Versie van 20 aug 2009 21:28 bewerken Dramatic chipmunk (overleg \| bijdragen) 92 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 25 aug 2009 22:03 bewerken ongedaan maken 83.83.4.28 (overleg) toevoegen van geluidsfragment en enkele kleine wijzigingen Nieuwere bewerking →
Regel 1: [[Bestand:col legno violin.ogg\|thumb\|right\|Col legno op een viool: battuto (op 0 sec.), tratto (9), met tremolo (21), met glissando (34), en battuto met verplaatsing van de strijkstok over de hals (49).]] '''Col legno''' (Italiaans voor "met het hout") is een [[Italiaanse muziektermen\|muziekterm]] die aangeeft dat de [[snaar (muziek)\|snaren]] van [[strijkinstrument\|strijkinstrumenten]] in plaats van met de [[Haar (zoogdier)\|haren]], met het [[hout]] van de [[strijkstok]] worden bespeeld. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen ''col legno battuto'' ("met het hout geslagen") en ''col legno tratto'' ("met het hout gestreken"). Bij col legno battuto tikt de speler met het hout van de ~~stok~~strijkstok op de snaar, wat resulteert in een kort en droog [[geluid]]. Vaak laat men de ~~stok~~strijkstok meerdere malen op de snaren stuiteren in ritmische patronen. Deze techniek wordt bijvoorbeeld toegepast in het vijfde deel van [[Hector Berlioz\|Hector Berlioz']] [[Symphonie fantastique\|''Symphonie Fantastique'']] en in de opening van het deel "Mars" uit [[Gustav Holst\|Gustav Holsts]] [[The Planets\|''The Planets'']]. Bij het relatief weinig gebruikte col legno tratto wordt met het hout van de ~~stok~~strijkstok over de snaren gestreken, wat een dun en ijzig geluid geeft. Dit effect kan bijvoorbeeld worden ingezet in [[tremolo\|tremoli]], zoals in het openingsdeel van ''Also Sprach Zarathustra'' van [[Richard Strauss]], maar ook in [[legato]] passages, zoals in het eerste deel van [[Arnold Schönberg\|Arnold Schönbergs]] Strijktrio opus 45. Col legno kan op alle [[Strijkinstrument\|strijkinstrumenten]] worden gespeeld. Het wordt al dan niet met de toevoeging "battuto" (geslagen) of "tratto" (gestreken) aangegeven boven de partij die col legno moet worden gespeeld. In de [[muzieknotatie]] wordt col legno opgeheven door het noteren van [[Arco (muziekterm)\|''arco'']], ''normale'', of ''col crine'' ("met de haren"). Er zijn echter nog meer termen in gebruik. Regel 7 ⟶ 8: Hoewel de techniek al vanaf de 17e eeuw bekend is, wordt hij pas vanaf de late 19e eeuw veelvuldig toegepast. Een vroeg voorbeeld van door een [[componist]] voorgeschreven col legno kan men vinden aan het einde van het [[Adagio (muziektempo)\|Adagio]] deel van [[Joseph Haydn\|Joseph Haydns]] 67ste [[Symfonie\|symfonie]]. Het col legno spelen veroorzaakt slijtage aan de [[strijkstok]]. Daarom gebruiken spelers voor col legno passages ook wel een goedkopere strijkstok. ofVoor col legno battuto passages wordt soms een ander houten object zoals een [[potlood]] gebruikt. Col legno spelen gaat gepaard met bijgeluiden die samenhangen met de positie van de strijkstok op de snaar. Wanneer meerdere strijkinstrumenten dezelfde partij spelen, zoals in een [[orkest]], wordt het geluid gelijkmatiger. Om het geluid voller te maken kan een speler het hout van de stijkstok naar de kam toe draaien waardoor de zijkant van de beharing contact maakt met de snaar. ===Trivia===

Col legno: verschil tussen versies