|
[[file:IIHS Hyundai Tucson crash test.jpg|thumb|300px|right|Een botsproef van een frontale botsing met een [[Hyundai Tucson]].]]
Er wordt met '''crash test dummy`s''' (of het minder gebruikte woord botspoppen) gewerkt om te onderzoeken welke invloed een botsing heeft op een [[mens]] in een [[voertuig]]. Hierbij wordt gebruikgemaakt van poppen omdat het in veel gevallen onethisch is een mens met opzet te laten botsen.
Een '''Botsproef''' of '''crash test''' is een vorm van [[destructief onderzoek]], met als doel de veiligheid van auto’s en andere voertuigen te testen in geval van een [[botsing]] of [[aanrijding]]. Hiertoe wordt met auto’s opzettelijk tegen bijvoorbeeld muren of andere auto’s gebotst, terwijl met sensoren wordt geregistreerd hoe hard bijvoorbeeld de klap van de impact is en wat de gevolgen zijn voor eventuele inzittenden. Als inzittenden van de auto worden meestal [[crash test dummy|crash test dummies]] gebruikt.
== Soorten ==
De frontale botsing is bij veel mensen de bekendste botsproef. Hierbij wordt een auto tegen een [[beton]]nen muur gereden met verschillende snelheden. Er bestaan echter ook varianten, zoals een gedeeltelijke frontale botsing, waarbij maar een klein deel van de voorkant van de auto daadwerkelijk de muur raakt. Hierdoor wordt de kracht van de botsing op een kleiner stuk van de auto uitgeoefend. Tevens wordt vaak getest op de effecten van een aanrijding van opzij, wat er gebeurd als een auto over de kop slaat, een botsing met een [[geleiderail]], en een aanrijding met bijvoorbeeld een fietser of voetganger.
== GeschiedenisData ==
Botsproeven worden altijd uitgevoerd volgens [[wetenschap]]pelijke richtlijnen en veiligheidsvoorschriften. Botsproeven zijn vaak duur om uit te voeren daar er veel voorbereiding bij komt kijken en voor elke botsing een auto moet worden opgeofferd, dus wordt ernaar gestreefd zoveel mogelijk data te verzamelen bij 1 test. Behalve crash test dummies worden ook vaak [[versnellingsmeter]]s, hogesnelheidscamera’s en sensoren op cruciale punten van de auto gebruikt voor het verzamelen van data.
===HetExterne begin=links==
{{Commonscat|Crash tests}}
Voor de [[Tweede Wereldoorlog]] werd er al getest wat er gebeurde als een [[auto]] op een voorwerp zou botsen. Dit gebeurde toen nog niet met crash test dummy`s of botspoppen maar met levende of dode dieren. Na de Tweede Wereldoorlog kwam men tot besef dat het leerzaam zou zijn te onderzoeken hoe de mens zich tijdens een botsing van een auto zou gedragen. In dat jaar werd Sierra Sam door Sierra Engineering Company uitgevonden. De pop had voor 95% het gewicht en grootte van een gemiddelde volwassen man en werd ingezet bij de eerste botsproeven.
* [http://auto.howstuffworks.com/crash-test.htm HowStuffWorks: crash testing]
* [http://www.iihs.org Insurance Institute of Highway Safety]
[[bg:Краш-тест]]
===Invloed van de luchtvaart===
[[cs:Nárazová zkouška]]
De ontwikkeling in de [[luchtvaart]] was in die jaren veel verder dan die van de auto-industrie wat betreft het gebruik van poppen. Daarom vloeit Sierra Sam ook voort uit de luchtvaartindustrie. De eerste testen die met Sierra Sam werden gedaan waren testen waar hij op een soort [[slede]] op een object werd afgevuurd. Ook werd met Sierra Sam getest wat er gebeurde als hij afgevuurd werd door een schietstoel.
[[de:Crashtest]]
[[en:Crash test]]
===De moeder der dummy`s===
[[fr:Essai de choc automobile]]
Hoewel het voor de auto-industrie zeker interessant was te zien wat er met een pop gebeurt als er grote krachten op losgelaten werden, werd Sierra Sam eigenlijk alleen in de luchtvaartindustrie gebruikt. Dit veranderde in [[1966]] toen de pop genaamd VIP-50 werd ontwikkeld door de firma Alderson. Deze pop was speciaal ontwikkeld voor de [[auto-industrie]]. Ook Sierra Engineering ging mee in deze ontwikkeling en ontwikkelde een jaar later Sierra Stan. De twee poppen werden geleverd aan twee automobielgrootheden: [[General Motors]] en [[Ford Motor Company|Ford]]. Nog een jaar later, in 1968 ontwikkelde de General Motors de Hybrid I. Dit was het beste van de poppen van Sierra Engineering en de firma Anderson in één pop. De Hybrid I wordt ook wel gezien als de moeder van de huidige crash test dummy`s, aangezien er meerdere generaties zouden volgen.
