De oorsprong van de interne geneeskunde is te vinden in de 19e eeuw. Toentertijd werd het vakgebied aangeduid als dat van artsen die de laboratoriumwetenschap combineerden met patiëntenzorg. Nog steeds zijn veel internisten dan ook betrokken bij wetenschappelijk onderzoek naar de achtergronden en de gevolgen van ziekten en naar therapieën.
Het stellen van een diagnose bij klachten op internistisch gebied is vaak een hele puzzel. Hierbij vormen het verhaal van de patiënt - de anamnese - en het lichamelijk onderzoek de belangrijkste aanknopingspunten. Met deze gegevens wordt een [[differentiële diagnose]] gemaakt - een lijst met diagnosen die passen bij een bepaalde combinatie van symptomen. Soms zijn ook meer ingewikkelde onderzoeken nodig om achter de oorzaak van de klachten van de patiënt te komen. Laboratoriumonderzoek, pathologisch en cytologisch onderzoek, radiologisch onderzoek, nucleair onderzoek en de medische microbiologie zijn belangrijke hulpmiddelen om de diagnose te stellen en de behandelingsresultaten te monitoren. Tenslotte komt dan een [[diagnose]] naar boven als de meest waarschijnlijke.
In de behandeling van ziekten kan de internist medicijnen of leefstijlveranderingen adviseren. Een internist opereert nooit, maar kan dat wel adviseren en hiervoor verwijzen. Bij de preventie van ziekten heeft de internist een voorlichtende taak en hij kan ook daarbij medicijnen voorschrijven. Dit wordt gedaan in de wetenschap dat een vastgesteld gezondheidsprobleem kan leiden tot de ontwikkeling van nieuwe aandoeningen. Internisten zijn vaak belast met de coördinatie en afstemming van zorg rondom een zieke waar verschillende specialisten bij betrokken zijn.
