyuán'' (公元), wat 'gebruikelijke tijdsrekening' betekent en ook Jezus' veronderstelde geboorte als beginjaar heeft, zonder er echter naar te verwijzen.
=== 21e eeuw ===
▲Op 25 september 2011 meldde de Britse krant [[Daily Mail]] dat de [[British Broadcasting Corporation|BBC]] voortaan ''BCE'' en ''CE'' gaat gebruiken in plaats van ''BC'' en ''AD'', om niet-christenen tegemoet te komen. De [[Nederlandse Omroep Stichting|NOS]] zei dit voorbeeld niet te willen volgen en reageerde: "''De tijdsaanduidingen 'voor Christus' en 'na Christus' zijn breed geaccepteerd in onze samenleving en onze cultuur; het geloof in Christus staat daar volledig los van.''"<ref>[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2929367/2011/09/27/V-Chr-of-na-Chr-kwetsend-voor-niet-christenen.dhtml V. Chr. of na Chr.: kwetsend voor niet-christenen?] [[Trouw (krant)|Trouw]], 27 september 2011.</ref>
De redactie van het Grote Noorse Lexicon (''Store norske leksikon'', SNL) liet op 26 oktober 2012 weten dat zij voortaan ''før/etter Kristus'' of ''f.Kr./e.Kr.'' ("voor/na Christus") gaat vervangen door ''før/etter vår tidsregning'' of ''fvt./evt.'' ("voor/na onze tijdrekening") bij datering van personen en gebeurtenissen.<ref>{{no}} {{Cite news |author=Halvor Hegtun|title=I Store norske leksikon heter det ikke lenger «før Kristi fødsel»|url=http://www.aftenposten.no/kultur/I-Store-norske-leksikon-heter-det-ikke-lenger-for-Kristi-fodsel-7029018.html|publisher=[[Aftenposten]]|date=26 oktober 2012}}</ref> Het gaat daarmee in tegen advies van de Noorse Taalraad (Språkrådet) uit 2008, die stelde dat de f.Kr./e.Kr. een "neutrale tijdsaanduiding" was, waarmee de redactie van het SNL het oneens is: "het gebruik ervan [impliceert] een verplichting tot het bestaan van Jezus en zijn belangrijkheid."<ref name="Trouw SNL">[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/3342037/2012/11/03/Ophef-in-Noorwegen-over-vervangen-term-voor-na-Christus.dhtml Ophef in Noorwegen over vervangen term 'voor/na Christus'] Trouw, 3 november 2012.</ref>
== Zie ook ==
| |||