[[it:Crash test]]
[[Bestand:Sam4.jpg|thumb|150px|Zo ziet Sierra Sam eruit]]
[[pl:Test zderzeniowy]]
[[pt:Teste de impacto]]
===Ontwikkeling van de eerste testen===
[[ru:Краш-тест]]
Voor het moment dat Hybrid I werd ontworpen gebruikte autofabrikanten wel poppen die min of meer even zware lichaamsdelen als de mens hadden. Alleen hun lichaamsdelen werd niet volgens een vast procedé gemaakt, waardoor elke pop eigenlijk uniek was en het vergelijken van resultaten geen goede resultaten opleverde. De eerste testen met poppen werden gedaan door ze met 50 km/h op een betonnen muur af te laten rijden. Eerst werd hiervoor de slede gebruikt, overgenomen uit de luchtvaartindustrie, later gebruikte men het chassis van modellen zoals die ook op de weg rond reden. Tegelijkertijd werden de poppen ook in [[autogordel]]s vastgesnoerd zoals de mens ook zichzelf vastmaakt in de auto.
[[fi:Törmäystesti]]
[[sv:Krocktest]]
===Hybrid II===
[[uk:Краш-тест]]
In [[1972]] werd een tweede generatie poppen ontwikkeld: de Hybrid II. Deze pop was als eerste in staat gegevens op te slaan die het verkreeg tijdens de botsing. Ook deze pop werd ontwikkeld door General Motors. Door gerechtelijke procedures, waar werd gewezen op het feit dat ieder persoon en elke fabrikant recht heeft te weten wat er gebeurd tijdens een botsing, maakte General Motors deze resultaten bekend zodat ook andere fabrikanten hun auto veiliger konden maken.
===Hybrid III===
In [[1977]] kwam een volgende generatie die de Hybrid III werd genoemd. Door toegenomen mogelijkheden van de [[computer]]s kon deze pop nog meer informatie verwerken. De kosten van een botsproef kwamen nu ook duidelijker opspelen. Het kwam regelmatig voor dat de pop zo`n harde botsing te verwerken kreeg dat hij daarna niet meer te gebruiken was omdat elk lichaamsdeel beschadigd was. Daar werd ook een oplossing opgevonden door de pop uitneembare delen te geven, zoals een ribbenkast en andere onderdelen juist robuuster te maken. De robuustere delen: o.a. de [[borst]], de [[heup]] en de benen zorgden ervoor dat de klap doorgegeven werd door middel van sensoren aan de vervangbare delen. De vervangbare delen, die goedkoper te produceren waren, konden in het [[laboratorium]] onderzocht worden in welke mate ze beschadigd waren. Om de poppen zoveel mogelijk op een mens te laten lijken werden in latere jaren verschillende materialen gebruiken. Zo werd de [[nek (anatomie)|nek]] van [[rubber]] gemaakt zodat deze door kan buigen. Daarnaast werden de knieën zo gemaakt dat ze nog een gedeelte van de klap konden opvangen voordat ze afbraken.
===Niet alleen mannelijke dummy`s===
In de 80-er jaren werd de pop steeds verder ontwikkeld doordat de computers steeds meer gegevens konden verwerken. Omdat het botsen zich tot nu toe steeds geconcentreerd had op mannen gelijkende poppen werd ook een botspop met de anatomische eigenschappen van een [[vrouw]] ontwikkeld. Deze poppen kregen een iets grotere borstomvang en een iets smaller middel. Ook werden er kinderpoppen ontwikkeld en poppen die een baby van twaalf en achttien maanden moesten representeren. De veiligheid van de mens kwam steeds hoger in het vaandel te staan. Zo testte men in de begin periode alleen met het poppen in het chassis van de auto. Later zette men de poppen in een auto die in principe verspreid kon worden onder de dealers. De taak voor het testen van auto`s werd voor de Europese markt in [[1997]] overgenomen door [[Euro NCAP]], zie daarvoor het betreffende artikel.
===Kreukelzones en airbags===
Tot slot is er nog een verschil te zien wat de poppen te verduren kregen. In het begin werden de poppen afgevuurd op een muur waarbij ze al dan niet in de gordels zaten. Later kwam daar de ontwikkeling van de [[kreukelzone]] en nog later de [[airbag]]s bij. Nog steeds is testen met een snelheid van 50 km/h gangbaar (alhoewel de Duitse ADAC al snelheden van 64 km/h toepast), alleen komen de poppen van tegenwoordig er beter van af dan in de beginperiode.
----
===Bronvermelding===
[http://inventors.about.com/od/sstartinventions/a/SierraSam.htm Inventors]
[[Categorie:Verkeerskunde]]
| 