Annales (Tacitus): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Titel van Ab excessu divi Augusti gewijzigd in Annales (Tacitus): Zie overleg
k kleine taalverbeteringen en opmaak
Regel 6:
Het werk bestond uit zestien (mogelijkerwijs ook achttien) boeken.<ref>[[Hiëronymus van Stridon]] was bekend met de ''Annales'' en de ''Historiae'' als een 30 boeken tellende keizersgeschiedenis: Comm. in Zachar., III 14. Derhalve telden de ''Historiae'' van Tacitus hetzij veertien, hetzij twaalf boeken.</ref> Het werk had betrekking op de periode vanaf de dood van [[Imperator Caesar Augustus|Augustus]] en het begin van de regering van [[Tiberius Claudius Nero (zoon)|Tiberius]] tot (waarschijnlijk) de dood van [[Nero (keizer)|Nero]].<ref>{{Aut|M.M. Sage}}, Tacitus' Historical Works: A Survey and Appraisal, in ''[[Aufstieg und Niedergang der römischen Welt|ANRW]] II 33.2 (1990), pp. <span class=plainlinks>[http://books.google.com/books?id=3O8fO_5oZGgC&pg=PA963 963]-[http://books.google.com/books?id=3O8fO_5oZGgC&pg=PA969 969]</span></ref> Boek I tot IV zijn volledig bewaard gebleven, alsook boek XI tot en met het begin van boek XVI, waarbij het begin van boek XI en het eind van boek XVI ontbreekt. Boek V (zeer fragmentair) en VI zijn slechts gedeeltelijk behouden. De hiaten in het werk omvatten de jaren [[29]] tot [[31]], [[37]] tot [[47]] en [[66]] tot [[68]] n.Chr.<ref>Dit zijn de boeken over de regering van [[Caligula]] en het eerste gedeelte van de regering van [[Claudius I|Claudius]].</ref>
 
De ''Annales'' werden tussen [[110]] en [[120]] n.Chr. gepubliceerd en zouden de tijd voor de in de ''Historiae'' behandelde periode behelzen. Zij waren de laatste en meest volwassen werken van Tacitus,<ref>Aldus o.a. Manfred Fuhrmann.</ref> stilistisch waarschijnlijk onovertroffen. Het werk vormt het hoogtepunt van de Romeinse annalistiek en senatoriale geschiedschrijving. In latere tijden zou de biografische vorm, die met [[Gaius Suetonius Tranquillus]] aan invloed won in de Romeinse geschiedschrijving, de overhand halen. Alleen [[Ammianus Marcellinus]] zou opnieuw aanknoppingaanknoping zoeken bij Tacitus.
 
Hoewel Tacitus in zijn werk naar eigen zeggen een objectieve beschrijving zonder partijdigheid nastreeft ("''sine ira et studio''" - ''Ann.'' I 1.3.), is Tacitus soms nog zeer partijdig, in het bijzonder voor wat de regering van Tiberius betreft. Moderne historici hebben het in de ''Annales'' verspreide beeld van een duistere tiran grotendeels bijgesteld. Tacitus hing klaarblijkelijk noch steeds het oude ideaal van een ''res publica libera'' aan en bekritiseerde het [[principaat]] als instelling.<ref>''Ann.'' I 1f.</ref> Zijn bewondering ging uit naar het oude Republikeinse Rome, ofschoon hij zich niet de illusie maakte, dat men de Republiek kon herinstellen, vooral omdat het principaat ook een einde maakte aan de chaos van de burgeroorlogen, wat Tacitus dan ook erkende. In het algemeen schetst hij een beeld van de geschiedenis waarin nog steeds vrij sterk het pessimisme overheerst, waarbij hij zich over het zedenverval van zijn tijd en het verlies van de vrijheid bekloeg, die onder de Republiek evenwel slechts aan een minderheid werd gegund.<ref>{{Aut|M. von Albrecht}}, ''Geschichte der römischen Literatur'', II, München, 2003<sup>3</sup>, pp. 889ff.</ref>
Regel 21:
3. ''Inde consilium mihi pauca de Augusto et extrema tradere, mox Tiberii principatum et cetera, sine ira et studio, quorum causas procul habeo.''
|style="width:50%;vertical-align:top;"|1. Aanvankelijk regeerden koningen over de stad Rome; de vrijheid en het consulaat heeft L. Brutus<ref>De eerste consul van Rome (510 voor Chr.).</ref> geïntroduceerd; voor korte perioden nam men zijn toevlucht tot een dictator; het ambt van de tienmannen was niet langer dan twee jaar van kracht<ref>Alleen in 451 en 450 voor Chr. zijn ''Decemviri consulari imperio legibus scibundis'' gekozen, en die tot taak hadden het vigerende recht schriftelijk vast te leggen, hetgeen resulteerde in de zogeheten [[Twaalftafelenwet|''Twaalf Tafelen'']].</ref>, en ook de consulaire bevoegdheid van de krijgstribunen<ref>Van 444 tot 367 voor Chr. werden in plaats van consuls soms ''Tribuni militum consulari potestate'' gekozen.</ref> was niet voor lange perioden geldig. De heerschappij van Cinna was niet van lange duur, noch die van Sulla; de macht van Pompeius en Crassus ging spoedig over op Caesar, en de legers van Lepidus en Antonius kwamen in handen van Augustus, die het gehele machtsapparaat, dat door de burgeroorlogen was leeggebloed, onder zijn heerschappij stelde, met als titel ''princeps'' (keizer).<br />
2. Maar de successen en tegenslagen van het Romeinse volk uit een verder verleden iszijn door beroemde schrijvers vereeuwigd; en voor het beschrijven van de tijd van Augustus ontbrak het niet aan schitterende talenten, totdat een voortwoekerende vleierij hieraan een einde maakte. De heerschappij van Tiberius, Gaius (=Caligula), Claudius en Nero werd tijdens hun leven uit schrik valselijk voorgesteld, en ook nadat ze gestorven waren werd hun regering door een recente haat te negatief beschreven. <br />
3. Vandaar heb ik het plan opgevat om eerst een beetje over Augustus te schrijven en, voornamelijk over diens levenseinde,; vervolgens over Tiberius' principaat en zijn opvolgers, zonder wrok of berekening, waartoe ik bijlange geen reden heb.
|}
 
