Revolutie van 1905: verschil tussen versies

| conflict = Revolutie van 1905

| partof =

| caption = Bommen die werden gevonden in een explosievenlab van revolutionairen, 1907

| date = 22 januari 1905 - 16 juni 1907

| territory =

| treaty =

* Loyalistische soldaten van het keizerlijke leger

* Inlichtingendiensten van de [[Ochrana]]

* Russische [[aristocratie]] en [[Magnaat|industriëlen]]

| combatant2 = Revolutionairen

* [[Separatisme|Etnische nationalisten]]

Politieke steun van

* [[Sociaal-Revolutionaire Partij]]

* [[Russische Sociaaldemocratische Arbeiderspartij]]

| strength1 =

| strength2 =

Rusland was rond de eeuwwisseling een overwegend agrarisch land. Ongeveer tachtig procent van de bevolking was boer en leefde onder armoedige omstandigheden. In de loop van de tweede helft van de negentiende eeuw waren steeds meer boeren naar de grote steden getrokken om daar als arbeiders te werken in de nieuwe fabrieken. De arbeids- en woonomstandigheden van de arbeiders waren erg slecht en zodoende ontstond er al snel veel ontevredenheid en was de aantrekkingskracht van [[socialisme|socialistische]] organisaties groot. De autocratische regering die werd geleid door de tsaar kenmerkte zich door een grote onkunde op het gebied van nieuwe ontwikkelingen als de industrialisatie. Arbeidersorganisaties werden onderdrukt door de [[Ochrana]] en op het platteland was de heersende landadel over het algemeen onverschillig over de slechte leefomstandigheden van de boeren.

 

In [[1904]] had tsaar [[Nicolaas II van Rusland|Nicolaas II]] de oorlog verklaard aan Japan, omdat Japan zijn invloedssferen in het Verre Oosten verlegde naar Mantsjoerije en Korea, gebieden waar Rusland ook veel belangen had. Algauw werd de oude, slecht geleide Russische vloot verpletterd door de vastberaden Japanners. Voor de arme Russen, die sowieso al te lijden hadden onder de armoede, de terreur van de Ochrana en het zwakke bewind van tsaar Nicolaas II, maakte dit de heerschappij van de tsaar nog gehater dan zij al was. De tsaar lag al langer onder vuur, omdat hij soms toegaf aan de bevolking, terwijl hij andere keren er weer tegen in ging. Toen het nieuws van de nederlaag bekend werd, ging een grote groep arbeiders, onder leiding van priester [[Georgi Gapon]], in Sint-Petersburg de straat op. In het centrum van de stad werden de demonstranten beschoten door soldaten en hierbij vielen ongeveer 150 doden. Deze gebeurtenis kwam later bekend te staan als [[Bloedige Zondag (1905)|"Bloedige Zondag"]].

 

In eerste instantie kon de tsaar de revolutie niet onderdrukken omdat steeds meer soldaten weigerden bevelen op te volgen. De pantserkruiser [[Potjomkin (schip)|Potjomkin]] was zelfs overgenomen door revolutionaire matrozen. Na de uitvaardiging van het Oktobermanifest werd de revolutie onderdrukt. De laatste schermutselingen vonden plaats in december in Moskou.

 

== Gevolgen ==

De tsaar probeerde de gemoederen wat te bedaren door [[Sergej Witte]] het [[Oktobermanifest]] te laten schrijven, waarin hervormingen werden doorgevoerd. Er kwam een volksvertegenwoordiging, de [[Doema]]. Deze had in feite weinig macht, want doordat de tsaristische familie zo veel druk op de tsaar uitoefende, voelde hij zich niet meer gesteund in het [[Democratie|democratische]] experiment. Vanaf [[1906]] bestond de Doema vooral uit rechtse partijen ([[Oktobristen]] en partijlozen) die de doorgevoerde hervormingen goed genoeg vonden en verdere hervormingen (voorlopig) afwezen. De woede over het bloedbad vormde later een van de oorzaken van de [[Februarirevolutie (1917)|Februarirevolutie]] van de liberalen en gematigde socialisten in 1917 en uiteindelijk ook voor de communistische [[Oktoberrevolutie]], de [[Russische Burgeroorlog]] en de moord op de tsaar en zijn familie.

[[Categorie:Russische Revolutie]]

[[Categorie:1905]]

 

[[af:Russiese Rewolusie (1905)]]

[[ar:الثورة الروسية 1905]]