Orde van Sint-Michiel: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
uitleg en correctie |
kopjes |
||
Regel 9:
De '''Orde van de Heilige Michaël''' ('l’Ordre et aimable compagnie de monsieur Saint-Michel' (Frans: ''De Orde en het geliefde Gezelschap van de heer Sint-Michaël'')) was een [[Frankrijk|Franse]] [[Ridderorde (organisatie)|ridderorde]] die in 1469 door [[Lodewijk XI van Frankrijk|koning Lodewijk XI]] in [[Amboise]] werd gesticht ter ere van de [[aartsengel]] [[Michaël (aartsengel)|Michaël]], de [[schutspatroon]] van Frankrijk. De orde moest het Franse antwoord op de in die tijd zeer aanzienlijke [[Bourgondië|Bourgondische]] [[Orde van het Gulden Vlies]] zijn. Ze telde aanvankelijk zesendertig ridders.
== Voorstelling ==
De bevestiging van de orde door [[paus Paulus II]] doet vermoeden dat het de bedoeling van de koning was geweest om een geestelijke orde te stichten, maar de orde kreeg een seculier karakter. Het [[motto]] van de orde was ''Immensi Tremor Oceani'' (Latijn voor 'Schrik van de grote oceaan'). De spirituele thuishaven van de orde was de abdij van [[Mont Saint-Michel]], maar vanwege de moeilijke bereikbaarheid gebruikte de orde in de loop van de eeuwen verschillende kerken als [[kapel (gebouw)|kapel]].
Vijftien ridders werden door de koning benoemd, de resterende ridders werden gekozen door het [[kapittel]] van de orde, dat ieder jaar op [[29 september]] bijeenkwam. Op 8 mei kwamen de ridders zelf in hun schitterende kostuum van de orde bijeen. Zij droegen witte mantels, blauwe hoeden en de keten van de orde. Het draagteken van de ridders was een gouden [[medaillon]] met daarop de aartsengel Michaël met een verslagen [[draak]] aan een gouden keten. Deze keten bestond uit tientallen ineengestrengelde letters 'S' en [[Sint-Jacobsschelp]]en. Zoals in die tijd gebruikelijk droegen de ridders - er waren geen vrouwelijke leden - hun keten iedere dag.
== Neergang == In 1565 bepaalde koning [[Karel IX van Frankrijk|Karel IX]] dat er in het vervolg vijftig ridders zouden zijn. Deze bepaling werd door zijn opvolgers genegeerd en de orde werd aan honderden aanhangers van de koning in het door burgeroorlogen verscheurde Frankrijk verleend. In 1578 zouden er zelfs 1500 ridders zijn geweest. [[Frans II van Frankrijk|Frans II]] en [[Karel IX van Frankrijk|Karel IX]] verleenden de orde honderden malen en ze verloor daardoor veel van haar aanzien. Spottend werd de orde zelfs ''een halsband zoals ieder dier dat draagt'' genoemd, en de ''Orde van het vee''.<BR>
Regel 21 ⟶ 25:
De Orde van de Heilige Michaël was eerder al in de plaats van de oudere [[Orde van het Stekelvarken]] getreden. Nu verloor ze zelf haar plaats als de voornaamste onderscheiding van het Franse hof. [[Lodewijk XIV van Frankrijk|Lodewijk XIV]] liet de orde in 1661 en 1665 hervormen en bepaalde dat zij in het vervolg aan niet meer dan 100 adellijke leden en zes geestelijken mocht worden verleend. De edelen moesten van oude Franse adel, 30 jaar oud en katholiek zijn. Voor die tijd bijzonder was de eis dat de ridders tien jaar in de regering van het koninkrijk of in het leger moesten hebben gediend.
== Nederlandse ridders ==
Een bijzondere benoeming in de Orde van de Heilige Michaël vond plaats in augustus 1666, toen de Franse koning de protestantse admiraal [[Michiel Adriaanszoon de Ruyter]] in de orde opnam. Hoewel de koning had bepaald dat de orde in het vervolg als een kruis aan een zwart lint moest worden gedragen, werd de admiraal steeds met de keten afgebeeld. Eerder kregen de admiraals [[Philips van Dorp]], [[Maarten Tromp]], [[Johan Evertsen (1600-1666)|Johan Evertsen]] en [[Witte de With]] van [[Lodewijk XIII van Frankrijk|Lodewijk XIII]] het ridderkruis van de orde. Opmerkelijk is de verlening van de ridderorde aan protestanten (die er waarschijnlijk flink voor betaalden) aan [[Johan Huydecoper van Maarsseveen (1599-1661)]] en door Lodewijk XIV aan [[Cornelis Lampsins]], koopman en reder uit het Zeeuwse redersgeslacht [[Lampsins]]. Hij ontving niet alleen de ordeketen maar ook het draagkruis; naar verluidt is hij de enige die beide ontving. Op zijn portret liet hij zich ermee afbeelden, ofschoon het draagkruis er jaren na de voltooiing van het schilderij bij werd geschilderd.
In de 17e en 18e eeuw veranderde het karakter van de orde. Steeds meer kunstenaars en wetenschappers werden in de Orde van de Heilige Michaël opgenomen. Voor hen was in de Orde van de Heilige Geest geen plaats; deze was gereserveerd voor de hofadel die diep op hen neerkeek. De Orde van de Heilige Michaël werd een [[Orde van Verdienste]] waarin vooraanstaande wetenschappers werden opgenomen, en bijvoorbeeld de tuinarchitect [[André Le Nôtre]] en architect [[Jules Hardouin-Mansart]]. Mèt hun ordekruis ontvingen zij ook adeldom.
== Huis Bourbon ==
De orde werd - zoals alle Franse orden - door de [[Franse Revolutie|Revolutionaire]] regering in 1791 ontbonden, maar de Franse koning in ballingschap, [[Lodewijk XVIII van Frankrijk|Lodewijk XVIII]], bleef ze verlenen. Na de restauratie van de [[Bourbons]] bepaalde deze koning op 16 november 1816 dat de Orde van de Heilige Michaël een nieuwe rol zou krijgen: een Orde van Verdienste voor wetenschap en kunst en ter onderscheiding van hen die zich ''door ontdekkingen en nuttige ondernemingen'' hadden onderscheiden. De [[julirevolutie]] van 1830 maakte een einde aan de [[Huis Bourbon|Bourbonmonarchie]] en aan de 436 jaar oude orde.
| |||