Delftse donderslag: verschil tussen versies

De '''Delftse donderslag''' was een [[ramp]] die plaatsvond op [[12 oktober]] [[1654]]. Om kwart over tien in de ochtend ontplofte op die dag een in het noordoosten van de [[Delft]]se binnenstad gevestigde opslagplaats voor [[buskruit]]. Historici gaan ervan uit dat bij de ramp minstens honderd doden vielen en ook een dodental van 'enige honderden' wordt niet uitgesloten. Het precieze aantal mensen dat bij de ramp is omgekomen, is echter nooit vastgesteld. Nagenoeg elk gebouw in de binnenstad liep schade op en het gebied ten oosten van de [[Verwersdijk (Delft)|Verwersdijk]] werd volledig met de grond gelijk gemaakt.

 

Het [[kruithuis]] waar de ramp ontstond, was sinds [[1637]] gevestigd op het terrein van het voormalige [[clarissen]][[klooster (gebouw)|klooster]] aan het einde van de [[Geerweg (Delft)|Geerweg]]. Onder de weinigen die van het bestaan van de, grotendeels ondergronds gelegen, opslag op de hoogte waren, stond deze bekend als het ''Secreet van Holland'' (oftewel: ''het Geheim van Holland''). In de jaren sinds de vestiging van dit ''Secreet'' had de [[lakenindustrie]] in de omgeving van het terrein plaatsgemaakt voor woningbouw, voornamelijk opgetrokken rond de verlengde [[Doelenstraat (Delft)|Doelenstraat]]. Onder de bewoners van deze straat vielen dan ook de meeste doden, onder wie de schilder [[Carel Fabritius]], wiens atelier in de Doelenstraat gevestigd was.

 

Over de oorzaak van de ramp is officieel niet meer bekend dan dat [[Cornelis Soetens]], de beheerder van het kruithuis, de opslagruimte was ingegaan om een monster buskruit te halen. Het verhaal gaat echter dat er enkele vonken van zijn brandende lantaarn zijn overgeslagen op het kruit. Korte tijd later vond een reeks zware ontploffingen plaats waarvan het geluid volgens de overlevering tot op [[Texel]] te horen was. In het kruithuis lag 90.000 pond buskruit opgeslagen.

 

Bij de Delftse donderslag raakten minstens 500 huizen onherstelbaar beschadigd. De aan het kloosterterrein grenzende Schuttersdoelen - het oefenterrein voor de leden van de [[schutterij]] - werden volledig verwoest. Ook verderop gelegen gebouwen liepen zware schade op; alle glas-in-loodramen van zowel de [[Oude Kerk (Delft)|Oude]] als de [[Nieuwe Kerk (Delft)|Nieuwe Kerk]] - die bij de [[beeldenstorm (geschiedenis)|beeldenstorm]] nog gespaard waren gebleven - gingen verloren.

 

Mede dankzij een collecte die in de steden van Holland voor de getroffen Delftse bevolking werd gehouden, kon snel met de wederopbouw van het terrein worden begonnen. Het totale project nam enige jaren in beslag. Op het grootste deel van het gebied werden woningen gebouwd. De plaats waar de Schuttersdoelen hadden gestaan werd vrijgehouden en heet tot op de dag van vandaag [[Paardenmarkt (Delft)|Paardenmarkt]]. De nieuwe Doelen werden gevestigd op de plek die tegenwoordig [[Doelenplein]] heet en op de plaats van het klooster verrees een Artillerie-magazijn.

 

Het nieuwe [[Kruithuis (Delft)|kruithuis]] werd ver buiten de Delftse stadsmuren gevestigd.

 

Op [[12 september]] [[2004]] werd de 350e verjaardag van de Delftse donderslag herdacht met een percussieconcert op de binnenplaats van het voormalige artilleriemagazijn aan de [[Paardenmarkt]]. Hoofdact was de percussieband [[Slagerij van Kampen]]. Verder werd de compositie "Delfts Kruit" van [[Arend Niks]] opgevoerd door het Delft Studenten Muziekgezelschap [[Krashna Musika]] en de slagwerkgroep van zowel het seniorenorkest als jeugdorkest van Chr. Showorkesten Excelsior Delft. (De keuze van deze datum hield verband met de [[Open Monumentendagen]], niet met de werkelijke datum van de ramp.)

 

* [http://www.dbnl.org/tekst/vond001dewe05/vond001dewe05_0192.htm ''Op het Onweder van 's Lants Bussekruit te Delft''] van Vondel.

 

*[[Kruittorenramp]]

*[[Lijst van Nederlandse rampen]]