Tijdsperceptie: verschil tussen versies

Ook blijkt de neurotransmitter [[dopamine]] de tijdsperceptie (mogelijk via de basale ganglia) te kunnen beïnvloeden.<ref>Meck, W. H. & Church, R. M. (1987). Cholinergic modulation of the content of temporal memory. Behavioral neuroscience, 101 (4): 457-464.</ref> <ref>Harrington, D. L., Haaland, K. Y. & Hermanowicz, N. Temporal processing in the basal ganglia. Neuropsychologia 12, 3–12 (1998)

</ref> Dopamine [[agonisten]] (stoffen die de productie van dopamine versterken, zoals bijvoorbeeld [[cocaïne]]) versnellen de tijdsklok, en dopamine [[antagonisten]] die de werking van dopamine afremmen, vertragen de tijdsklok. Het eerste leidt tot een vertraging van de subjectieve tijdsbeleving (de tijdsduur wordt overschat; 20 minuten lijkt wel een uur), het tweede tot een versnelling van de subjectieve tijdsbeleving (de tijdsduur wordt onderschat: een uur lijkt wel 20 minuten). Ook is aangetoond dat bij bepaalde patiënten waarbij de dopamineproductie is verminderd, zoals bij patiënten die lijden aan de [[ziekte van Parkinson]] de tijdsperceptie is veranderd<ref>Pastor, M. A., Artieda, J., Jahanshahi, M. & Obeso, J. A. (1992). Time estimation and reproduction is abnormal in Parkinson’s disease. Brain, 115 (1): 211-225.</ref>. Tijdsintervallen worden daarbij subjectief korter geschat dan zij objectief zijn. Omdat dopamine ook projecties heeft naar de de frontale cortex, kunnen ook deze hogere gebieden in de hersenen bij tijdsperceptie betrokken zijn.

Een fMRI studie van Rao e.a. <ref> Stephen M. Rao, Andrew R. Mayer & Deborah L. Harrington. The evolution of brain activation during temporal processing. Nature Neuroscience 4, 317 - 323 (2001)</ref> suggereert dat aan verschillende aspecten van tijdsperceptie een dynamisch netwerk van verbindingen tussen corticale en subcorticale gebieden in de hersenen ten grondslag ligt. De gebieden zouden volgens auteurs met verschillende deelcomponenten van tijdsperceptie samenhangen, namelijk een mechanisme voor tijdswaarneming (basale ganglia, mogelijk de eerder genoemed interne klok), aandacht (rechter [[pariëtale schors]]) en het [[Werkgeheugen (mens)|werkgeheugen]] (rechter dorsolaterale [[prefrontale cortex]]).

Vaak hoort men dan de uitspraak 'het lijkt of de tijd sneller gaat naarmate men ouder wordt'<ref>D. Draaisma (2003) Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt.De geheimen van het geheugen. Rainbow paperback.</ref>. Een periode van 5 lijkt voor een 60 -jarige voorbij te te zijn gevlogen, maar kan voor een tiener eindeloos lang hebben geduurd. Mogelijk is ook dit toe te schrijven aan de de biologische (of hersen-) klok, die bij het ouder worden langzamer gaat draaien. Een vertraging van de tijdsklok gaat immers gepaard met een versnelling van de subjectieve tijdsbeleving: een jaar lijkt dan bijvoorbeeld maar een maand te duren. Een andere factor kan met de werking van het [[geheugen (psychologie)|geheugen]] te maken hebben. Bij het ouder worden treden nieuwe gebeurtenissen minder vaak op, of worden - als zij zich voordoen - minder goed in de hersenen opgeslagen. Dit kan gepaard gaan met de subjectieve indruk dat een periode sneller voorbij is gegaan of dat feiten en gebeurtenissen uit vroegere perioden van het leven dichterbij zijn gekomen.