Bijbelse handschriften: verschil tussen versies

Eeuwenlang hebben Joodse geleerden, zoals de [[Masoreten]] de [[Hebreeuws|Hebreeuwse]] [[Masoretische Tekst|tekst]] van wat Joden de [[Tenach]] en christenen doorgaans het [[Oude Testament]] noemen, zeer nauwgezet gekopieerd. Door bijvoorbeeld het aantal woorden en paragrafen te tellen werd het aantal kopieerfouten vrijwel tot nul beperkt. Aangetroffen fouten werden niet verbeterd (wat weer meer fouten veroorzaakt zou hebben) maar voorzien van de klinkers van de veronderstelde verbetering en gemarkeerd; in de kantlijn was de correctie te vinden met het teken Q = Qere (lees). De Masoreten ontwikkelden een systeem, waarmee de medeklinkertekst van klinkers kon worden voorzien, zonder haar te wijzigen. Hierdoor werden de klinkers van de tekst, tot dan toe mondeling overgeleverd, vastgelegd. Oude en moeilijk leesbare handschriften werden begraven. In de synagoge van Caïro heeft men in de kelder [[Geniza]] zulke oude handschriften gevonden die niet meer bruikbaar werden geacht.<ref>In deze genizah is de tot dan to onbekende Hebreeuwse tekst van het [[deuterocanoniek]]]e boek [[De wijsheid van Jezus Sirach|Ben Sira]] gevonden. Toen later een rol met een hoofdstuk in [[Massada]] werd gevonden, had men een groot deel het oorspronkelijke Hebreeuws weer. De wijsheid van Jesus Sirach, P.Beentjese, Damon 2006, H 1.1</ref>.] Daardoor zijn de Masoretische handschriften zelf relatief ‘jong’, maar de [[Masoretische Tekst|tekst]] die ze overlevert, is wel archaïsch. Dat wetenweet wemen, omdat het zelfde teksttype in de [[Dode Zee-rollen|Dode Zeerollen]] voorkomt; de tekst van de grote Jesaja-rol van 200 v. Chr. bleek bijvoorbeeld nauwelijks te verschillen van de middeleeuwse handschriften.