Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k preciezer
3wisemen (overleg | bijdragen)
k sp
Regel 1:
[[Bestand:As-Julia Maesa-Sidon AE30 BMC 300.jpg|thumb|230px|Astarte op een wagen met vier vruchtbare takken die het dak sieren. [[As (munteenheid)|As]] van [[Julia Maesa]] uit [[Sidon]] (ca. [[220]])]]
[[Bestand:Babylonska astartefigurer, naken, Nordisk familjebok.png|thumb|230px|Astarte, afgebeeld in het [[Nordisk familjebok]]]][[Bestand:Babylonska astartefigurer, klädd, Nordisk familjebok.png|thumb|230px]]
 
'''Astarte''' (van het [[Grieks]] ''Αστάρτη'' (''Astártē'')) was een [[Feniciërs|Fenicische]] [[godin]] met algemene bekendheid in de noordwestelijke Semitische streken, beschermgodin van [[Side]], en als "''Maagd van de Zee''" ook van de zeelieden, waardoor haar cultus wijd verbreid was. De eerste betekenis van haar naam was ''[[Baarmoeder]]''. Zij is dan ook oorspronkelijk een vruchtbaarheidsgodin of [[Moedergodin]], wat verder tot uiting komt in het [[epitheton]] "''Moeder der Hemelen''", "''Koningin van de hemel''" en "''[[Moeder van alle godheden]]''".
 
Regel 12 ⟶ 13:
 
[[Bestand:Dama de Galera (M.A.N. Madrid) 01.jpg|thumb|170px|left|''Dama de Galera''.]]
Donald Harden bespreekt in ''The Phoenicians'' een beeldje van Astarte uit Tutugi (Galera) nabij [[Granada (stad)|Granada]] in [[Spanje]] uit de [[7e eeuw v.Chr.|7e]] of [[6e eeuw v.Chr.]] waar Astarte op een troon geflankeerd door sfinksensfinxen zit met een kom onder haar borsten, die doorboord zijn. Een holte in het beeld zou met melk zijn gevuld via het hoofd en door lichte opwarming zou de was die de openingen in de borsten afdekte zijn gesmolten, waardoor de melk dan uit de borsten stroomde bij wijze van een soort [[plengoffer]].
 
==Identificaties met Astarte==
*'''[[Astar]]''': godin in [[Abessinië]] (huidige EtiopiëEthiopië).
*'''[[Athar]]''': vruchtbaarheidsgodin in Zuid-[[Arabië]].
*'''[[Ishtar (godin)|Ishtar]]''': moedergodin van [[Mesopotamië]].
Regel 40 ⟶ 41:
In Egypte verschijnt zij voor het eerst aan het begin van de 18e Dynastie, samen met andere godheden, door noordwestelijke Semitische volkeren als tegenhangster van de Babylonische [[Ishtar (godin)|Ishtar]] (de Sumerische [[Inanna]]) werd vereerd. Zoals Ishtar had zij zowel een vredelievend als een afschrikwekkend facet. Dit laatste was dominant in haar Syro-[[Kanaänitische mythologie|Kanaänitische]] manifestatie, waar zij in de hoedanigheid van oorlogsgodin vaak samen met de godin |[[Anat|‘Anat]] werd vereerd. In het [[Nieuwe Rijk]] was zij in het bijzonder verbonden met militair gebruik van paarden en [[krijgswagen]]s. In de ''Wedstrijd tussen [[Horus]] en [[Seth (Egyptische mythologie)|Seth]]'' lijken deze twee godinnen dochters van [[Ra (zonnegod)|Ra]]. Zij worden ten huwelijk geschonken aan de god Seth, hier met de Semitische naam [[Hadad]]. Soms werd Astarte in het Egyptisch pantheon ook dochter van [[Ptah]] genoemd.<ref>{{Aut|Wilkinson, Richard H.}}''The complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt'', p. 138-139</ref>
 
Astarte werd ook gelijkgesteld met de godin [[Sekhmet]], maar blijkbaar nog vaker, zij het ten dele, met [[Isis (godin)|Isis]] te oordelen naar de talrijke beelden die men heeft gevonden waar Astarte een klein kind zoogt. Er staat een beeld uit de [[6e eeuw v.Chr.]] in het museum van Caïro, dat men normaal zou beschrijven als Isis die haar zoon [[Horus]] op haar knie houdt, en dat in alle details de iconografie van de normale Egyptische [[Canon (cultuur)|canon]] volgt, maar de inscriptie luidt: "''Gersaphon, zoon van Azor, zoon van Slrt, man van Lydda, voor zijn Vrouw, voor ‘Ashtart''." (Zie G.&nbsp; Daressy, (1905) pl. LXI (CGC 39291)).
 
