De '''dertiende penning''' is een [[zakelijk recht]] datmet nieteen ineeuwenoude de wet geregeld is, maargeschiedenis dat alnog eentot eeuwenoude geschiedenis2015 heeftgeldt. Dit recht, dat van oudsher voorkwam in het [[Grote Ontginning|ontgonnen]] veengebied tussen [[Abcoude]] en [[Woerden]], in het noordwesten van de Nederlandse provincie [[Utrecht (provincie)|Utrecht]], houdt in dat de rechthebbende bij iedere verkoop van onroerend goed aanspraak heeft op een dertiende deel van de koopsom. Deze rechthebbende was oorspronkelijk de plaatselijke heer, maar de rechten zijn, waar ze niet al zijn verdwenen, overgegaan op de [[Staat der Nederlanden|Staat]] of op groepen particulieren.<ref>H. van der Linden, “De oorsprong van de dertiende penning in Abcoude en omgeving”, in: ''De kerk en de Nederlanden: archieven, instellingen, samenleving'', Uitgeverij Verloren, Hilversum, z.j., ISBN 90-6550-558-X, [http://books.google.nl/books?id=6qI0D0y338YC&pg=PA129 p. 129 e.v.]</ref> Deze rechten kunnen niet meer gevestigd worden. Op enkele plaatsen is het recht verdwenen door [[afkoop]] of door ''non-usus'' (het geen gebruik maken van het recht gedurende een langere periode).
De dertiende penning komt nog voor in [[Abcoude]], [[Baambrugge]], [[Kamerik]], [[Loenen aan de Vecht]] en [[Vinkeveen]]. De '' Wet van 3 oktober 1984, houdende regelen omtrent de opheffing van het recht van de Dertiende Penning'' heeft de dertiende penning voor een periode van 30 jaar van 7,7% naar 11% verhoogd, maar bepaalt dat het recht direct daarna (op 1 januari 2015) vervalt.<ref>[http://wetten.overheid.nl/BWBR0003714 Wet regelen omtrent de opheffing van het recht van de Dertiende Penning]</ref> Op deze manier krijgen de rechthebbenden een compensatie voor de aanstaande afschaffing.
