Thyristor: verschil tussen versies

[[AfbeeldingBestand:thyristor.jpg|right|thumb|350px|De thyristor]]

[[AfbeeldingBestand:Thyristorregeling.jpg|thumb|[[faseaansnijding|Aansnijding]] van gelijkgerichte wisselspanning]]

Een thyristor gedraagt zich als een schakelbare [[diode]], die met een extra stuuraansluiting (de z.g. [[gate (stuurelektrode)|gate]]), te bedienen is. De [[kathode]] wordt gemeenschappelijk gebruikt voor hoofdstroom en stuurstroom. Bij het aanleggen van een positieve [[gelijkspanning]] op de [[anode]] ten opzichte van de kathode kan de thyristor door een [[trigger]]puls op de gate in geleiding gebracht worden; er loopt dan een stroom door de thyristor en door de [[belasting (elektrotechniek)|belasting]]. Als er eenmaal stroom loopt blijft deze lopen ongeacht de spanning op de gate. Dit is goed te zien in het vervangingsschema: beide [[transistor|transistoren]]en sturen elkaar open. Wel neemt de [[dissipatie]] (warmte-ontwikkeling) in de thyristor toe naarmate er meer stroom door de gate loopt. Daarom wordt in professionele regelingen een reeks korte pulsjes (''pulstrein'') gebruikt. De thyristor schakelt pas weer uit als de stroom erdoor onder een minimumwaarde daalt. Deze grens wordt de ''houdstroom (I_H)'' genoemd en verschilt per type thyristor. Een thyristor kan daarom alleen bij gelijkgerichte wisselspanning worden gebruikt, want tijdens de [[nuldoorgang]] is de stroom kleiner dan de houdstroom, zie afbeelding. Als de anodespanning negatief wordt gedraagt de thyristor zich als [[isolator]].

== Toepassing ==

[[AfbeeldingBestand:ThyristorBridge.svg|thumb|3-fase thyristorbrug voor een gelijkstroommotor]]De thyristor wordt veel gebruikt binnen de [[vermogenselektronica]], waar door middel van [[faseaansnijding]] [[gelijkstroommotor]]en aangestuurd worden (een gelijkstroommotor is een [[elektromotor]]). Een 3-fase thyristorbrug is vergelijkbaar met een 3-fase diodebrug. Enkel is de uitgangsspanning bij een thyristorbrug regelbaar: zo kan men het toerental en het koppel van de aan te sturen motor laten variëren. De directe aansturing door middel van thyristoren word de laatste jaren minder toegepast, omdat er steeds meer [[driefasige asynchrone motor]]en gebruikt worden; deze kunnen geregeld worden met een [[frequentieregelaar]] of een frequentieomvormer. Alleen voor grote [[vermogen (natuurkunde)|vermogens]], in de orde-grootte van een mega[[watt (eenheid)|watt]] (onder andere bij [[locomotief (spoorwegmaterieel)|locomotieven]] [[1600/1800 (locomotieftype)|NS 1600]] en [[GTL8]]- en [[Intercitymaterieel|ICM]]-materieel), worden uitsluitend thyristorchoppers met forse LC-resonante stroomcommutatie toegepast.

De [[GTO]]-thyristor (''Gate turn off'') kan ook worden uitgeschakeld door een negatieve spanning op de gate. Deze wordt, evenals de [[Reverse Conducting Thyristor|RCT]] (reverse conducting thyristor), veel toegepast in zware [[chopper (elektronica)|chopperchoppers]]s en [[invertor]]s voor de [[elektrische tractie]].

== Zie ook ==