Luidens een fragmentarische mythe van de [[19e Dynastie van Egypte]] over Astarte en de Zee zou de godin betrokken zijn geweest bij de ondermijning van het tirannieke gezag van de god [[Yam]], maar de details van deze mythe ontbreken. Alhoewel het seksuele aspect van Astarte in de Egyptische religie niet zo uitgesproken lijkt geweest te zijn als in het [[Kanaän (gebied)|Kanaänitisch]] thuisland, was dit waarschijnlijk toch niet helemaal afwezig in de [[Egyptische mythologie]]. Astarte werd in het Oude Egypte meestal afgeschilderd als een naakte vrouw te paard met wapens en een [[Atefkroon]] of een haartooi met stierenhoorns. Volgens [[Philo van Byblos|Philo]] droeg zij deze als symbool van dominantie, maar Mesopotamische en Syrische goden en godinnen droegen in het algemeen horens als symbool van hun goddelijkheid, zodat dit attribuut bij Astarte geen verdere betekenis zou gehad hebben.<ref>{{Aut|Wilkinson, Richard H.}}''The complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt'', p. 139</ref>
Regel 49 ⟶ 50:
In het Fenicisch pantheon dat aan [[Sanchuniathon]] wordt toegeschreven komt Astarte voor als een dochter van Hemel en Aarde en zuster van de god [[El (god)|El]]. Nadat El zijn vader ''Hemel'' omverwerpt en verbant, zendt ''Hemel'' zijn "Maagdelijke dochter" Astarte naar El als een soort list samen met haar zuster [[Asherah]] en de godin die later "''Ba’alat Gebul''" zal genoemd worden, de "''Vrouwe van Byblos''". Maar de list lijkt niet te werken want alle drie worden zij de echtgenotes van hun broer El. Astarte baart kinderen van hem die onder de Griekse namen de zeven [[Titaan (mythologie)|Titaniden]] of [[Artemiden]] zullen verschijnen plus twee zonen [[Pothos]] "verlangen" en [[Eros (god)|Eros]] “begeerte” of “aantrekkingskracht".
 
Later zien we Astarte en Hadad samen over de wereld heersen met El’sEls goedkeuring. Astarte zet een stierenkop op haar hoofd als teken van haar soevereiniteit. Terwijl ze door de wereld gaat neemt Astarte een ster op die van de hemel is gevallen en wijdt die aan Tyrus.
 
==Ashtoret in Israël en Judea==
Regel 69 ⟶ 70:
De Hebreeuwse "Masorah" (schriftnota’s als begeleiding bij het Hebreeuwse Oude Testament, samengesteld van de [[7e eeuw|7e]] tot de [[10e eeuw]] na Chr.) geven een uitspraak als ''‘Aštōret'' aan in plaats van het te verwachten ''‘Ašteret''. Dit zou de bedoeling hebben een kwalijke associatie met ''bōshet'' te bereiken (wat ''gruwel'' betekent), om daarmee de afkeuring over de godin nog meer te bekrachtigen. Naar een meervoudsvorm wordt ook verwezen met '''‘Aštārōt'''. (Deze wordt als naam voor een demon aangewend, zoals ook [[Astaroth]]).
 
In de verjoodste Christelijkechristelijke demonologie is ''Ashtoreth'' met [[vrijdag]] verbonden, maar eveneens gedemoniseerd. Ze wordt er voorgesteld als een jonge vrouw met koeienhoorns op het hoofd (en soms ook een koeienstaart). De hoorns zijn inderdaad impliciete verwijzingen naar oude attributen die bij de [[Moedergodincultus]] behoorden, namelijk als symbolen van vruchtbaarheid en liefde, zoals men die ook bij sommige Egyptische godinnenbeelden aantreft.
 
De cultus van Ashtoreth in het oude heiligdom van Aphaca kwam definitief ten einde ca. [[310]] na Chr. en werd in heel Kanaän onderdrukt, door een verordening van Keizer [[Constantijn de Grote]] die zich tot het Christendom had bekeerd.