Oldambtster boerderij

De Oldambtster boerderij is een boerderijtype, dat vooral in het Oldambt in het oosten van de provincie Groningen voorkomt. Bij dit type boerderij zijn het woonhuis en de schuur in elkaars verlengde gebouwd.

Geschiedenis

Omstreeks 1720 werden Oldambtster boerderijen vanuit Oost-Friesland in Oost-Groningen ingevoerd. In 1724 werd dit type boerderij voor het eerst genoemd in de kaartboeken in Hamdijk en in de Linteloopolder. Aanvankelijk was het woonhuis lager dan de schuur; later werd dit vervangen door een woonhuis dat even hoog is als de schuur.

De boerderij was bedoeld als een gemengd bedrijf. Rond 1900 specialiseerde het Oldambt zich in akkerbouw en werd één van de vooruitstrevende akkerbouwgebieden in Europa. De Oldambtster boerderijen werden groter, waarbij de woonhuizen steeds voornamer werden. Hierdoor wordt de Oldambtster boerderij ook wel "villaboerderij" genoemd.

Constructie

Het woonhuis is gebouwd onder één doorlopende nok met de schuur, waarbij het woonhuis smaller is dan de schuur. De verspringingen in de zijgevels, worden "krimpen" genoemd.

De schuur is zeer groot. Er is ruimte voor een koeienstal, een paardenstal en werktuigen. In het midden van de schuur is ruimte voor hooiopslag. Het dak wordt gedragen door gebinten die de schuur in de lengte verdelen in circa twee meter brede vakken. De koeien worden twee aan twee gestald tussen wilgentenen of houten schotten die de gebintenstijlen met de buitenmuur verbinden.

Het dak is een zadeldak met aan de voorzijde een afgeschuind vlak: een "wolfseind". Doordat het woonhuis smaller is dan de schuur, zijn de zijmuren hoger en is er meer ruimte voor vensters. Boven het woongedeelte bevinden zich de graan- en zaadzolders, vaak met vele raampjes.

Voor de Oldambtster boerderijen zijn vaak grote tuinen aangelegd.

Varianten

• Een kleinere variant van de Oldambtster boerderij is te vinden in de Veenkoloniën.
• Op het Hogeland werden Oldambtster boerderijen gebouwd, waarbij het woonhuis meestal dwars voor de schuur stond.