Het terrein waarop zich het Lateraanse[[Lateraan]]se [[paleis]] en de [[basiliek]] van Sint-Jan van Lateranen bevinden, behoorde in de Romeinse tijd toe aan de Laterani, een grote familie van reders en importeurs van wilde dieren. Zij lieten er in de 1e eeuw na Chr. een geweldig paleis bouwen. Nadat Plautius Lateranus deelnam aan de samenzwering van Piso tegen keizer [[Nero (keizer)|Nero]], liet Nero hem terechtstellen in 64 na Chr. (zie Tacitus, ''Annales'' XV, 60, 1) en werden de bezittingen van de familie door Nero geconfisceerd (Juvenalis X, 17). Vanaf 197 lag hier de ruiterkazerne van [[Lucius Septimius Severus|Septimius Severus]]. Ook had keizerin Fausta, de tweede vrouw van keizer [[Constantijn de Grote]], hier haar huis, de ''Domus Faustae''. Na het [[Edict van Milaan]] in 313 schonk Constantijn het terrein aan [[paus Miltiades]]. Het vormde sindsdien de residentie van de pausen. Het paleis bestond onder meer uit een aantal privé-vertrekken en een hal waarin verscheidene belangrijke concilies, de [[Concilies van Lateranen]], zijn gehouden.
Het Lateraanse paleis was tot de [[Babylonische ballingschap der pausen (1309-1376)|ballingschap van de pausen]] in [[Avignon]] (1309-1377) de pauselijke residentie. Maar omdat het paleis in 1308 was afgebrand, moest [[paus Gregorius XI]], toen hij in 1377 uit Avignon terugkeerde, in het [[Vaticaanstad|Vaticaan]] gaan wonen. Sindsdien bevindt zich de pauselijke residentie in het Vaticaan. [[Paus Sixtus V]] liet de resten van het oude Lateraanse paleis slopen en liet in 1586 door Domenico Fontana een nieuw gebouw neerzetten, dat als zomerresidentie diende totdat het Quirinaalpaleis in de 16e eeuw die functie kreeg.
