Jurisprudentie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 13:
 
== Nederland ==
 
De wetenschap of bestudering van recht noemen we in Nederland [[rechtsgeleerdheid]]. Met jurisprudentie bedoelt men in Nederland de toepassing van recht of (het geheel van) uitspraken door [[rechter]]s. Jurisprudentie geldt als [[rechtsbron]] in Nederland. De [[precedent]]werking van Nederlandse jurisprudentie is minder strikt dan de precedentwerking in Engeland.
 
Bijvoorbeeld bij de [[interpretatie]] van wettelijke termen die voor meerdere uitleg vatbaar zijn, kan jurisprudentie van belang zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om termen als ''redelijk'', ''billijk'', ''binnen een redelijke termijn'', of ''zorgvuldig''. Het is dan aan de rechter om te interpreteren (uit te leggen) wat er met zo'n term bedoeld wordt.
 
Bij de interpretatie van het recht verzinnen rechters niet zomaar iets: ze maken gebruik van interpretatiemethoden en redeneerwijzen. We onderscheiden vier interpretatiemethoden en twee redeneerwijzen.
 
*De grammaticale interpretatiemethode: meestal sluit de rechter in zo'n geval aan bij het 'alledaagse spraakgebruik'.
[[Interpretatie#Rechtsgeleerdheid|Interpretatiemethoden]]:
*De wetshistorische interpretatiemethode: de rechter kijkt hoe een wet ooit is bedoeld, hierbij wordt vaak de parlementaire geschiedenis er op nageslagen (bijvoorbeeld de [[Memorie van toelichting]]).
# De grammaticale interpretatiemethode
*De anticiperende interpretatiemethode: de rechter baseert zich in zo'n geval op toekomstig recht - wetten die al in voorbereiding zijn bijvoorbeeld.
# De wetshistorische interpretatiemethode
*De rechtsvergelijkende interpretatiemethode: de rechter verwijst naar uitleg van vergelijkbare wetgeving in het buitenland.
# Systematische interpretatiemethode
*[[a contrario|A-contrarioredenering]]: zaken die niet specifiek worden genoemd in de wet, worden uitgesloten. Stel dat een wet alleen gaat over arbeidsovereenkomsten, dan worden bijvoorbeeld freelance overeenkomsten daarvan uitgesloten.
# Teleologische interpretatiemethode
*Redenering naar [[Analogiebewijs|analogie]]: Zaken die erg veel op elkaar lijken, worden gelijk (naar analogie) geïnterpreteerd.
 
*Teleologische interpretatie: De rechter kijkt naar het doel van de wet op zich zelf, dus los van de ''bedoeling'' van de wetgever op het moment van het maken van de wet. Deze vorm van interpretatie wordt vaak gebruikt bij de toepassing van Europees recht door het Hof van Justitie.
[[Argumentatietheorie|Redeneerwijzen]]:
*# [[aA contrario|A-contrarioredenering]]redenering: zaken die niet specifiek worden genoemd in de wet, worden uitgesloten. Stel dat een wet alleen gaat over arbeidsovereenkomsten, dan worden bijvoorbeeld freelance overeenkomsten daarvan uitgesloten.
*# Redenering naar [[Analogiebewijs|analogie]]: Zaken die erg veel op elkaar lijken, worden gelijk (naar analogie) geïnterpreteerd.
 
=== Jurisprudentielijst ===
Zie hier een [[Lijst van rechterlijke uitspraken (Nederland)|lijst]] met jurisprudentie]], gesorteerd per vakgebied.
 
[[Categorie:Rechtspraak]]