[[Bestand:Ulm Münster - Chorgestühl Miserikordie Mann.jpg|right|240px|thumb|Een misericorde uit de Munsterkerk van [[Ulm]]]]
Een '''Misericordemisericorde''' of ''zitterken'' (Vlaams) is een [[sculptuur|gebeeldhouwd]] onderdeel aan de onderzijde van houten [[Koorgestoelte|koorbanken]], waarop [[monnik]]en tijdens het lange staan konden leunen.
== Functie ==
De naam verwijst naar [[Misericordia]], barmhartigheid. De gebeden werden in de vroege [[Middeleeuwenmiddeleeuwen]] in [[klooster (gebouw)|kloosterkloostergemeenschappen]]gemeenschappen tijdens de dagelijkse gebedstonden ([[metten]], [[lauden]], [[Priem (getijde)|priem]], [[Terts (getijde)|terts]], [[NoonNone (getijde)|noonnone]], [[vespers]] en [[completen]]) staande opgezegd, met geheven handen. Voor oudere of minder valide broeders bood de misericorde hierbij enige verlichting, omdat ze er al staande enigszins op konden leunen. Tijdens gedeelten van de eredienst waar gestaan moest worden, werden de koorbanken opgeklapt, waarop het zitsteuntje zichtbaar werd. <ref>Haslinghuis, E.J. en Janse, H. (2005) Bouwkundige termen. Leiden: Primavera Pers. ISBN 90 5997 033 0.</ref><ref>''Koorbanken, koorhekken en kansels'', jhr dr J.S. Witsen Elias, Contact Amsterdam, 1946</ref>
