Karel XI van Zweden: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
LaaknorBot (overleg | bijdragen)
k robot Erbij: is:Karl 11.
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 22:
[[Afbeelding:Sweden 1658.png|thumb|left|200px|In 1658 bereikte Zweden bij de [[vrede van Roskilde]] haar grootste territoriale uitbreiding. Het huidige Zweden is rood gekleurd.]]
 
In de [[Skånse Oorlog]] streed Zweden aan twee fronten. De Zweden wisten zich te land te handhaven, maar ter zee moesten zij het afleggen tegen de Denen en de Hollanders. In Deense dienst versloeg [[Cornelis Tromp]] de Zweedse vloot. [[Frederik Willem I van Brandenburg]], de keurvorst van [[Brandenburg-Pruisen]], veroverde [[Stettin]], [[Stralsund]], [[Greifswald]] en [[Rügen]] (1678). Toen de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Republiek]] bij de [[Vrede van Nijmegen]] een afzonderlijke vrede sloot, was Brandenburg bij de [[vrede van St. Germain]] genoodzaakt [[Voor-Pommeren]] aan Zweden terug te geven, omdat het niet opgewassen was tegen de Fransen (1679). Ook Denemarken moest vrede sluiten.
 
Na de vrede wijdde Karel XI zich aan het herstel van Zweden. Door beschermende maatregelen werd de industrie bevorderd, en werden nieuwe mijnen ontgonnen, terwijlen de financiële toestand verbeterd werd door de ''reduktionen'', dit wil zeggen het terugdraaien van belastingen en onteigening van onder [[Christina I van Zweden]] verkochte domeinen, in het bezit gekomen van de adel. Een commissie had tot taak de edelen te dwingen, na desbetreffend onderzoek, de goederen terug te geven die de Kroon van rechtswege toekwamen (1682), een maatregel die vooral in Polen en de overzeese gebiedsdelen verbittering wekte. In 1689 nam Karel XI deel aan de [[Grote Alliantie]]. Het lukte Karel XI de absolute macht te verwerven door de soevereiniteitsverklaring van 1693, waarbij uitgesproken werd, dat de koning niet verplicht was de Zweedse [[Rijksdag (Zweden)|rijksdag]] bijeen te roepen.
 
In 1693 volgde hij Frederik Lodewijk van Palts-Zweibrücken (overleden in 1681) op in het sinds 1677 door Frankrijk bezette vorstendom [[Palts-Zweibrücken]].
 
Karel XI vaswas bevriend met de Nederlandse [[Grietman]], handelsman, ambassadeur van Nederland in Zweden, [[Willem van Haren (diplomaat)|Willem van Haren]]. Deze was de bouwheer van de in 1683 gebouwde, en naar hem vernoemde kerk te [[Sint Annaparochie]], [[Friesland]]. Karel XI schonk zware koperendeurenkoperen deuren voor de grafkapel.
 
==Huwelijk en kinderen==