Tegla Loroupe: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Zorrobot (overleg | bijdragen)
k robot Erbij: no:Tegla Loroupe
Artikel grotendeels herschreven en uitgebreid + paragraafindeling aangepast; cat. + bron en noten toegevoegd + overige verbeteringen
Regel 12:
|extra = Wereldrecordhoudster 20.000 m; uurloop 1998-2008 + marathon 1998-2001; Afrikaans recordhoudster 25.000 m + 30.000 m
}}
'''Tegla Loroupe''' ([[Kapsait]], [[Kenia]], [[9 mei]] [[1973]]), bijgenaamd ''Chepkite'', is een [[Kenia|Keniaanse]] langeafstandsloopster. Ze loopt zowel op de baan als op de weg. Ze heeft het [[Wereldrecords atletiek|wereldrecord]] op de [[20000 meter (atletiek)|20.000 m]] op haar naam staan, is voormalig recordhoudster op de [[marathon (sport)|marathon]] en had ook gedurende bijna tien jaar het [[Werelduurrecord (atletiek)|werelduurrecord]] in handen. Ze werd in 1997, 1998 en 1999 wereldkampioene op de [[halve marathon]] en wonnam intweemaal 1995deel en 1999aan de wereldtitel[[Olympische opSpelen]], demaar [[10000veroverde meterhierop (atletiek)|10.000geen m]]medailles.
 
==BlootsvoetsBiografie==
De vader van Tegla had vijf vrouwen en ze groeide op met 24 broers en zussen. Ze liep vanaf haar tiende blootsvoets elke dag 10 kilometer naar school. Hierdoor kreeg ze het langeafstandslopen onder de knie.
 
===Blootsvoets===
Loroupe was de eerste [[Afrika|Afrikaanse]] vrouw die de [[marathon van New York]] won in 1994. Een jaar later won ze wederom deze wedstrijd. In 1997, 1998 en 1999 won ze de [[Rotterdam Marathon]]. In 1998 bracht ze het [[Wereldrecords atletiek|wereldrecord]] in deze wedstrijd op 2:20.47. Verder won ze nog de marathons van [[marathon van Berlijn|Berlijn]] (1999), [[marathon van Londen|Londen]] (2000), [[marathon van Rome|Rome]] (2000) en [[marathon van Lausanne|Lausanne]] (2002). Ze won in 1994 en 1998 bovendien de [[Goodwill Games]] en in 1994 en 1998 de [[halve marathon van Parijs]].
De vader van Tegla Loroupe had vijf vrouwen. Zijzelf was de derde telg uit een gezin van zeven kinderen, maar daarnaast had ze nog achttien halfzussen en –broers. In een cultuur waarin de stem van de vrouw nauwelijks telt, was Loroupe voorbestemd om kinderen te baren. Van jongs af aan weigerde ze echter om volgzaam te zijn. Zo liet ze zich ooit als leerling registreren, ondanks het feit dat haar ouders het niet nodig vonden dat zij naar school ging en liever zagen dat zij volledig op de boerderij werkte.<ref name="Tegla">Uit ''Tegla Loroupe'' door Marco Knippen, gepubliceerd in ''Egmond na 738 kilometer'', bron: zie hierboven</ref> Vanaf haar tiende liep ze dagelijks blootsvoets 10 kilometer naar school en na afloop weer terug. Hiermee legde ze de basis voor haar latere triomfen bij het langeafstandslopen.
 
Haar vader en de andere mannen van de Pokot-stam veroordeelden de keuze om haar leven door de atletiek te laten beheersen. Zij vonden het kostbare tijdverspilling. Tegla Loroupe zag er daarentegen een manier in om zich aan de armoede te ontworstelen.<ref name="Tegla"/>
==Verreweg de sterkste in Egmond==
Tegla Loroupe heeft ook verreweg de meeste overwinningen bij de vrouwen op de [[Halve marathon van Egmond]] op haar naam staan. Tussen 1993 en 2000 was zij zevenmaal de sterkste; slechts in 1999 kreeg Loroupe klop van de Nederlandse atlete [[Irma Heeren]].
 
