Versie van 31 jan 2012 19:39 bewerken 31.31.132.17 (overleg) babe Label: Misbruikfilter: Leeghalen ← Oudere bewerking		Versie van 31 jan 2012 19:39 bewerken ongedaan maken Mexicano (overleg \| bijdragen) 169.402 bewerkingen k Wijzigingen door 31.31.132.17 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door ZéroBot Nieuwere bewerking →
Regel 1: {{Infobox element ~~This shit stinks. Fuck school.~~ \| Afbeelding = RbMetal.JPG \| Bijschrift = Rubidium \| Naam = Rubidium \| Symbool = Rb \| Atoomnummer = 37 \| Groep = [[Alkalimetaal\|Alkalimetalen]] \| Periode = [[Periode 5 element\|Periode 5]] \| Blok = [[S-blok\|S blok]] \| Reeks = [[Alkalimetaal\|Alkalimetalen]] \| Kleur = Zilverwit \| Atoommassa = 85,468 \| Elektronenconfiguratie = <nowiki>[</nowiki>[[Krypton (element)\|Kr]]<nowiki>]</nowiki>5s<sup>1</sup> \| Oxidatietoestanden = +1 \| Elektronegativiteit = 0,82 \| Atoomstraal = 248 \| Ionisatiepotentiaal1 = 403,03 \| Ionisatiepotentiaal2 = 2632,62 \| Ionisatiepotentiaal3 = 3859,44 \| Dichtheid = 1532 \| Hardheid = 0,3 \| Smeltpunt = 312,09 \| Kookpunt = 961 \| Aggregatietoestand = Vast \| Smeltwarmte = 2,192 \| Verdampingswarmte = 72,22 \| vdWstraal = 244 \| Kristalstructuur = Kub \| Molair volume = 55,79·10<sup>-6</sup> \| Dampdruk = \| Geluidssnelheid = 1300 \| Specifieke warmte = 363 \| Weerstand = 12,5 \| Warmtegeleiding = }} '''Rubidium''' is een [[scheikundig element]] met symbool '''Rb''' en [[atoomnummer]] 37. Het is een zilverwit [[alkalimetaal]]. == Ontdekking == Rubidium is in [[1861]] ontdekt door de [[Duitsland\|Duitse]] wetenschappers [[Robert Bunsen]] en [[Gustav Kirchhoff]] tijdens het bestuderen van het [[mineraal]] [[lepidoliet]] met behulp van een [[spectroscoop]].<ref name = CRC>{{Citeer boek \| Achternaam = Hammond \| Voornaam = C. R. \| Datum = 1975-1976 \| Titel = [[CRC Handbook of Chemistry and Physics]] \| Uitgever = CRC Press \| Bladzijdes = B-31 \| Taal = en}}</ref> Vóór ongeveer [[1920]] werd het element voornamelijk gebruikt voor onderzoek, later kwamen er ook industriële toepassingen. De naam ''rubidium'' is afkomstig van het [[Latijn]]se ''rubidus'', dat ''diepste rood'' betekent, vanwege de twee karakteristieke heldere rode [[Emissielijn\|spectraallijnen]]. == Toepassingen == Rubidium is erg [[Elektronegativiteit\|elektropositief]] en kan dus makkelijk [[ionisatie\|geïoniseerd]] worden. Dit is vrijwel de enige eigenschap waarom dit element op industrieel niveau wordt toegepast. Hoewel [[cesium]] en [[xenon]] er geschikter voor zijn, kan rubidium ook worden toegepast als aandrijfmiddel in [[ionenmotor]]en.<ref name = CRC/> Andere toepassingen zijn: * als ''[[getter]]'' in vacuümbuizen,<ref name = CRC/> waar het achtergebleven gasdeeltjes aan zich bindt. * in [[atoomklok]]ken. * als component in [[fotocel]]len.<ref name = CRC/> * RbAg<sub>4</sub>I<sub>5</sub> heeft een hoge [[geleidbaarheid]] bij kamertemperatuur en kan worden gebruikt in ultraplatte [[batterij (techniek)\|batterijen]]. * als gevolg van het [[magnetohydrodynamiek\|magnetohydrodynamisch]] principe kan rubidium worden toegepast als [[thermo-elektrisch]]e [[stroombron]]. == Opmerkelijke eigenschappen == Met een smeltpunt van 39 °C kan (verontreinigd) rubidium soms bij [[kamertemperatuur]] al vloeibaar worden. Net als alle andere alkalimetalen is rubidium erg reactief en ontbrandt het spontaan bij aanraking met lucht en water, waarbij [[rubidiumhydroxide]] wordt gevormd. In de vorm van RbAg<sub>4</sub>I<sub>5</sub> heeft het van alle bekende ionische [[kristal (natuurwetenschappen)\|kristallen]] de grootste [[geleidbaarheid]] bij kamertemperatuur; bij 20 °C is deze vergelijkbaar met die van verdund [[zwavelzuur]].<ref name = CRC/> == Verschijning == Rubidium komt in ruime mate voor in de aardkorst. Op de ranglijst van meest voorkomende elementen staat het op de 16de plaats.