Marnixplein (Amsterdam): verschil tussen versies

[[File:Marnixplein.jpg|thumb|260px|Arbeiderswoningen aan het Marnixplein 2-8 van de Remonstrantsche Gemeente uit 1875]]

Het '''Marnixplein''' is een plein, in de jaren 70 van de [[19e eeuw]] aangelegd op de oude [[17e eeuw|zeventiende-eeuwse]] [[stadswal|stadswallen]] van [[Amsterdam]]. Het ligt aan de [[Marnixstraat]] ten zuiden van huisnummer 213, nabij het westelijke einde van de [[Westerstraat (Amsterdam)|Westerstraat]], op de grens van de [[Jordaan (Amsterdam)|Jordaan]] en stadsdeel [[Amsterdam-West]].

==Aanleg==

 

Evenals de Marnixstraat is het plein vernoemd naar [[Filips van Marnix van Sint-Aldegonde]] (1540-1598), schrijver, politicus en vertrouweling van [[Willem van Oranje]].

==Bruggen==

De Zaagpoortbrug (brug nr. 161) over de Singelgracht verbindt het plein en de [[Marnixkade (Amsterdam)|Marnixkade]] met het [[Frederik Hendrikplantsoen]] en de [[Nassaukade (Amsterdam)|Nassaukade]]. De Anjeliersbrug (brug nr. 128) overspant de [[Lijnbaansgracht]] en verbindt de Westerstraat met het Marnixplein.

 

==Tweede speeltuin van Amsterdam==

 

Openbare Speeltuin No. 2. was geopend van mei tot en met september voor jongens en meisjes van zeven tot twaalf jaar. De openingstijden waren tussen vijf uur 's middags en acht uur 's avonds. In 1884 kwamen er gemiddeld 1400 bezoekers per speeldag. De speeltuin bleef vele decennia in gebruik, totdat in 1953 werd besloten om op deze plek een gemeentelijke was- bad- en zweminrichting te bouwen. Het noordelijk deel van de voormalige speelplaats werd in de jaren zestig en het begin van de jaren zeventig nog wel gebruikt als rolschaatsbaan. In 1974 moest ook de rolschaatsbaan wijken voor de aanleg van het moderne 25-meterbad.<ref>[http://www.bma.amsterdam.nl/publish/pages/261810/bmachermarnixdef.pdf Cultuurhistorische verkenning Gemeente Amsterdam, Bureau Monumentenzorg en Archeologie]</ref>

 

==Woningen==

Tussen de Lijnbaansgracht en de Marnixstraat, die eerst de Schans heette, waren lange [[touwslager|lijnbanen]] gevestigd voor de productie van [[touw]]. Toen deze buiten bedrijf werden gesteld, ontstond ruimte voor de bouw van woningen. Veel kavels werden uitgegeven aan particulier initiatief, zoals [[woningcorporatie|woningbouwverenigingen]], die er complexen met [[arbeiderswoning|arbeiderswoningen]] bouwden, en beleggers in vastgoed, die er [[revolutiebouw]] neerzetten voor de verhuur. Ten noorden van het Marnixplein, ter hoogte van de toegang tot de Gietersstraat, was de Zaagbarrière, een hek met twee [[commies|commiezenhuisjes]] voor de inning van de stadsaccijnzen. Dit verving de gesloopte Zaagpoort, totdat de stadsaccijnzen in 1866 werden afgeschaft en er na de demping van de [[Anjeliersgracht]] (de huidige Westerstraat) op die plek een brug over de Lijnbaansgracht meer voor de hand lag. Ten noorden van de Westerstraat en ten zuiden van deze voormalige Zaagbarrière, pal aan het Marnixplein, bouwde de [[Remonstranten|Remonstrantsche]] Stichting in 1875 een complex met 36 arbeiderswoningen.

 

De architect was [[Gerlof Salm]]. Hij bracht de woningen onder in vier huizen, 2 smalle in het midden met tweekamerwoningen en twee bredere, iets vooruitspringende, aan weerszijden met vier rug-aan-rug-woningen van één kamer per verdieping, twaalf per portiek. De bouw van deze woningen door een kerkgenootschap was een rechtstreeks gevolg van een rapport dat was geschreven in 1870 door [[Henrick S. van Lennep]], J.B. Stokvis en G.H. Kuiper, waarin kerkelijke instanties werden uitgenodigd eenvoudige woningen te bouwen voor de minstbedeelden. Niet als investering, maar met een minimaal rendement op het geïnvesteerde vermogen om de huren betaalbaar te houden voor de doelgroep.

 

 

==Verkeer en vervoer==

Het Marnixplein is een drukke verkeersader. Over het plein komen trams en een aantal stadsbussen. Het Marnixplein vormt een korte onderbreking van de Marnixstraat en bestaat eigenlijk uit een T-splitsing. Het plein staat bekend als ''[[verkeersonveilige locatie|black spot]]''. De verkeerssituatie wordt gezien als onveilig en onoverzichtelijk. Er zijn herhaaldelijk ongelukken gebeurd, waarvan in juni 2009 één met dodelijke afloop, toen een twaalfjarige jongen op zijn fiets werd geschept door een vrachtwagen. De bewoners van het plein en de Marnixstraat hielden uit protest een stille tocht en schilderden zonder toestemming van de gemeente een [[zebrapad]] op het plein. Er vinden volgens hen te veel (bijna-)ongelukken plaats. Na de protesten zijn er verkeersdrempels, een extra zebrapad en een fietspad aangelegd.

 

Bij de kruising met de Marnixstraat liggen haltes voor de tramlijnen [[Tramlijn 3 (Amsterdam)|3]] en [[Tramlijn 10 (Amsterdam)|10]], de buslijnen 18 en 21 en de nachtbuslijnen 348 en 353.

==Bronzen beeld==

Voor het voormalige Wijkgebouw van de Hervormde Gemeente: ''het Marnixhuis'', aan het Marnixplein 2 / hoek Westerstraat, staat sinds eind [[jaren 60]] het bronzen beeld 'Volksvrouw' door Henk Henriët (1903-1945), dat hij maakte eind [[jaren 30]] van de [[20e eeuw]]. Het verbeeldt de volksvrouwen die het hoofd boven water wisten te houden in de crisisjaren. In [[1967]] werd het in het Stedelijk Museum bewaarde gipsmodel in brons gegoten.