==Atlete=In metde een missieban===
Haar exceptionele talent kwam snel aan het licht, al werd zij door de Keniase bondscoach ''Mike Kosgei'' lange tijd in de ban gedaan. Als lid van de 'verkeerde stam' kreeg Loroupe geen uitnodigingen voor grote internationale kampioenschappen van de nationale bond, ''Athletics Kenya'', die immer in de greep van corruptie en politieke machtsspelletjes is.<ref name="Tegla"/>
Zondag 14 januari 2007 stond ze er trouwens weer, voor de elfde keer aan de start van de Halve Marathon van Egmond. Ditmaal finishte zij niet vooraan. Maar daar is het Tegla Loroupe tegenwoordig ook niet meer zozeer om te doen. Anno 2007 is de Keniaanse een atlete met een missie. Zij poogt tijdens haar optredens interesse te wekken voor haar pogingen om kinderen in het grensgebied tussen Kenia en [[Uganda]] een betere jeugd te bieden. 'Ik heb als kind zelf geleden onder de burgeroorlogen,'zegt ze. 'Ik wil de kinderen van nu een alternatief bieden, zodat ze niet betrokken raken bij die conflicten en de wapens opnemen.' Op dit moment bouwt ze aan een schooltje in [[Kapenguria]], in het [[West Pokot District]] waar ze zelf vandaan komt. 'We doen het stap voor stap, maar we hebben al wel een plek waar de kinderen ook kunnen overnachten,' zegt ze, terwijl ze de resten strandzand uit haar sokken klopt. 'Het gaat om armoede, om vluchtelingen die de oorlog willen ontlopen en om voorlichting over andere bedreigingen, zoals aids,' vertelt ze. 'Het is een regio waar nog weinig stabiliteit heerst en waar veel families uit elkaar zijn gevallen.' Een paar keer per jaar organiseert ze 'vredes-lopen,' waar kinderen aan mee kunnen doen en waar ze geld inzamelt onder toeschouwers, collega-atleten en politici die als gast aanwezig zijn.<ref>Uit ''Het gaat Tegla Loroupe nu om meer dan sport'', gepubliceerd in de rubriek 'Startvak' (2007), Atletiek Magazine nr. 1: KNAU</ref>
 
===Doorbraak in Egmond===
In [[Nederland]] volgde Tegla Loroupe's doorbraak. Nadat zij eerder bij haar debuut in 1992 nog nipt door de [[Hongarije|Hongaarse]] [[Heléna Barócsi]] was verslagen, triomfeerde zij in 1993 voor de eerste maal op de [[halve marathon van Egmond]]. Het was de eerste van een ongeëvenaarde, vrijwel ononderbroken serie van in totaal zeven overwinningen; slechts in 1999 kreeg Loroupe klop van de Nederlandse atlete [[Irma Heeren]].
 
===Echte roem===
LoroupeDe echte roem vergaarde zij echter in andere wedstrijden. Zo was Loroupe in 1994 de eerste [[Afrika|Afrikaanse]] vrouw die de [[marathon van New York]] won in 1994. Een jaar later won ze wederom deze wedstrijd opnieuw. In 1997, 1998 en 1999 won ze de [[Rotterdam Marathon]]. In 1998en bracht ze in 1998 in deze wedstrijd het [[Wereldrecords atletiek|wereldrecord]] in deze wedstrijd op 2:20.47. In diezelfde jaren werd zij wereldkampioene op de [[halve marathon]] en delfde zij in [[Wereldkampioenschappen atletiek 1995|1995]] en [[Wereldkampioenschappen atletiek 1999|1999]] tijdens het WK op de baan twee keer brons op de [[10000 meter (atletiek)|10.000 m]]. Op de [[Goodwill Games]] in 1994 en 1998 werd zij op deze afstand eerste. Verder won ze nog de marathons van [[marathon van Berlijn|Berlijn]] (1999), [[marathon van Londen|Londen]] (2000), [[marathon van Rome|Rome]] (2000) en [[marathon van Lausanne|Lausanne]] (2002). Ze, won zij in 1994 en 1998 bovendien de [[Goodwillhalve Gamesmarathon van Parijs]] en was zij van 1998 tot in 19942008 met 18 kilometer en 1998340 demeter [[halvebovendien marathonhoudster van Parijs]]het werelduurrecord.
 
===Atlete met een missie===
Zondag 14 januari 2007 stond ze er trouwens weer, voor de elfde keer aan de start van de Halvehalve Marathonmarathon van Egmond. Ditmaal finishte zij niet vooraan. Maar daar iswas het Tegla Loroupe tegenwoordig ook niet meer zozeer om te doen. Anno 2007 iswas de Keniaanse een atlete met een missie. ZijTegenwoordig poogt zij tijdens haar optredens interesse te wekken voor haar pogingen om kinderen in het grensgebied tussen Kenia en [[Uganda]] een betere jeugd te bieden. 'Ik heb als kind zelf geleden onder de burgeroorlogen,' zegt ze. 'Ik wil de kinderen van nu een alternatief bieden, zodat ze niet betrokken raken bij die conflicten en de wapens opnemen.' OpZij ditstichtte momenten bouwtbekostigde zeeen aanschooltje en een schooltjeweeshuis in [[Kapenguria]], in het [[West Pokot District]] waar ze zelf vandaan komt.<ref 'We doen het stap voor stap, maar we hebben al wel een plek waar de kinderen ook kunnen overnachten,' zegt ze, terwijl ze de resten strandzand uit haar sokken klopt.name="Tegla"/> 'Het gaat om armoede, om vluchtelingen die de oorlog willen ontlopen en om voorlichting over andere bedreigingen, zoals aids,' vertelt ze. 'Het is een regio waar nog weinig stabiliteit heerst en waar veel families uit elkaar zijn gevallen.' Een paar keer per jaar organiseert ze in Kenia, Uganda en [[Soedan]] 'vredes-lopen,' waar kinderen aan mee kunnen doen en waar ze geld inzamelt onder toeschouwers, collega-atleten en politici die als gast aanwezig zijn.<ref>Uit ''Het gaat Tegla Loroupe nu om meer dan sport'', gepubliceerdbron: in de rubriek 'Startvak' (2007), Atletiek Magazine nr. 1:zie KNAUhierboven</ref>
 
