Etheen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
halo |
k Wijzigingen door 81.82.218.79 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Mexicano |
||
Regel 12:
| onderschrift4 =
| Formule = C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>
| SMILES = C=C
| IUPAC = etheen
| AndereNamen = ethyleen
| CAS = 74-85-1
| EINECS = 200-815-3
| EG =
| VN = 1962
| Beschrijving = Kleurloos en reukloos gas
| Vergelijkbaar = [[ethyn]], [[propeen]], [[ethaan]]
Regel 80 ⟶ 86:
* reactie met [[azijnzuur]] en [[Dizuurstof|zuurstofgas]] tot [[vinylacetaat]]
Andere processen zijn de productie van lineaire alcoholen, alkenen, [[chloorethaan]] en de [[copolymerisatie]] met [[propeen]] tot ethyleen-propyleen- (EP) en [[EPDM|ethyleen-propyleen-dieen-rubber]] (EPDM).
== Voorkomen in planten ==
Etheen is een [[hormoon]] in [[planten]]. Aldaar heeft het verschillende effecten. Eén ervan is dat etheen wordt geproduceerd door sommige rijpende vruchten. Deze worden climacterische vruchten genoemd. Enkele voorbeelden van climacterische vruchten zijn [[appel (vrucht)|appels]], [[banaan (fruit)|bananen]], [[kaki (plant)|kaki]]'s, [[avocado]]s en [[tomaat|tomaten]]. Niet-climacterische vruchten zullen slechts spoorhoeveelheden etheen aanmaken bij fruitrijping en exogeen toevoegen ervan zal de rijping niet doen toenemen.
Etheen kan gebruikt worden voor het sneller laten rijpen van [[banaan (fruit)|bananen]] (een mengsel van ca. 5% etheen en 95% [[Distikstof|stikstofgas]] wordt als ''banana gas'' verkocht). Doordat bananen van nature al veel etheen afscheiden, werden ze vroeger in fruitkoelhuizen gebruikt om het rijpingsproces van andere vruchten te versnellen. Sinds [[1999]] is bekend dat men etheen kan gebruiken voor de kiemremming bij [[Ui (plant)|uien]] en [[aardappel]]en. [[Snijbloem]]en verwelken onder invloed van etheen. Daarom mogen [[Vrucht (plant)|vruchten]] en bloemen nooit samen vervoerd worden. Om dit effect tegen te gaan wordt wel gebruik gemaakt van [[1-methylcyclopropeen]].
Etheen wordt ook vaak beschouwd als het stress-hormoon van planten. Wanneer deze bijvoorbeeld te maken krijgen met hoge [[temperatuur]] of hoge [[Concentratie (oplossing)|concentratie]] [[Giftigheid|toxische]] stoffen, zal de etheenproductie aanzienlijk stijgen.
=== Functie ===
Hoewel snelle rijping economisch nadelig is, bestaat er voor planten die gevoelig zijn voor etheen een duidelijk voordeel: rijpende vruchten (zoals bananen) produceren etheen, waardoor vruchten in de buurt ook rijpen. De vruchten zullen dus in een grote hoeveelheid gelijktijdig rijp zijn. Zowel het aantrekken van dieren die voor de verpreiding nodig zijn als het feit dat de dieren niet alle vruchten zullen kunnen opeten, biedt een grotere kans op verspreiding van de vruchten en daarmee de soort plant.
=== Biosynthese ===
In hogere planten wordt etheen gesynthetiseerd op basis van het [[aminozuur]] [[methionine]]. Methionine wordt door [[Adenosinetrifosfaat|ATP]] geactiveerd (Yang-cyclus) tot S-adenosyl-L-methionine (SAM). Vervolgens zal het ACC-synthase, een [[enzym]], in het [[cytoplasma]] SAM omzetten tot 1-aminocyclopropaan-1-carbonzuur (ACC). Uiteindelijk kan ACC omgezet worden tot etheen of [[Geconjugeerd systeem|geconjugeerd]] worden tot onder andere malonyl-ACC (MACC). De omzetting van ACC tot etheen gebeurt onder invloed van het enzym ACC-oxidase in de [[vacuole]] of bij het [[celmembraan|plasmamembraan]]. Dit enzym heeft zuurstofgas nodig om te werken. Hierdoor zal etheensynthese niet doorgaan in een [[Anaeroob|anaeroob milieu]].
De omvorming van SAM tot ACC kan door [[auxine]]s sterk bevorderd worden. Hierdoor worden de effecten van auxines op planten vaak beïnvloed door de hoeveelheid etheen.
== Externe links ==
* {{Link International Chemical Safety Card|id=0475}}
* {{en}} [http://msds.chem.ox.ac.uk/ET/ethylene.html MSDS van ''etheen'']
{{Bron|bronvermelding=
* [http://jxb.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/53/377/2039 Lucille Alexander , and Don Grierson ''Ethylene biosynthesis and action in tomato: a model for climacteric fruit ripening''. J. Exp. Bot. 53: 2039-2055.]
* [http://pcp.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/21/2/279 Hiroshi Yoshii , Akira Watanabe , and Hidemasa Imaseki ''Biosynthesis of auxin-induced ethylene in mung bean hypocotyls''. Plant Cell Physiol. 21: 279-291.]
}}
{{Navigatie alkenen}}
{{Navigatie plantenhormonen}}
[[Categorie:Monomeer]]
[[Categorie:Plantenhormoon]]
[[Categorie:Alkeen (koolwaterstof)]]
[[Categorie:Ontvlambare stof]]
{{Link FA|de}}
[[ar:إيثيلين]]
[[bg:Етилен]]
[[ca:Etilè]]
[[cs:Ethen]]
[[da:Ethen]]
[[de:Ethen]]
[[el:Αιθένιο]]
[[en:Ethylene]]
[[eo:Eteno]]
[[es:Etileno]]
[[et:Etüleen]]
[[fa:اتیلن]]
[[fi:Eteeni]]
[[fr:Éthylène]]
[[he:אתן]]
[[hi:इथिलीन]]
[[hr:Etilen]]
[[ht:Etilèn]]
[[hu:Etilén]]
[[id:Etena]]
[[it:Etilene]]
[[ja:エチレン]]
[[kk:Этилен]]
[[ko:에틸렌]]
[[la:Ethenum]]
[[lt:Etenas]]
[[lv:Etilēns]]
[[ms:Etena]]
[[nn:Eten]]
[[no:Eten]]
[[pl:Eten]]
[[pnb:ایتھین]]
[[pt:Etileno]]
[[ru:Этилен]]
[[simple:Ethylene]]
[[sk:Etén]]
[[sl:Eten]]
[[sr:Етен]]
[[sv:Eten]]
[[ta:எத்திலீன்]]
[[th:เอทิลีน]]
[[tl:Etileno]]
| |||