Continuüm (taalkunde): verschil tussen versies

Door politieke of andere oorzaken kunnen sprekers van een deel van een dialectcontinuüm voor communicatie over lange afstanden overgaan op het gebruik van een zogenaamde [[lingua franca]]. Wanneer deze wordt ontwikkeld uit variëteiten binnen het dialectcontinuüm en een min of meer vaste norm krijgt, wordt hij vaak als [[standaardtaal]] aangeduid. Verruilen de sprekers hun oorspronkelijke variëteit geheel voor de bovenregionale variëteit, dan kan een dialectcontinuüm uiteenvallen.

 

{|class="vatop"

|[[Image:Dialect1.svg|thumb|200px|Het dialect veranderde oorspronkelijk geleidelijk, onafhankelijk van de landsgrenzen. Grensbewoners die bij elkaar in de buurt wonen, kunnen elkaar probleemloos verstaan.]]

de landsgrens is er een abrupte verandering. Bewoners aan weerszijden van de grens verstaan elkaar niet meer.]]

|}

[[Bestand:Meuse-Rhenish-nl.png|450 px|right|thumb|Het [[Maas-Rijnlands]]e (Limburgs-Nederrijnse) dialectcontinuüm]]

Binnen het continuüm hebben zich vanaf de [[17e eeuw]] een [[Nederlands]]e en een [[Duits]]e standaardtaal ontwikkeld. Daardoor is enerzijds communicatie binnen zowel het Nederlands-Vlaamse als het [[Maas-Rijnlands]]e deel van het continuüm en anderzijds bijvoorbeeld het Duits-Luxemburgs-Zwitsers-Oostenrijks-Zuid-Tiroler gebied sterk vereenvoudigd. Doordat de nieuwe standaardtalen de plaats innamen van de oorspronkelijke variëteiten is de communicatie tussen die twee gebieden echter sterk bemoeilijkt. Een verdere opsplitsing van het continuüm lijkt in zicht door de nationale standaardiseringstendensen in Zwitserland, Oostenrijk en Luxemburg.