==Titels==
* wereldkampioeneWereldkampioene 10.000 m - 1995, 1999
* wereldkampioeneWereldkampioene halve marathon - 1997, 1998, 1999
* Keniaans kampioene 10.000 m - 1995, 2000
* Keniaans kampioene veldlopen - 1994
* [[Abebe Bikila-award]] - 1999
 
==Persoonlijke records==
'''Baan'''
{| class="wikitable"
! Onderdeel
! Prestatie
! Datum
! Plaats
|-
| 1500 m
| 4.29,39
| 1990
|
|-
| 3000 m
| 8.30,95
| 18 augustus 2000
| [[Monaco-Ville|Monaco]]
|-
| 5000 m
| 14.45,95
| 6 augustus 2000
| [[Londen]]
|-
| 10.000 m
| 30.32,03
| 26 augustus 1999
| [[Sevilla (stad)|Sevilla]]
|-
| 20.000 m
| 1:05.26,6 (WR)
| 3 september 2000
| [[Borgholzhausen]]
|-
| 25.000 m
| 1:27.05,9 (Afr. rec.)
| 21 september 2002
| [[Mengerskirchen]]
|-
| 30.000 m
| 1:45.50,0 (Afr. rec.)
| 6 juni 2003
| [[Warstein]]
|}
 
'''Weg'''
{| class="wikitable"
! Onderdeel
! Prestatie
! Datum
! Plaats
|-
| 5 km
| 15.22
| 2 september 2001
| [[Londen]]
|-
| 8 km
| 25.13
| 22 april 2000
| [[Balmoral]]
|-
| 5 EngelseEng. mijl
| 25.23
| 22 april 2000
| [[Balmoral]]
|-
| 10 km
| 31.02
| 6 juni 1999
| [[Tilburg]]
|-
| 20 km
| 1:07.58
| 7 maart 2004
| [[Alphen aan den Rijn]]
|-
| uurloop
| 18.340 m (ex-WR)
| 7 augustus 1998
| [[Borgholzhausen]]
|-
| halve marathon
| 1:07.32
| 28 maart 1998
| [[Den Haag]]
|-
| 25 km
| 1:26.33
| 14 augustus 2005
| [[Helsinki]]
|-
| 30 km
| 1:42.32
| 22 april 2001
| [[Londen]]
|-
| marathon
| 2:20.43 (ex-WR)
| 26 september 1999
| [[Berlijn]]
|}
 
'''Indoor'''
{| class="wikitable"
! Onderdeel
! Prestatie
! Datum
! Plaats
|-
|3000 m
Regel 183 ⟶ 191:
 
{{bronnen|bronvermelding=
* Rubriek 'Startvak' (2007) ''Het gaat Tegla Loroupe nu om meer dan sport'', Atletiek Magazine nr. 1: KNAU
* Werkgroep Statistiek KNAU (2003) ''Statistisch jaarboek 2002'' KNAU
*Mooij, C. en Knippen, M (2006) ''Egmond na 738 kilometer'', uitgegeven door Cor Mooij i.o.v. Le Champion ISBN 90-811264-1-5
----
<references/>
Regel 190 ⟶ 199:
 
== Externe links==
*{{en}} [http://www.tegla-loroupe.de/ Website van Tegla Loroupe] (niet bijgewerkt sinds 2004)
*{{IAAF naam|id=61121}}
*{{fr}} [http://marathoninfo.free.fr/athletes/teglalorupe.htm atletenprofiel op marathoninfo.free.fr]
 
{{DEFAULTSORT:Loroupe, Tegla}}
[[Categorie:Keniaans atleet]]
[[Categorie:Keniaans olympisch deelnemer]]
[[Categorie:Langeafstandsloper]]
[[Categorie:Marathonloper]]