Maria Henriëtte Stuart: verschil tussen versies

In maart 1647 volgde haar echtgenoot Willem II zijn vader op als stadhouder. In november 1650 echter stierf Willem onverwacht aan de pokken, vlak na zijn poging om Amsterdam op zijn politieke tegenstanders te veroveren. Het enige kind van het paar, Willem (later [[Willem III van Oranje]], de stadhouder-koning), werd een paar dagen later geboren. De Prinses van Oranje, nu weduwe, werd gedwongen om het voogdijschap over haar pasgeboren zoon te delen met zijn grootmoeder Amalia, weduwe van Frederik Hendrik, en met [[Frederik Willem van Brandenburg]]. Zij was niet erg populair bij de Staatse regering vanwege de connecties met haar familie, de [[Huis Stuart|Stuarts]]. Karel I was op het eind van de [[Engelse Burgeroorlog]] onthoofd en de aanwezigheid van Maria in Den Haag leidde tot spanningen met de nieuwe republikeinse [[Engelse Gemenebest|Commonwealth]] onder [[Oliver Cromwell]]. Het gedrag van de Engelse royalistische edelen in ballingschap tegenover het gezantschap dat Cromwell naar Den Haag stuurde was een van de directe aanleidingen van de [[Eerste Engels-Nederlandse Oorlog]]. Ze irriteerde de publieke opinie nog verder door de gastvrijheid die ze verleende aan haar broers, Karel (de latere [[Karel II van Engeland]]) en Jacobus (later [[Jacobus II van Engeland]]), nadat die Engeland ontvlucht waren. Het werd haar na de [[Vrede van Westminster (1654)|vrede met Engeland]] door de Staten verboden om haar verwanten nog verder te ontvangen. Zelfs bij de [[Orangisme (Republiek)|Orangisten]] was ze niet erg populair omdat ze er van jongs af aan op stond altijd strikt volgens protocol als een koninklijke prinses behandeld te worden en het vertikte om ook maar een woord Nederlands te spreken. Van 1654 tot 1657 bracht de prinses het grootste deel van haar tijd door buiten Holland, meestal in Frankrijk. In 1657 werd zij regent namens haar zoon voor de [[Oranje (land)|principaliteit van Oranje]], maar de financiële moeilijkheden waarin ze inmiddels verkeerde brachten haar ertoe om de hulp van koning [[Lodewijk XIV van Frankrijk]] in te roepen; en deze reageerde door [[Oranje (land)|Oranje]] zelf in te nemen. Maria had geen groot politiek inzicht en liet zich, opgeslokt als ze werd door haar wufte levenswijze, makkelijk door anderen beïnvloeden.

 

De [[Restauratie (Engeland)|Restauratie]] van Karel II in Groot-Brittannië, verbeterde de positie van de "Dowager Princess" en haar zoon in Holland zeer. In 1660 wordt de roep in de Republiek om verheffing van de prins steeds luider. Om de Oranjegezinden de wind uit de zeilen te nemen lanceert [[Johan de Witt]] het idee om de prins een goede opvoeding te laten geven onder directe leiding van de [[Staten van Holland]]. Dit idee was hem aangedragen door zijn oom [[Cornelis de Graeff]]. Intussen heeft De Witt een voorstel van prinses Maria Henriëtte om de prins te benoemen tot kapitein-generaal, in navolging van een besluit van de [[Staten van Gelderland]], afgewezen. De Prinses vraagt raad aan Karel II en zoekt ook steun bij Amsterdam; de Graeff is haar goed gezind. De Staten van Holland besluiten op 1 december 1660 conform het voorstel van Prinses Maria Henriëtte te commissie samen te stellen. Naast De Witt en De Graeff werden enkele vooranstande leden zoals [[Lodewijk van Nassau-Beverweerd]] en [[Nanning van Foreest (1578-1668)|Nanning van Foreest]] met het voogdijschap over prins Willem III, "het kind van staat", benoemd.