== Citaten ==
* ''Urbem Romam a principio reges habuere...'': Koningen regeerden (letterlijk: hadden) in het begin de stad Rome.
** Hoewel de ''Annales'' compleetgeheel uit proza isbestaan, is de eerste regel een zuivere [[dactylische pentameter]].
* ''... sine ira et studio ...'', zonder woede of partijdigheid, dit isofwel ''op een objectieve manier''. Met name als het gaat om de persoon en regeerperiode van [[Tiberius Claudius Nero (zoon)|Tiberius]], heeft Tacitus dit voornemen niet geheel en al kunnen waarmaken, en toont hij zich meer dan eens vooringenomen.
 
== Historische betekenis ==
Tacitus stond met het schrijven van dit werk aan de basis van een typisch middeleeuws genre, dedat annalen.typisch Hetzou gaatworden hiervoor overde [[middeleeuwen]], de annalen, jaaroverzichten die op een [[narratief|narratieve]] manier de geschiedenis weergeven. Zij ontstonden uit de zogenaamde [[paastafels]]. Dit zijn, jaarlijsten met de veranderlijke paasdata, waarin de belangrijkste gebeurtenissen van elk jaar ook werden neergeschreven.
 
== Noten ==
{{references|85%}}
 
== Externe links ==
* {{en}} {{la}} [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Tac.+Ann.+1.1&redirect=true ''The Annals''], Engelse vertaling A.J. Church en W.J. Brodribb, uit 1912 of eerder, herdrukt in 1942 (New York, Random House).
Regel 41 ⟶ 43:
* {{Aut|M. von Albrecht}}, ''Geschichte der römischen Literatur'', II, München, 2003<sup>3</sup>, pp. 869ff.
* {{Aut|O. Devillers}}, ''Tacite et les sources des Annales'', Leuven, 2003.
* {{Aut|E. Koestermann}} (introd. com.), ''Tacitus. Annalen'', 4 dln.delen, Heidelberg, 1963–1968.
* {{Aut|R.H. Martin}}, 'Structure and Interpretation in the Annals of Tacitus', in ''[[Aufstieg und Niedergang der römischen Welt|ANRW]]'' II 33.2 (1990), pp. 1500–1581.
* [http://www.tertullian.org/rpearse/tacitus/ {{Aut|R. Pearse}}, ''Tacitus and his manuscripts'', Tertullian.org, 2000-2005.] (Herkomstkritiek van Tacitus' werken)
* {{Aut|M.M. Sage}}, 'Tacitus' Historical Works: A Survey and Appraisal', in ''ANRW'' II 33.2 (1990), pp. 851-1030.
* {{Aut|S. Schmal}}, ''Tacitus'', Hildesheim, 2005.
* {{Aut|[[Ronald Syme|R. Syme]]}}, ''Tacitus'', 2 dln.delen, Oxford, 1958 (=1963²).
 
== Nederlandse uitgaven ==
* {{Aut|[[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]]}}, ''[[Historiae]], Annales, [[De origine et situ Germanorum]], De vita et moribus Iulii Agricolae'', trad. {{Aut|[[Pieter Corneliszoon Hooft|P.C. Hooft]]}}, Amsterdam, 1684.
* {{Aut|[[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]]}}, ''Annales'', introd. trad. comm. {{Aut|J.W. Meijer}}, Haarlem, 1959. (''Kronieken. Ab excessu divi Augusti annales'' = ''Jaarboeken. Ab excessu divi Augusti annales'', Baarn, 1990<sup>4</sup>.)
* {{Aut|[[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]]}}, ''Annales:'' I-VI, introd. trad. comm. {{Aut|[[M.A. Wes]]}}, ‘s's Hertogenbosch, 1999. {{ISBN|9058480011}} (''De jaren van Tiberius'') ([http://www.let.ru.nl/V.Hunink/documents/recensietacituswes.htm Kritische recensie door {{Aut|V. Hunink}}, in ''Hermeneus'' 72 (2000), pp. 54-55.])
* {{Aut|[[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]]}}, ''Annales:'' XI-XVI, introd. trad. comm. {{Aut|[[M.A. Wes]]}}, ‘s's Hertogenbosch, 2000. {{ISBN|9058480054}} (''Claudius en Nero'')
 
{{DEFAULTSORT:Excessu}}