<ref name = CRC/> Doordat het zeer verspreid voorkomt is het lastig te delven. Van nature komt rubidiumoxide in sporen (tot 1%) voor in de mineralen [[leuciet]], [[polluciet]], [[carnalliet]] en [[zinnwaldiet]].<ref name = CRC/> In [[lepidoliet]] wordt het aangetroffen in hoeveelheden tot 1,5%, dit is commercieel gezien de belangrijkste bron.<ref name = CRC/> Soms wordt rubidium aangetroffen in mineralen die hoofdzakelijk uit andere alkalimetalen bestaan. In die gevallen wordt rubidium als bijproduct gewonnen. == Isotopen == {{Zie hoofdartikel\|Isotopen van rubidium}} {\| class="wikitable" style="font-size:90%;" ! colspan=6 \| Meest stabiele isotopen \|- ! [[Isotoop\|Iso]] ! [[Relatieve aanwezigheid\|RA]] (%) ! [[Halveringstijd]] ! [[vervalvorm\|VV]] ! [[vervalenergie\|VE]] (M[[elektronvolt\|eV]]) ! [[vervalproduct\|VP]] \|- \| <sup>83</sup>Rb \| [[Synthetische radio-isotoop\|{syn}]] \| 86,2 [[dag\|d]] \| [[Elektronenvangst\|EV]] \| 0,910 \| <sup>83</sup>Kr \|- \| <sup>84</sup>Rb \| [[Synthetische radio-isotoop\|{syn}]] \| 32,77 [[dag\|d]] \| [[Bètaverval\|β+]] <br /> [[Bètaverval\|β-]] \| 2,681 <br /> 0,894 \| <sup>84</sup>Kr <br /> <sup>84</sup>Sr \|- \| <sup>85</sup>Rb \| 72,165 \| colspan=4 \| stabiel met 48 neutronen \|- \| <sup>86</sup>Rb \| [[Synthetische radio-isotoop\|{syn}]] \| 18,631 [[dag\|d]] \| [[Bètaverval\|β-]] \| 1,775 \| <sup>86</sup>Sr \|- \| <sup>87</sup>Rb \| 27,835 \| 4,75·10<sup>10</sup> [[jaar\|j]] \| [[Bètaverval\|β-]] \| 0,283 \| <sup>87</sup>Sr \|} Er is een groot aantal isotopen van rubidium bekend. Naast het enige stabiele isotoop <sup>85</sup>Rb (72%) komt alleen het radioactieve isotoop <sup>87</sup>Rb (28%) van nature op aarde voor. Uit de verhouding [[strontium\|<sup>87</sup>Sr]] - <sup>87</sup>Rb kunnen [[geologie\|geologen]] opmaken wat de leeftijd van een steen is. == Toxicologie en veiligheid == Rubidium reageert heftig met lucht en water en veroorzaakt daarbij brand. Daarom moet dit metaal onder olie worden bewaard. == Externe links == * {{Link elementinformatie\|id=Rb}} * {{en}}[http://www.smart-elements.com/?suche=Rubidium&arg=show Afbeeldingen van rubdium en verkoop] {{Refs}} {{Commonscat\|Rubidium}} {{Navigatie elementen}} [[Categorie:Rubidium\| ]] [[Categorie:Elementenlijst]] [[af:Rubidium]] [[an:Rubidio]] [[ar:روبيديوم]] [[az:Rubidium]] [[be:Рубідый]] [[be-x-old:Рубід]] [[bg:Рубидий]] [[bn:রুবিডিয়াম]] [[bs:Rubidijum]] [[ca:Rubidi]] [[co:Rubidiu]] [[cs:Rubidium]] [[cv:Рубиди]] [[cy:Rwbidiwm]] [[da:Rubidium]] [[de:Rubidium]] [[el:Ρουβίδιο]] [[en:Rubidium]] [[eo:Rubidio]] [[es:Rubidio]] [[et:Rubiidium]] [[eu:Rubidio]] [[fa:روبیدیم]] [[fi:Rubidium]] [[fr:Rubidium]] [[fur:Rubidi]] [[ga:Rúbaidiam]] [[gl:Rubidio]] [[gv:Rubiddjum]] [[hak:Lù]] [[he:רובידיום]] [[hi:रुबिडियम]] [[hif:Rubidium]] [[hr:Rubidij]] [[hu:Rubídium]] [[hy:Ռուբիդիում]] [[ia:Rubidium]] [[id:Rubidium]] [[io:Rubidio]] [[is:Rúbidín]] [[it:Rubidio]] [[ja:ルビジウム]] [[jbo:xunsodna]] [[jv:Rubidium]] [[ka:რუბიდიუმი]] [[kk:Рубидий]] [[kn:ರುಬಿಡಿಯಮ್]] [[ko:루비듐]] [[ku:Rubîdyûm]] [[kv:Рубидий]] [[la:Rubidium]] [[lb:Rubidium]] [[lij:Rubiddio]] [[lt:Rubidis]] [[lv:Rubīdijs]] [[ml:റൂബിഡിയം]] [[mr:रुबिडियम]] [[mrj:Рубидий]] [[ms:Rubidium]] [[my:ရူဘီဒီယမ်]] [[nn:Rubidium]] [[no:Rubidium]] [[oc:Rubidi]] [[pl:Rubid]] [[pnb:روبیڈیم]] [[pt:Rubídio]] [[qu:Rubidyu]] [[ro:Rubidiu]] [[ru:Рубидий]] [[sah:Рубидиум]] [[scn:Rubidiu]] [[sh:Rubidijum]] [[simple:Rubidium]] [[sk:Rubídium]] [[sl:Rubidij]] [[sq:Rubidiumi]] [[sr:Рубидијум]] [[stq:Rubidium]] [[sv:Rubidium]] [[sw:Rubidi]] [[ta:ருபீடியம்]] [[th:รูบิเดียม]] [[tl:Rubidyo]] [[tr:Rubidyum]] [[ug:رۇبىدىي]] [[uk:Рубідій]] [[uz:Rubidiy]] [[vi:Rubiđi]] [[wa:Rubidiom]] [[war:Rubidyo]] [[xal:Рубидиум]] [[yi:רובידיום]] [[yo:Rubidium]] [[zh:铷]] [[zh-yue:銣]]

Rubidium: verschil tussen versies