Marche (provincie): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k robot Erbij: da, de, en, oc |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
[[Afbeelding:Marche flag.svg|thumbnail|Vlag van de Mark]]
La '''Marche''' of het graafschap '''van de Mark''' was een van de [[provincies van Frankrijk]], min of meer overeenstemmend met het huidige departement [[Creuse (departement)|Creuse]].
==Geschiedenis==
===[[Prehistorie]]===
Hoewel er in het [[Paleolithicum|paleolithisch tijdperk]] (1.000.000 tot 10.000 voor Christus) al sporen van bewoning in het gebied te vinden zijn in de vorm van pijlpunten, stenen messen, enz. zijn er pas in de periode na 8000 voor Christus echte grote vondsten gedaan. Het zijn vooral [[dolmen]] en [[menhir]]s die de aandacht trekken. Daarna breekt vanaf het jaar 52 voor Christus het [[Gallo-Romeinse periode]] aan. In deze tijd ontstaan veel nedezettingen, tegenwoordig vaak nog te herkennen aan plaatsnamen die eindigen met ''-ac '' (bijvoorbeeld [[Blessac]]). De plaatsnamen met de uitgang op ''-eix'' dateren, in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, niet uit dit tijdperk, maar zijn pas in de achttiende eeuw ontstaan.
===Invasies van de Germanen===
Na [[275]] volgen de invasies van de [[Germanen]]. Zij verwoesten in heel Frankrijk, dat toen nog deel uitmaakte van [[Gallië]], talloze [[Romeinse Rijk|Romeinse]] monumenten. De Romeinen komen onder leiding van [[Probus]] nog even terug maar na [[282]] loopt hun tijd langzaam ten einde. Vele Germaanse stammen dringen Frankrijk binnen, zelf opgejaagd door de [[Hunnen]] uit het oosten. Na [[419]] staat de streek onder heerschappij van de [[Visigoten]] en tussen [[472]] en [[476]] valt het doek definitief voor de Romeinen. In [[507]] verdrijft een [[Franken|Frankisch]] leger onder leiding van koning [[Clovis I]] de Visigoten. Er volgt na de dood van Clovis een groot aantal wisselingen van de macht. Zelfs de [[Omajjaden]] komen tot aan de Creuse ([[714]]). Daarna breekt het [[Karolingisch|Karolingische tijdperk]] aan en [[Karel de Grote]] brengt tot twee keer een bezoek aan de streek. Na diens dood in [[814]] komt het gebied onder onder de heerschappij van [[Aquitanië]]. In de [[10e eeuw]] ontstaat het [[Marche (provincie)|graafschap La Marche]].
===La Marche===
Hoewel de geschiedenis van de graven van La Marche nog steeds punt van discussie is, was het in [[862]] [[Robert IV de Sterke|Robert de Sterke]], die als eerste het graafschap regeerde. Anderen zeggen dat de geschiedenis van het graafschap begint in [[955]] met [[Boso I van La Marche|Boso de Oude]], heer van [[Charroux (Allier)|Charroux]]. Vanaf [[975]] was Boso ook graaf van [[Graafschap Périgord|Périgord]]. Na de dood van Boso werden de gebieden verschillende malen gedeeld tussen zijn nakomelingen.
