Aria (compositie): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mjbmrbot (overleg | bijdragen)
k r2.7.1) (robot Erbij: fa:آریا (موسیقی)
Thijs!bot (overleg | bijdragen)
k Botgeholpen oplossing voor doorverwijzing: Cadens - Verwijzing(en) gewijzigd naar Cadens (muziektheorie)
Regel 20:
== Termen vroege opera ==
In de 17e en 18e eeuw ontwikkelden zich vaste vormen, die in de 18e eeuw de - voor de toenmalige [[Barokmuziek|Barok]] kenmerkende - [[opera seria|opera serie]] (bijvoorbeeld [[Händel]]) domineerden:
* ''Da Capo aria'' Een ABA vorm: na een middenstuk werd het begincouplet herhaald (het gaat vaak om (4-regelige) [[kwatrijn]]en of 8-regelige [[stanza|stanzen]]). Ook de variatie binnen dat schema had standaarden, zoals het invoegen van [[ritornello|ritornellen]] en [[cadensCadens (muziektheorie)|cadensen]]en op het eind van de [[couplet]]ten, alsook het van extra versieringen voorzien van de herhaling (het slotcouplet) De vorm kon door invoegen van ritornellen en opsplitsen van A en B zeer complex worden: bv RARA'RBRARA'R.
* ''Dal segno aria'' Voor het dramatisch effect liet vanaf het midden van de 18e eeuw het begin van de herhaling weg: bv RARA'RB ARA. Dit gaf een aanzienlijke bekorting van de herhaling. Het betekende ook een inperking voor het "virtuozendom"; de castraten.
* ''Doorgecomponeerde aria'' Vanaf 1770 kreeg de herhaling het begincouplet een nieuw gecomponeerde eigen begeleiding en vorm. Daarmee was de muziek doorlopend gecomponeerd: geen korte pauze alvorens te herhalen en de mogelijkheid de herhaling in een nieuwe toonsoort (verkort) te herhalen. Voorbeelden hiervan zijn o.a. bij Haydn en Mozart te geven.