Oudnovgorods: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Luckas-bot (overleg | bijdragen)
k opmaak
Regel 2:
 
== Enkele bijzonderheden van het Oudnovgorods ==
:''alleAlle voorbeelden zijn volgens het wetenschappelijke systeem getranslitereerd''
 
*De meest opvallende afwijking van het Oudnovgorods is [[uitgang (taalkunde)|uitgang]] '''-e''' in de [[nominatief]] [[enkelvoud]] van [[geslacht (taalkunde)|mannelijke]] [[zelfstandige naamwoorden]], i.p.v. het overal elders verbreide '''-ъ'''{{ref|jer}}. Sprekers van het Novgorods voelden de afwijkendheid hiervan zelf ook goed aan en vermeden het gebruik ervan in enigszins officiële context of in communicatie met niet-Novgoroders.
 
*Het Oudnovgorods kende, zoals alle [[Slavische talen]] waaronder andere vormen van Oudrussisch, verschillende uitgangen voor woorden met een [[stam (taalkunde)|stam]] eindigend op een "zachte" ([[palatalisatie|gepalataliseerde]]) en op een "harde" (niet-gepalataliseerde) [[medeklinker]]. In het Oudnovgorods wordt echter een aantal uitgangen ''gegeneraliseerd'', dat wil zeggen dat een van beide uitgangen zowel bij woorden op een harde als op een zachte medeklinker gebruikt wordt. Deze [[morfologische nivellering]] treedt op in beide richtingen, met andere woorden, in sommige gevallen wordt de "harde" uitgang ook bij "zachte" woorden gebruikt en in andere gevallen wordt de "zachte" uitgang ook bij "harde" woorden gebruikt. Enkele voorbeelden:
:**"zachte" uitgang verdringt "harde"
:***nominatief / [[accusatief]] [[meervoud (taal)|meervoud]] en [[genitief]] enkelvoud van ''a''-stammen (<s>''-y''</s> → ''-ě'')
:***accusatief meervoud van ''o''-stammen' (<s>''-y''</s> → ''-ě'')
:**"harde" uitgang verdringt "zachte"
:***[[locatief]] meervoud van ''o''-stammen (<s>''-ichъ''</s> → ''-ěchъ'')
 
*De [[tweede Slavische palatalisatie]] (versus de [[eerste Slavische palatalisatie]]) heeft in het Oudnovgorods niet plaatsgevonden. Door de tweede palatalisatie zijn de [[velaar|velaren]] ''k'', ''g'', ''ch'' vóór voor in de mond gelegen klinkers (e, ě, i, ь) in andere Slavische talen veranderd in resp. ''c'', ''z'', ''s''. In het Oudnovgorods treffen we in deze gevallen nog de oorspronkelijke velaren aan.
:**'''''k'''ěl-'' ("heel") i.p.v. '''''c'''ěl-''
:**''na Lu'''g'''ě'' ("aan de (rivier) Loega"), i.p.v. ''Lu'''z'''ě''
:*Hiermee stelt het Novgorods zich tegenover de ''gehele'' rest van het Slavisch.
 
*Het [[voornaamwoord]] "alles" is '''vьch-''' i.p.v. '''vьs-''', wat wil zeggen dat ook de [[voorwaartse palatalisatie]] in dit geval niet heeft plaatsgevonden.