In [[1177]] wordt het graafschap verkocht aan de Engelse koning [[Hendrik II van Engeland|Hendrik II]] voor 15.000 pond, 20 oorlogspaarden en 20 ezels. Hendrik II laat het graafschap na aan [[Richard I van Engeland|Richard Leeuwenhart]] en deze op zijn beurt aan [[Jan zonder Land]]. Deze wil een alliantie met [[Koninkrijk Frankrijk (987-1328)|Frankrijk]] en heeft zijn oog laten vallen op [[Isabella van Angoulême]]. Zij is echter verloofd met [[Hugo X van Lusignan|Hugo van Lusignan]]. Hij ontvoert haar om op [[24 augustus]] [[1200]] in [[Bordeaux]] met haar te trouwen, waarna zij dus koningin van [[Koninkrijk Engeland|Engeland]] werd. Na de dood van Jan in 1216 hertrouwt Isabella in [[1220]] alsnog met haar ex-verloofde Hugo van Lusignan en komt La Marche aan het huis Lusignan. In [[1309]] verkoopt [[Yolande de Lusignan]], een nakomeling van Hugo, het graafschap aan de Franse koning [[Filips IV van Krankrijk|Filips IV]]. Deze geeft het in [[1314]] in leen aan zijn zoon, de latere [[Karel IV van Frankrijk]]
In [[1327]] ruilt [[Karel IV van Frankrijk]] La Marche tegen [[Clermont (Oise)|Clermont-en-Beauvaisis]] met zijn neef [[Lodewijk I van Bourbon]] (die Clermont overigens in [[1331]] weer terug krijgt). Hierna wordt het graafschap ruim een eeuw bestuurd door de [[Huis Bourbons|Bourbons]] en is het toneel van plunderingen en wisselingen van de macht tijdens de [[Honderdjarige Oorlog]].
In [[1523]] worden alle landerijen van [[Karel III van Bourbon]] geconfisqueerd. Zij komen in [[1527]] definitief toe aan de kroon en worden een wingewest van de Franse koning en houdt het gebied op te bestaan als onafhankelijk graafschap. De titel ''graaf van La Marche'' wordt nog wel verschillende malen verleend.
In [[1515]] wordt in [[Guéret]] een rechtbank ingesteld en in [[1521]] wordt het [[gewoonterecht]] ingevoerd in La Marche. De rest van de [[16e eeuw]] wordt La Marche, net zoals de rest van Frankrijk, het toneel van de [[Hugenotenoorlogen]]. Na de bezoeken van [[Johannes Calvijn|Calvijn]] aan [[Angoulême]] in [[1535]] en [[Limoges]] in [[1538]] krijgt het [[protestantisme]] veel aanhang in heel La Marche. In [[1565]] worden de archieven van de kerk van [[Aubusson]] verscheurd door protestanten. In [[1569]] worden de protestanten bij [[Jarnac]] verslagen en de leider van van de hugenoten, de [[Lodewijk I van Bourbon-Condé|hertog van Bourbon-Condé]] wordt gevangen genomen en vervolgens door de katholieken vermoord. De [[Wolfgang van Palts-Zweibrücken-Neuburg|hertog van Zweibrücken]] komt de protestanten te hulp. Er volgt een strijd tussen de diverse protestantse en katholieke heersers. Het hele gebied is de dupe. De boeren komen in opstand in [[1592]] en [[1593]], als voorloper van de ''Jacquerie des croquants'', die zich spoedig over het gehele zuid-westen van Frankrijk uitbreidt. In eerste instantie is deze revolte een principiële oorsprong, maar al gauw ontaardt zij in plunderingen en verkrachtingen. In [[1596]] worden de revolutionairen afgeslacht. De vrede wordt snel hersteld door [[Hendrik IV van Frankrijk|Hendrik IV]] die in 1596 bij zijn bezoek aan Limoges zijn erkentelijkheid betuigt aan de familie Foucauld, vanwege hun steun aan zijn troonsbestijging.
In de [[17e eeuw|17e]] en [[18e eeuw]] verzetten diverse [[Adel|edelen]] van La Marche zich tegen de ijzeren vuist waarmee [[Kardinaal de Richelieu|Richelieu]] regeert. Vanaf 1629 ontmantelt Richelieu de oude feodale macht door diverse versterkingen te slopen. Aubusson, toen nog hoofdstad van de La Marche, verliest haar tapijtindustrie in [[1685]] door het [[Edict van Nantes]]. Maar deze industrie was toch al snel aan het aflopen door de teruglopende orders van het koningshuis en vele wevers vertrokken naar [[Heilige Roomse Rijk|Duitsland]]. Guéret wordt hoofdstad. De [[Franse Revolutie]] heeft eigenlijk weinig aanhang in La Marche. In [[1790]] wordt per decreet het departement Creuse ingesteld.
===Creuse===
{{Zie hoofdartikel|Creuse (departement)#Geschiedenis}}
== Zie ook ==
| |||